Το αναλογιστικό έλλειμμα του ΙΚΑ – ΤΕΑΜ σε βάθος 50ετίας υπολογίζεται σε 40 δισ. ευρώ
Του Βασιλη Ζηρα
H επικουρική ασφάλιση και οι δαπάνες υγείας είναι δύο «βόμβες» στα θεμέλια του ασφαλιστικού συστήματος, οι οποίες δεν λαμβάνονται υπόψη στις αναλογιστικές μελέτες που έχουν ανατεθεί στο Διεθνές Γραφείο Εργασίας, ενώ φαίνεται να αγνοούνται τόσο από τις πολιτικές δυνάμεις όσο και από τους κοινωνικούς εταίρους που συμμετέχουν στον διάλογο, ο οποίος προς το παρόν τουλάχιστον επικεντρώνενται σε θέματα που αφορούν την κύρια ασφάλιση.
Ωστόσο, σύμφωνα με μελέτη της αναλογιστικής υπηρεσίας του υπουργείου Απασχόλησης, που ολοκληρώθηκε πρόσφατα, το αναλογιστικό έλλειμμα του ΙΚΑ – ΤΕΑΜ σε βάθος 50ετίας υπολογίζεται σε 40 δισ. ευρώ τα οποία αν προστεθούν στα 67 δισ. ευρώ του αναλογιστικού ελλείμματος του ΙΚΑ ανεβάζουν το συνολικό αναλογιστικό έλλειμμα του κύριου ασφαλιστικού φορέα των μισθωτών πάνω από τα 100 δισ. ευρώ.
Εκτιμήσεις στελεχών του ασφαλιστικού συστήματος, που βασίζονται σε παλαιότερες μελέτες, ανεβάζουν το αναλογιστικό έλλειμμα όλων των επικουρικών ταμείων σε 120 δισ. ευρώ σε βάθος 50ετίας εκ των οποίων τα 40 δισ. ευρώ αφορούν το επικουρικό του ΙΚΑ.
Το παράδοξο είναι ότι ενώ ο διάλογος για το ασφαλιστικό περιστρέφεται κυρίως γύρω από τις προοπτικές των φορέων της κύριας σύνταξης και την ανάγκη ή μη αλλαγών στις βασικές παραμέτρους αυτής, το πρόβλημα φαίνεται πως είναι οξύτερο στην επικουρική ασφάλιση, κύρια χαρακτηριστικά της οποίας είναι οι μεγάλες ανισότητες στις παροχές και ο κατακερματισμός σε δεκάδες Ταμεία, συχνά με ελάχιστους ασφαλισμένους.
Σήμερα λειτουργούν 39 επικουρικά Ταμεία και Ταμεία Πρόνοιας ως Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου με μεγάλες διαφορές τόσο στις εισφορές όσο και στις παροχές. Δηλαδή, οι συνολικές εισφορές εργοδοτών και ασφαλισμένων ποικίλλουν από 6% έως 12%. Επίσης, οι χορηγούμενες συντάξεις ξεκινούν από 12% των συντάξιμων αποδοχών και φτάνουν έως και 80% για 35 έτη ασφάλισης!!! Ετσι, σε κάποια από αυτά τα «γαλαντόμα» Ταμεία, η μέση επικουρική σύνταξη που χορηγούν είναι σχεδόν όση και η μέση κύρια σύνταξη των μεγάλων Ταμείων (ΙΚΑ, ΟΑΕΕ κ.λπ.). Ακόμη και στο ΙΚΑ -ΤΕΑΜ, το ποσοστό αναπλήρωσης κυμαίνεται μεταξύ 26% και 40% των συντάξιμων αποδοχών. Προφανώς τέτοια υψηλά ποσοστά αναπλήρωσης δεν είναι ανταποδοτικά και οδηγούν σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες στην κατάρρευση των ασφαλιστικών φορέων, τις υποχρεώσεις των οποίων θα κληθεί να αναλάβει ο κρατικός προϋπολογισμός. Επίσης, σε 19 από τα 39 επικουρικά Ταμεία, οι ασφαλισμένοι είναι λιγότεροι από 10.000, ενώ σε 17 η σχέση ασφαλισμένων προς συνταξιούχους είναι μικρότερη από 2 προς 1. Η σχέση αυτή επιδεινώνεται με ταχείς ρυθμούς.
Μια τρίτη απειλή για το ασφαλιστικό σύστημα, που δεν αποτυπώνεται στις αναλογιστικές μελέτες είναι οι δαπάνες του κλάδου υγείας των ασφαλιστικών Ταμείων. Είναι ενδεικτικό ότι μόνο στο ΙΚΑ οι παροχές ασθένειας από 2,74 δισ. ευρώ το 2003 ανήλθαν σε 3,87 δισ. ευρώ το 2007, αυξήθηκαν δηλαδή κατά 40%. Την ίδια περίοδο, οι δαπάνες για φάρμακα αυξήθηκαν κατά 60%, από 982 εκατ. ευρώ το 2003 σε 1,57 δισ. ευρώ το 2007.