20.000 Ελληνες τον χρόνο πεθαίνουν από το τσιγάρο

Επτακόσιες χιλιάδες ημέρες νοσηλείας και 2,14 δισ. ευρώ στοιχίζει ετησίως ο… «φόρος καπνού» στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, ενώ κάθε χρόνο στη χώρα μας χάνεται μια μεσαία μεγέθους πόλη, της τάξεως των 20.000 κατοίκων, από ασθένειες που συσχετίζονται με το κάπνισμα. Ακόμη, οι Ελληνες παραμένουν πρώτα «φουγάρα» σε επίπεδο αναπτυγμένων χωρών, ενώ καταναλώνουν τα περισσότερα τσιγάρα στον πλανήτη.

Η διόλου κολακευτική κατάσταση στην Ελλάδα είναι τέτοια που ακόμη και οι καπνιστές παραδέχονται την ανάγκη για λήψη μέτρων και στην πλειονότητά τους συμφωνούν με την απαγόρευση του καπνίσματος στους κλειστούς δημόσιους χώρους από 1ης Ιουλίου.

Ωστόσο, παραμένει ζητούμενο η αναγκαία συναίνεση στους κόλπους της κοινωνίας, προκειμένου να αλλάξει η κατάσταση, καθώς ο έλεγχος για την τήρηση της σχετικής νομοθεσίας θα διεξάγεται από τους επιθεωρητές Υγείας, κάτι που γεννά ανησυχίες γύρω από το πόσο αποτελεσματικοί μπορεί να είναι στον χώρο της καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος, όπου ο έλεγχος της πολιτείας είναι ισχνός.

Τα στοιχεία αυτά γνωστοποιήθηκαν χθες κατά την παρουσίαση της αντικαπνιστικής πολιτικής της Ελλάδας από τον υπουργό Υγείας κ.

Δ.

Αβραμόπουλο , σε ειδική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε με τη συνεργασία του School of Ρublic Ηealth του Πανεπιστημίου του Ηarvard και τελούσε υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Κάρ. Παπούλια.

Η ελληνική εκστρατεία κατά του καπνίσματος ξεκίνησε ήδη εν όψει της απαγόρευσής του στους κλειστούς δημόσιους χώρους από 1ης Ιουλίου, με πεδίο μάχης το καφενείο και έπαθλο την αλλαγή της νοοτροπίας των Ελλήνων.

Ο κ. Αβραμόπουλος ζήτησε τη συναίνεση της κοινωνίας για την εφαρμογή των νομοθετικών μέτρων και συμπλήρωσε ότι «με την κατάρτιση εθνικού σχεδίουδράσης κατά του καπνίσματος,για πρώτη φορά στη χώρα μας αποκτήσαμε στοχευμένηκαι στρατηγικά σχεδιασμένηπολιτική για την προώθησηκαι διασφάλιση της δημόσιαςυγείας».

Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε ο πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για το Κάπνισμα, αναπληρωτής καθηγητής Φυσιολογίας του Πανεπιστημίου των Αθηνών κ.

Π. Μπεχράκης, οι άνω των 15 ετών Ελληνες διαθέτουν την παγκόσμια «πρωτιά» στο κάπνισμα, αφού το 38,6% καπνίζει σε καθημερινή βάση.

Τα πράγματα είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά για τις γυναίκες, καθώς στη δεκαπενταετία 1990-2005, ενώ οι άρρενες καπνιστές μειώθηκαν κατά 10%, το ποσοστό των καπνιστριών έκανε αλματώδη άνοδο κατά 20%. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, η Ελλάδα παρουσιάζει τη μεγαλύτερη κατά κεφαλήν κατανάλωση τσιγάρων στον κόσμο. Οπως σημείωσε ο κ. Μπεχράκης, η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (που συνδέεται με το κάπνισμα) κάνει θραύση στις αγροτικές περιοχές. «Οι αγρότεςβρίσκονται σε χειρότερη κατάστασηαπό ό,τι οι κάτοικοι της Ομόνοιας και γι΄ αυτό ευθύνεταικυρίως το “ηρωικό” ελληνικόκαφενείο» είπε χαρακτηριστικά.

Ηεφαρμογή της νέας αντικαπνιστικής πολιτικής χρειάζεται αλλαγή στάσης εκ μέρους της κοινωνίας. Και όπως δείχνει σχετική πανελλαδική έρευνα που διεξήγαγε η Κάπα Research για λογαριασμό του Ινστιτούτου Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής και παρουσίασε ο αναπληρωτής καθηγητής Κοινωνικής Ιατρικής κ.

Γ. Τούντας , οι Ελληνες συνειδητοποιούν πια το μέγεθος του προβλήματος. Σύμφωνα με τα ευρήματά της, το 95% των μη καπνιστών και το 62% των καπνιστών θεωρούν θετικά τα μέτρα για την απαγόρευση του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους. Ειδικά, δε, οι εργαζόμενοι σε επιχειρήσεις υγειονομικού ενδιαφέροντος συμφωνούν λίγο ή πολύ με τα μέτρα σε ποσοστό 86%.

Οπως έδειξε η έρευνα, σχεδόν τέσσερις στους δέκα έλληνες είναι καπνιστές, επτά στους δέκα αναφέρουν ότι εκτίθενται σε παθητικό κάπνισμα στον χώρο εργασίας, όπως κάνουν και εννέα στους δέκα εργαζόμενους σε καφέ, μπαρ και εστιατόρια. Επίσης, το 94% των μη καπνιστών και το 73,5% των καπνιστών παραδέχονται ότι τα μέχρι στιγμής ισχύοντα μέτρα είναι ανεπαρκή.

Επίσης, σύμφωνα με την έρευνα, το 10% των καπνιστών δήλωσε ότι με τα νέα μέτρα θα κόψει το κάπνισμα, ενώ το 43% σημείωσε ότι μάλλον θα το ελαττώσει. Ακόμη, τρεις στους δέκα καπνιστές λένε ότι με την απαγόρευση του καπνίσματος θα αραιώσουν τις εξόδους τους, όμως αντίστοιχο ποσοστό των μη καπνιστών δηλώνουν ότι θα βγαίνουν έξω περισσότερο. Ετσι, όπως επισήμανε ο κ. Τούντας, η προσέλευση στα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος αναμένεται να είναι μεγαλύτερη, καθώς οι μη καπνιστές είναι κατά 20% περισσότεροι από τους καπνιστές.

ΗΕθνική Επιτροπή για το Κάπνισμα στρέφει την προσοχή της στα σχολεία, καθώς εκεί εκκολάπτονται περίπου 50.000 καπνιστές κατ΄ έτος. Οπως ανακοινώθηκε χθες, το υπουργείο Υγείας έχει δεσμεύσει 8 εκατομμύρια ευρώ από το ΕΣΠΑ για την «ανάπτυξη ολοκληρωμένουπρογράμματος Αγωγής Υγείαςστα σχολεία». Ακόμη, θα επιδιωχθούν συνεργασίες και με τις πρυτανικές αρχές των πανεπιστημίων για «την άμεση εφαρμογήτου νόμου και την ανάπτυξηειδικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων για εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενους στα ΑΕΙ και ΤΕΙ όλης της χώρας».

Ο κ. Μπεχράκης αναφέρθηκε και στον ειδικό σχεδιασμό που χρειάζεται λόγω της ραγδαίας αύξησης του καπνίσματος στις γυναίκες που θα περιλαμβάνει ανάπτυξη ιατρείων διακοπής του καπνίσματος για εγκύους, καθώς και προγράμματα ενημέρωσης του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού. «Είναι ιατρικό σφάλμα να λέει ένας ιατρός σε μια έγκυο “κάνε και πέντε τσιγάρα, δεν πειράζει” » σχολίασε ο πρόεδρος της Επιτροπής, ενώ πρότεινε την αύξηση των δασμών στα τσιγάρα, επ΄ ευκαιρία του χαμηλού πληθωρισμού, αλλά και την παρέμβαση στη διαφημιστική αγορά.

Τα «παραθυράκια» του νέου νόμου

Ο νόμος που θα τεθεί σε εφαρμογή από 1ης Ιουλίου προβλέπει την απαγόρευση πώλησης προϊόντων καπνού σε ανηλίκους (και από ανηλίκους)και την απαγόρευση του καπνίσματος σε όλους τους κλειστούς δημόσιους χώρους, σε όλα τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος,στα αεροδρόμια και σε όλους τους σταθμούς μεταφορικών μέσων. Ωστόσο, αφήνειανοιχτό το ενδεχόμενο να διαμορφώνονταιειδικοί χώροι για τους καπνιστές που θα διαχωρίζονται από την υπόλοιπη αίθουσα και θα έχουν ειδικές εγκαταστάσεις εξαερισμού. Ακόμη, ειδικά για τα μικρά καταστήματα υγειονομικούενδιαφέροντος ως 70 τ.μ., προβλέπειτον χαρακτηρισμό τους αποκλειστικά για καπνίζοντες ή μη καπνίζοντες όσον αφορά την άδεια λειτουργίας τους. Σύμφωνα με τον κ. Μπεχράκη, ο έλεγχος για την τήρηση της νομοθεσίας θα γίνεται από τους επιθεωρητές Υγείας και αυτό προκαλεί ερωτήματα, καθώς η μεν υπηρεσία έχει πρόβλημα στελέχωσης, ο δε χώρος της εστίασης και διασκέδασης αποτελείεδώ και χρόνια μη προσπελάσιμο χώρο για τις υπηρεσίες του κράτους. Οπως όμως λέειο ίδιος, το ζητούμενο δεν είναι η καταστολή,αλλά να πειστεί η κοινωνία να αλλάξει συνήθειες.

Αυτά τα «ανοίγματα» του νόμου, ουσιαστικάαποτελούν το «ιβηρικό» αντικαπνιστικό μοντέλο,όπως παραδέχθηκε και ο υπουργός Υγείας, ο οποίος τόνισε ότι αυτή η διάταξη δεν αποτελεί προϊόν συμβιβασμού με ομάδες πίεσης,αλλά ρήτρα για τη σταδιακή προσαρμογήτων καπνιστών σε μια νέα πραγματικότητα.Ο νέος νόμος προβλέπει υψηλά χρηματικάπρόστιμα για τους παραβάτες, καθώς και τη σύσταση Ειδικής Υπηρεσίας Προστασίας Ανηλίκων από τον Καπνό και το Αλκοόλ.