Του Αντώνη Καραβά
Η απειλή πανδημίας από τη νέα γρίπη χτυπάει την πόρτα μας: Το χειρότερο σενάριο που ανακοίνωσε η Επιτροπή Αντιμετώπισης προβλέπει να νοσήσουν το 10%-20% του πληθυσμού (περίπου 1-2 εκατομμύρια άνθρωποι) κατά την εμφάνιση του επιδημικού κύματος διαρκείας 6 εβδομάδων. Από αυτούς οι 1.000 – 4.000 θα χρειαστούν απλή νοσηλεία και το 15% (150-600 άτομα) θα χρειαστούν νοσηλεία σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. Η αριστερά και τα συνδικάτα σε τέτοιες κρίσιμες στιγμές δεν πρέπει να απουσιάζουν ή να παραμένουν απλοί σχολιαστές της κυβερνητικής πολιτικής για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Αντίθετα, χρειάζεται να παρθούν εδώ και τώρα οι απαραίτητες πρωτοβουλίες για τη λήψη άμεσων μέτρων με έμφαση στην προστασία της εργατικής τάξης και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων.
Η ρίζα του κακού
Ο ιός της νέας γρίπης δεν προέκυψε ως φυσικό φαινόμενο: πρόκειται για ένα τριπλά επανασυνδυασμένο ιό από τον ιό των ανθρώπων, των χοίρων και των πτηνών που δημιουργήθηκε στις αμερικανικές βιομηχανικές χοιροτροφικές φάρμες και η μετάλλαξη του ολοκληρώθηκε στις βιομηχανικές φάρμες του Μεξικού, όπου μόλυνε τους ανθρώπους. Οι συνθήκες τεράστιου συνωστισμού των ζώων και οι μαζικές μετακινήσεις τους για πάχυνση και σφαγή στις βιομηχανοποιημένες φάρμες σε όλο τον κόσμο, σε συνδυασμό με τις εξαιρετικά ανθυγιεινές και εντατικοποιημένες συνθήκες εργασίας των ανθρώπων στα σφαγεία, δημιούργησαν το ιδανικό «μπλέντερ» για τη δημιουργία του στελέχους αυτού. Από το γεγονός αυτό προκύπτει ένα κρίσιμο αίτημα: Η απαίτηση να ενισχυθούν οι δημόσιοι μηχανισμοί ελέγχου ώστε να εξασφαλιστούν οι προδιαγραφές λειτουργίας των μονάδων εκτροφής χοίρων και πουλερικών, αλλά και οι συνθήκες εργασίας των εργαζομένων σε αυτές.
Το εμβόλιο
Ο εμβολιασμός για τη νέα γρίπη πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ένα -ασφαλώς πολύ σοβαρό- τμήμα της συνολικής αντιμετώπισης του προβλήματος. Τα δεδομένα που έχουμε έως τα τώρα συνηγορούν ότι το εμβόλιο κατά της νέας γρίπης πρέπει να χορηγηθεί τουλάχιστον σε πρώτη φάση με -οργανωμένο τρόπο και δωρεάν- στις ευπαθείς ομάδες όπως άτομα με χρόνια νοσήματα, έγκυες, όσους φροντίζουν βρέφη ηλικίας κάτω των 6 μηνών, καθώς και το υγειονομικό προσωπικό. ΠαρΆ όλα αυτά η απροθυμία του κόσμου να εμβολιαστεί είναι δικαιολογημένη γιατί διαισθάνεται ότι κάποιοι επιδιώκουν να αξιοποιήσουν την απειλή της πανδημίας για να κερδίσουν σε βάρος του: Τα ΜΜΕ που πουλάνε πανικό, οι πολιτικοί που πουλάνε προστασία και κυρίως οι φαρμακοβιομήχανοι που πουλάνε το εμβόλιο.
Πραγματικά, οι τελευταίοι είδαν την πανδημία όπως οι καρχαρίες τη ματωμένη θάλασσα: Η μεγάλη ζήτηση για όλα τα εμβόλια έφερε 7 δισ. δολάρια απροσδόκητα κέρδη, ενώ εκτιμάται ότι η αγορά εμβολίων θα διπλασιαστεί έως το 2014 και θα εκτοξευτεί στα 35 δισ. δολ. Η Glaxo, που κατέχει ένα από τα δύο σκευάσματα -το Pamdermix που αγόρασε και η Ελλάδα- τιμολογεί σε 10 δολ. τη δόση όταν το κόστος δεν ξεπερνά το 1,6 δολ! Είναι λάθος όμως από την άλλη μεριά οι θεωρίες συνωμοσίας που υποστηρίζουν ότι οι πολυεθνικές του φαρμάκου δημιούργησαν τη γρίπη, ως μια τεχνητή απειλή για να προκαλέσουν την αύξηση της ζήτησης των εμβολίων. Είναι λάθος γιατί διακυβεύεται η συνολική πολιτική και οικονομική σταθερότητα του συστήματος, ιδιαίτερα ευάλωτη στις σημερινές συνθήκες της κρίσης.
Η ανησυχία των αρχουσών τάξεων και των κυβερνήσεων είναι πραγματική και πηγάζει από την ανεπάρκεια των συστημάτων υγείας (εξαιτίας του νεοφιλελευθερισμού) να αντιμετωπίσουν την πανδημία. Από την άλλη βέβαια δεν είναι διατεθειμένοι να δώσουν τα ποσά που χρειάζονται για να θωρακίσουν τη δημόσια υγεία. Στην Ελλάδα για παράδειγμα δόθηκαν 58 εκατ. ευρώ για 8 εκατ. δόσεις εμβολίου και 8 εκατ. ευρώ για Tamiflu, ενώ μόνο 27 εκατομμύρια ευρώ δίνονται φέτος στο προσχέδιο του προϋπολογισμού που αρκούν οριακά για… 1.350 προσλήψεις νοσηλευτών. Τα κέρδη της ΒΙΑΝΕΞ φαίνεται ότι είναι πάνω από το ΕΣΥ.
Αναβάθμιση της δημόσιας υγείας και των κοινωνικών υπηρεσιών τώρα! Η συζήτηση για το εμβόλιο επιχειρεί να κρύψει και ένα κρίσιμο παράγοντα για την αντιμετώπιση της πανδημίας: Τα μέτρα πρόληψης και φροντίδας. Στο πεδίο αυτό πρέπει να παρέμβουν κατεπειγόντως τα συνδικάτα: Για την έγκριτη ενημέρωση των μελών τους, για την εφαρμογή μέτρων υγιεινής και ασφάλειας στους χώρους εργασίας. Για τη χορήγηση αδειών με πλήρεις μισθολογικές και ασφαλιστικές αποδοχές για όσους και για όσο χρειάζεται. Τα σωματεία στην υγεία πρέπει να διεκδικήσουν να υλοποιηθεί άμεσα η δέσμευση για την πρόσληψη 5.500 νοσηλευτών και 2.000 γιατρών για να στελεχωθεί στοιχειωδώς το ΕΣΥ, για να ανοίξουν τα 150 κλειστά κρεβάτια στις Εντατικές που μπορεί να αποδειχθούν πολύτιμα για τη ζωή εκατοντάδων ανθρώπων. Η απειλή της πανδημίας αναδεικνύει πόσο κρίσιμο είναι το αίτημα για τη δημιουργία μιας Δωρεάν Δημόσιας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας που να στελεχώνεται από επιστημονικό προσωπικό σε κάθε γειτονιά των πόλεων και στην περιφέρεια. Και σε τέτοιες κρίσιμες στιγμές να αναλαμβάνει την ενημέρωση, την πρόληψη, τους εμβολιασμούς, την παροχή πρωτοβάθμιας ιατρικής φροντίδας.
Ουσιαστική ασπίδα προστασίας είναι ο αγώνας για μαζικές προσλήψεις μόνιμου προσωπικού στις κοινωνικές υπηρεσίες: στους παιδικούς σταθμούς ώστε να υπάρχουν δύο πλήρεις βάρδιες, στα σχολεία από τις καθαρίστριες μέχρι τους καθηγητές ώστε να είναι λίγα παιδιά σε κάθε τάξη, καθώς και σε όλα τα επίπεδα του συστήματος υγείας για να τελειώνουμε με την πανδημία του φόβου, της ανεργίας και της ανασφάλειας.