Ζεστό χρήμα στα ταμεία των δημόσιων νοσοκομείων της Βόρειας Ελλάδας φέρνει το περίφημο χαράτσι των 5 ευρώ που είναι υποχρεωμένοι να καταβάλλουν όσοι ασθενείς προσέρχονται στα τακτικά εξωτερικά ιατρεία. Μπορεί από την πρώτη στιγμή να αποτέλεσε και να συνεχίζει να αποτελεί αιτία πολέμου μεταξύ των ασθενών, των γιατρών και των προηγούμενων υπουργών Υγείας, ωστόσο, από τότε που επιβλήθηκε, αποτελεί τη μοναδική σίγουρη πηγή χρηματοδότησης για το ΕΣΥ.
Της Νικολέττας Μπούκα
nikolettabouka@yahoo.gr
Βέβαια εν μέσω οικονομικής κρίσης και με τους ανασφάλιστους ασθενείς να αυξάνονται καθημερινά, η πλειονότητα δεν είναι σε θέση να πληρώνει και πάλι από την τσέπη του ούτε καν αυτό το 5ευρω. Επιπλέον οι περισσότεροι ασθενείς πλήρωναν επί χρόνια -και συνεχίζουν να πληρώνουν- ασφαλιστικές εισφορές, συνεπώς είναι άδικο να επιβαρύνονται και με τα 5 ευρώ, όταν θα έπρεπε να έχουν πρόσβαση σε δημόσια δωρεάν υγεία.
Πάντως από τις πρώτες εξαγγελίες της νέας πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Υγείας ήταν η κατάργηση του 5ευρω, αν και προς το παρόν δεν έχει γίνει κάποια νομοθετική ρύθμιση. Αυτό σημαίνει ότι όποιος επισκέπτεται τα τακτικά εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων του ΕΣΥ το καταβάλλει κανονικά.
Ποια είναι όμως τα οφέλη από την επιβολή αυτού του χαρατσιού; Πόσα χρήματα εισπράττουν τα δημόσια νοσοκομεία και πού ακριβώς τα διαθέτουν;
Σύμφωνα με στοιχεία που προέρχονται από την 3η Υγειονομική Περιφέρεια Μακεδονίας και την 4η Υγειονομική Περιφέρεια Μακεδονίας-Θράκης μόνον το 2014 τα χρήματα που μπήκαν στα ταμεία των 29 νοσοκομείων της Βόρειας Ελλάδας από την είσπραξη του 5ευρω ανέρχονται σε περίπου 5 εκατ. ευρώ. Ειδικότερα πρόκειται για 1.700.000 ευρώ στα δεκατέσσερα νοσοκομεία της 4ης ΥΠΕ και για 3.285.410 ευρώ στα νοσοκομεία της 3ης ΥΠΕ. Μάλιστα τα χρήματα αυτά χρησιμοποιούνται, για να κλείνουν τρύπες στα νοσηλευτικά ιδρύματα, τα οποία έτσι κι αλλιώς αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα υποχρηματοδότησης, αλλά και για τη μισθοδοσία των επικουρικών γιατρών.
ΛΕΙΤΟΥΡΓΗΣΕ ΘΕΤΙΚΑ ΑΛΛΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΑΔΙΚΟ
“Τα χρήματα που εισπράττουν τα δημόσια νοσοκομεία από το 5ευρω το οποίο πληρώνουν οι πολίτες στα τακτικά εξωτερικά ιατρεία είναι το λεγόμενο ζεστό χρήμα που μπαίνει στα νοσοκομεία. Εισπράττονται την ίδια στιγμή, μπαίνουν στο γενικό προϋπολογισμό κάθε νοσηλευτικού ιδρύματος και μπορούν να χρησιμοποιηθούν ανά πάσα στιγμή, για να καλύψουν άμεσες καθημερινές ανάγκες”, δηλώνει στη “ΜτΚ” ο υποδιοικητής της 4ης Υγειονομικής Περιφέρειας (ΥΠΕ) Μακεδονίας και Θράκης Δημήτριος Τσαλικάκης.
Ο ίδιος εξηγεί ότι για παράδειγμα αυτά τα χρήματα χρησιμοποιούνται για την αλλαγή μιας λάμπας, την αγορά ενός ανταλλακτικού για κάποιο μηχάνημα, την επισκευή μιας βλάβης, τη διευθέτηση μιας εκκρεμότητας που δεν μπορεί να περιμένει.
“Η εφαρμογή αυτού του μέτρου από τη μία πλευρά λειτούργησε θετικά, καθώς μειώθηκε κατά 50% η προσέλευση στα τακτικά εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων κυρίως ηλικιωμένων ανθρώπων, που έκλειναν ξανά και ξανά πολλά ραντεβού, χωρίς να έχουν πραγματική ανάγκη. Από την άλλη όμως σε περίοδο κρίσης και με την πλειονότητα των Ελλήνων να έχει επί χρόνια πληρώσει τις εισφορές για ιατρική περίθαλψη ήταν ένα μέτρο που επιβάρυνε ακόμη περισσότερο τους πολίτες. Για κοινωνικούς λόγους δεν είναι το καλύτερο μέτρο”, επισημαίνει ο κ. Τσαλικάκης και προσθέτει: “Το σκεπτικό του 5ευρω ήταν να μπορέσουν να πάρουν τα νοσοκομεία γρήγορα και άμεσα χρήματα. Ωστόσο τα χρήματα αυτά είναι δύσκολο να μπουν σε συγκεκριμένο κωδικό, διότι δεν είναι και σταθερός ο αριθμός των επισκέψεων των ασθενών κάθε μήνα”.
ΠΗΓΗ ΙΔΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ
Μικρή ανάσα για τα δημόσια νοσοκομεία, τα οποία έχουν περιορισμένους προϋπολογισμούς, αποτελεί το 5ευρω, δηλώνει στη “ΜτΚ” ο υποδιοικητής της 3ης Υγειονομικής Περιφέρειας (ΥΠΕ) Μακεδονίας Παναγιώτης Νάνος.
“Μόνον για το 2014 το συνολικό εισπραχθέν ποσό για τα δεκαπέντε νοσοκομεία της δικής μας αρμοδιότητας έφτασε τα 3.285.410 ευρώ, καθώς έχουμε μεγάλα και εξειδικευμένα νοσοκομεία, τα οποία επιλέγουν οι ασθενείς για τις εξετάσεις τους. Να φανταστείτε ότι μόνον στο ‘Παπαγεωργίου’ το 30% των ασθενών που προσέρχονται είναι εκτός Θεσσαλονίκης”, εξηγεί ο κ. Νάνος.
Επιπλέον τονίζει ότι “τα 5 ευρώ που καλούνται να πληρώσουν οι πολίτες είναι πηγή ίδιων εσόδων για τα νοσοκομεία και με την εφάπαξ καταβολή τους μπαίνει ζεστό χρήμα στα ταμεία. Κι αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό στις μέρες που διανύουμε και λαμβάνοντας υπόψη την περικομμένη χρηματοδότηση των νοσηλευτικών ιδρυμάτων”.
Σύμφωνα με τον ίδιο τα χρήματα που εισπράττονται από το 5ευρω κατανέμονται σε διαφορετικούς κωδικούς και δαπανώνται, για να καλύψουν διάφορες ανάγκες. Ειδικά στα νοσοκομεία της 3ης ΥΠΕ χρησιμοποιούνται για τη μισθοδοσία των επικουρικών γιατρών και δευτερευόντως για διάφορα λειτουργικά έξοδα που έχουν πιεστικό χαρακτήρα και πρέπει να εξοφληθούν άμεσα (για παράδειγμα υλικά, φάρμακα, λογαριασμοί, αντιδραστήρια).
“Σε κάθε περίπτωση είναι μία σταθερή πηγή εισοδήματος, και εάν κοπεί βάσει των εξαγγελιών της νέας ηγεσίας του υπουργείου Υγείας, τα νοσοκομεία θα το στερηθούν. Η κατάργηση του 5ευρω είναι ένα φιλολαϊκό μέτρο, αλλά από εκεί και πέρα τα νοσοκομεία πρέπει να περιμένουν την κρατική επιχορήγηση, που όλοι γνωρίζουμε ότι έχει δυσκολίες”, σημειώνει ο κ. Νάνος.
ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΟΥ 5ΕΥΡΩ
Η κατάργηση του 5ευρω ήταν και παραμένει ένα από τα βασικά αιτήματα των ασθενών αλλά και των γιατρών των δημόσιων νοσοκομείων και κέντρων υγείας. Μάλιστα κατά καιρούς έχουν διοργανωθεί “μπλόκα” στα ταμεία των νοσηλευτικών ιδρυμάτων ως συμβολική διαμαρτυρία στην επιβολή αυτού του χαρατσιού.
Σύμφωνα με την Ομοσπονδία Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας (ΟΕΝΓΕ) “το συγκεκριμένο χαράτσι επιβλήθηκε για πρώτη φορά το 1991, επί κυβέρνησης Κ. Μητσοτάκη, ήταν ύψους 1.000 δραχμών και ονοματίστηκε ‘εξέταστρο εξωτερικών ιατρείων’, χωρίς ποτέ να εφαρμοστεί. Το 2003 η κυβέρνηση Σημίτη το μετέτρεψε σε 3 ευρώ, χωρίς και πάλι να εφαρμοστεί. Το 2010 το ξέθαψε ο τότε υπουργός Ανδρέας Λοβέρδος και το ανέβασε στα 5 ευρώ, αποδυόμενος σε υστερική προσπάθεια εφαρμογής του εν μέσω σφοδρών αντιδράσεων των νοσοκομειακών γιατρών και της κοινωνίας. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να καταργηθεί, καθώς οι πολίτες δεν είναι δυνατόν να πληρώνουν και πάλι για αγαθά τα οποία ήδη έχουν πληρώσει και τα οποία το κράτος οφείλει να τους παρέχει δωρεάν”.
Πάντως η προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου Υγείας, αν και δεν προχώρησε στην κατάργηση του μέτρου, είχε παραδεχτεί ότι απέτυχε. Χαρακτηριστική ήταν η δήλωση το Νοέμβριο του 2014 του τέως αναπληρωτή υπουργού Υγείας Λεωνίδα Γρηγοράκου ότι είχε καταθέσει πρόταση στο υπουργείο Οικονομικών, το Μέγαρο Μαξίμου και τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης για κατάργηση του 5ευρω με παράλληλα ισοδύναμα μέτρα για την αύξηση των εσόδων των νοσοκομείων. Μεταξύ των ισοδύναμων μέτρων ήταν η αύξηση της τιμής των τσιγάρων (10 λεπτά του ευρώ ανά πακέτο) και των αλκοολούχων ποτών.
Υπερασπιζόμενος την πρότασή του, ο κ. Γρηγοράκος είχε τονίσει ότι το εισιτήριο των 5 ευρώ απέτυχε, καθώς ειδικά στα νησιά κανείς δεν το πληρώνει. Επιπλέον τα ετήσια έσοδα από την είσπραξή του πανελλαδικά ανέρχονται στα 19-20 εκατομμύρια ευρώ, ποσό χαμηλό σε σχέση με το διοικητικό μηχανισμό που απασχολεί.
Από την πλευρά της η νέα πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας από την πρώτη στιγμή εξήγγειλε ότι θα καταργήσει το εισιτήριο των 5 ευρώ στα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων και του 1 ευρώ ανά ιατρική συνταγή. Όπως δήλωσε ο υπουργός Παναγιώτης Κουρουμπλής, οι έλληνες ασθενείς δεν θα πληρώνουν τα 5 ευρώ σε αντίθεση με τους τουρίστες που έρχονται στην Ελλάδα και χρειάζονται ιατρική περίθαλψη και οι οποίοι θα πληρώνουν 20 ευρώ, όσο δηλαδή και στις άλλες χώρες της Ευρωζώνης.
Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και οι δηλώσεις του αναπληρωτή υπουργού Υγείας Ανδρέα Ξανθού, ο οποίος τόνισε ότι θα τηρηθούν οι προεκλογικές δεσμεύσεις για “επείγουσα αντιμετώπιση της υγειονομικής φτώχειας, για καθολική και χωρίς εξαιρέσεις πρόσβαση όλων των ανασφάλιστων πολιτών στις δημόσιες υπηρεσίες υγείας, τις εξετάσεις, τα φάρμακα και τη νοσηλεία που έχουν ανάγκη. Στο πλαίσιο αυτό απαιτούνται μέτρα άμεσης ανακούφισης των ασφαλισμένων με κατάργηση των χαρατσιών (5 ευρώ στα νοσοκομεία και κέντρα υγείας, 1 ευρώ ανά συνταγή) και μείωση της επιβάρυνσής τους στην αγορά φαρμάκων”.
Σύνολο εισπραχθέντων από το 5ευρω στα νοσοκομεία της 4ης ΥΠΕ για το 2014
Νοσοκομείο Εξετασθέντες Εξέταστρα σε ευρώ
Ιπποκράτειο 131.236 241.615
ΑΧΕΠΑ 79.084 237.865
Άγιος Παύλος 41.096 107.525
Θεαγένειο 138.541 36.608
Χαλκιδικής 65.208 122.949
Κιλκίς 48.268 110.655
Γουμένισσας 33.252 20.175
Σερρών 68.097 146.910
Δράμα ς 62.528 122.646
Καβάλας 64.296 138.397
Ξάνθης 50.516 139.260
Κομοτηνής 86.169 64.895
Αλεξανδρούπολης 79.570 86.925
Διδυμοτείχου 55.520 74.345