Καθημερινή δοκιμασία για τις αντοχές συγγενών, γιατρών και ΕΣΥ από τις «κλειστές» κλίνες και τις ελλείψεις προσωπικού
Της Πεννυς Μπουλουτζα
«Η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη. Για να καταλάβετε, τρεις ημέρες, εδώ στην Αθήνα, ψάχναμε κρεβάτι σε εντατική για έναν 26χρονο τραυματία με κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις. Τελικά βρέθηκε κρεβάτι πριν μισή ώρα». Το περιστατικό αυτό -ενδεικτικό και τραγικό- που μετέφερε στην «Κ» πριν από λίγες ημέρες στέλεχος του υπουργείου Υγείας είναι ένα από τα δεκάδες που διαδραματίζονται καθημερινά βάζοντας σε δοκιμασία τις αντοχές συγγενών, γιατρών και του ίδιου του ΕΣΥ. Μα πάνω από όλα, τίθενται εν κινδύνω οι ζωές των ασθενών. Πόσες από αυτές έχουν χαθεί και χάνονται άδικα;
Το πρόβλημα της έλλειψης κλινών Εντατικής έχει ενταθεί το τελευταίο διάστημα στο λεκανοπέδιο εξαιτίας του κυλιόμενου προγράμματος αναστολής της λειτουργίας Μονάδων Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) και χειρουργείων δημόσιων νοσοκομείων, που συνηθίζεται κάθε καλοκαίρι προκειμένου να γίνουν οι απαραίτητες συντηρήσεις και αποστειρώσεις – απολυμάνσεις. Επίσης, η απόφαση του νοσοκομείου Ερρίκος Ντυνάν να σταματήσει να διαθέτει -από τον περασμένο Μάρτιο- τις 30 κλίνες εντατικής στο ΕΣΥ εξαιτίας της μη αποπληρωμής του από τα ασφαλιστικά Ταμεία, σαφώς έχει επιδεινώσει την κατάσταση.
Η λίστα μεγαλώνει…
Οπως λέει στην «Κ» ο διευθυντής της Ιατρικής Υπηρεσίας του ΕΚΑΒ κ. Δημήτρης Πύρρος, τις τελευταίες ημέρες, σε καθημερινή βάση, η λίστα των ασθενών για τους οποίους αναζητείται μία κλίνη εντατικής αριθμεί περισσότερα από 30 άτομα, αριθμός αυξημένος σε σχέση με τον υπόλοιπο χρόνο (κατά μέσο όρο η λίστα έχει 20 – 30 ασθενείς). Είναι ενδεικτικό ότι την περασμένη Δευτέρα, η λίστα αυτή έφτασε να αριθμεί 43 ασθενείς! Πολλά περιστατικά αφορούν σε σοβαρούς τραυματισμούς λόγω τροχαίων ατυχημάτων, που είτε σημειώνονται στο Λεκανοπέδιο, είτε αφορούν σε διακομιδές από τουριστικές περιοχές όπου δεν υπάρχει η δυνατότητα νοσηλείας των περιστατικών αυτών.
«Ούτως ή άλλως οι δυνατότητες που έχουμε στις ΜΕΘ για τη νοσηλεία των ασθενών είναι πάντα κάτω του 50% των αναγκών», τονίζει στην «Κ» ο αναπληρωτής καθηγητής και διευθυντής της Β΄ Πανεπιστημιακής Κλινικής Εντατικής Θεραπείας στο «Αττικόν» κ. Απόστολος Αρμαγανίδης, προσθέτοντας ότι επί 20 χρόνια εξαιτίας αυτής της κατάστασης οι εντατικολόγοι αναγκάζονται να εφαρμόζουν «ιατρική καταστροφής» δηλαδή να επιλέγουν ποιος ασθενής επείγεται περισσότερο να μπει στη ΜΕΘ…
Ενδεικτικό των ελλείψεων είναι ότι αυτή τη στιγμή σε όλη τη χώρα υπάρχουν περίπου 650 κλίνες εντατικής από τις οποίες περίπου 150 παραμένουν «κλειστές» λόγω της έλλειψης προσωπικού. Και σύμφωνα με εκτιμήσεις των ειδικών γιατρών, θα έπρεπε να λειτουργούν τουλάχιστον 2.000 κλίνες εντατικής προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες της χώρας μας. Αλλωστε στην Ελλάδα το ποσοστό των μη συμβατικών κλινών (μονάδες Εντατικής Θεραπείας, Αυξημένης Φροντίδας, Τεχνητού Νεφρού, ανάνηψης κ.ά.) είναι μόλις 2% στο σύνολο των κλινών των νοσοκομείων, τη στιγμή που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι το σχετικό ποσοστό θα πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ του 8% – 12%. Στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες οι μη συμβατικές κλίνες αφορούν το 20% – 25% του συνόλου των κλινών νοσοκομείων και στις ΗΠΑ ξεπερνούν το 30%.
Πάντως, το τελευταίο διάστημα έχει ξεκινήσει μία προσπάθεια από την πλευρά του υπουργείου Υγείας να εξομαλυνθεί η κατάσταση. Ο υφυπουργός Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης κ. Γιώργος Παπαγεωργίου μιλώντας στην «Κ» χαρακτήρισε το φετινό καλοκαίρι ως την τελευταία περίοδο που παρατηρούνται προβλήματα με τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας στο λεκανοπέδιο. Και αυτό εξαιτίας των προσλήψεων νοσηλευτών στις οποίες προχώρησε το υπουργείο Υγείας και οι οποίοι θα στελεχώσουν αποκλειστικά τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας.
Οπως επισημαίνει ο κ. Παπαγεωργίου «έως τώρα έχουν αποδεχθεί τις θέσεις τους σε Μονάδες Εντατικής του Λεκανοπεδίου περίπου 370 νοσηλευτές που επαρκούν για να ανοίξουν οι 42 «κλειστές» κλίνες εντατικής της Αττικής (σ.σ. οι υπόλοιπες «κλειστές» κλίνες βρίσκονται σε νοσοκομεία της περιφέρειας) και να ενδυναμωθεί το προσωπικό των μονάδων». Μάλιστα όπως τόνισε ο κ. Παπαγεωργίου, τον προσεχή Σεπτέμβριο «θα είναι η πρώτη φορά που δεν θα έχουμε αναμονή για κρεβάτι εντατικής». Σημειώνεται ότι προσλήψεις νοσηλευτών για τις ΜΕΘ γίνονται σε όλη τη χώρα (έχουν ήδη ορκισθεί περίπου 320 νοσηλευτές) και αρχίζουν σταδιακά να ανοίγουν κλίνες εντατικής και σε νοσοκομεία της περιφέρειας.
Η στελέχωση
Επιφυλάξεις για το εάν οι νοσηλευτές που θα προσληφθούν θα μπορέσουν να καλύψουν τις ανάγκες εκφράζει ο κ. Αρμαγανίδης, και αναφέρει το παράδειγμα της Πανεπιστημιακής ΜΕΘ στο νοσοκομείο «Αττικόν». Οπως λέει χαρακτηριστικά, στο Αττικόν αυτή τη στιγμή είναι ανοιχτές οι 15 από τις 27 κλίνες εντατικής που διαθέτει η Μονάδα. Μέχρι πρόσφατα απασχολούνταν στη ΜΕΘ 19 νοσηλευτές/τριες. Και αξίζει να σημειωθεί ότι στις προηγμένες υγειονομικά χώρες η αναλογία νοσηλευτών ανά κλίνη είναι τουλάχιστον 4:1.
«Προς το παρόν», επισημαίνει ο κ. Αρμαγανίδης «με τις νέες προσλήψεις έχουν έρθει 14 επιπλέον νοσηλευτές, από τους οποίους μόνο ένας έχει εμπειρία μονάδας εντατικής και οι υπόλοιποι θέλουν εκπαίδευση. Με αυτόν τον αριθμό νοσηλευτών με δυσκολία θα μπορέσουμε να ανοίξουμε μια – δυο κλίνες εντατικής», καταλήγει. Πάντως, σύμφωνα με τον κ. Παπαγεωργίου, από το φθινόπωρο αναμένονται και νέες προσλήψεις προσωπικού που θα βοηθήσουν στην περαιτέρω στελέχωση των μονάδων. Επιπλέον, οι προσλήψεις αυτές θα επιτρέψουν την ανάπτυξη κλινών αυξημένης φροντίδας κοντά στις υφιστάμενες ΜΕΘ, που είναι και το επόμενο βήμα που προωθεί το υπουργείο. Οπως εξήγησε ο κ. Παπαγεωργίου, ο σχεδιασμός αφορά την ανάπτυξη μιας κλίνης αυξημένης φροντίδας για κάθε 3 κλίνες εντατικής και ήδη έχουν δοθεί οδηγίες σε νοσοκομεία που διαθέτουν τους απαραίτητους χώρους όπως το «Γ. Γεννηματάς», το «Τζάνειο», ο «Ευαγγελισμός», ο «Ερυθρός Σταυρός» κ.ά. να προετοιμάζονται.
Επίβλεψη και «διαλογή» των περιστατικών
Τη σύσταση ειδικής ομάδας που θα ελέγχει τη διαχείριση των περιστατικών στο πλαίσιο των εφημεριών των νοσοκομείων προωθεί το υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Σύμφωνα με πληροφορίες, η ειδική ομάδα θα λειτουργεί στο πλαίσιο του Εθνικού Κέντρου Επιχειρήσεων Υγείας (ΕΚΕΠΥ) και θα είναι σε θέση ανά πάσα στιγμή να μεταβαίνει στα νοσοκομεία για να παρακολουθεί τη λειτουργία των επειγόντων και τη «διαλογή» των περιστατικών, την αναμονή των ασθενών κ.ά. Ιδιαίτερη προσοχή θα δίνεται από την ομάδα και στη διαχείριση των κλινών των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας (θα ελέγχει τις Μονάδες για κενές κλίνες εντατικής).
Αλλωστε το ΕΚΕΠΥ αναλαμβάνει πλέον -ύστερα από εντολή του υπουργού Υγείας κ. Δημήτρη Αβραμόπουλου- τη διαχείριση της λίστας αναμονής ασθενών για εντατική, η οποία έως και την περασμένη εβδομάδα ήταν ευθύνη του ΕΚΑΒ. Η§ αλλαγή αυτή αποφασίσθηκε στο πλαίσιο του εξορθολογισμού του συστήματος, αφού το ΕΚΕΠΥ είναι το όργανο που συντονίζει τις εφημερίες των νοσοκομείων και διαθέτει τους απαραίτητους ελεγκτικούς μηχανισμούς για τα νοσοκομεία. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας μέχρι σήμερα δεν ενημέρωναν εγγράφως το ΕΚΑΒ για το πόσες κενές κλίνες διαθέτουν, όπως υποχρεούνταν από σχετική υπουργική απόφαση, και το ΕΚΑΒ σαφώς δεν είχε τρόπο να τις ελέγξει…