Του Γιώργου Νούλη
Η δραματική μείωση του ποσού των αποζημιώσεων, η αύξηση των απολύσεων με
την απελευθέρωση του υφιστάμενου ορίου, η κατάργηση των κατώτατων αμοιβών για
νέους και μακροχρόνια άνεργους, η κατάργηση της μονομερούς προσφυγής στη
Διαιτησίας, η περαιτέρω προώθηση της μερικής απασχόλησης και η μείωση της
αμοιβής των υπερωριών συνθέτουν τις μεγάλες ανατροπές που επέρχονται στις
εργασιακές σχέσεις του ιδιωτικού τομέα στο νομό Λάρισας.
Για να έχετε μια εικόνα για τις επερχόμενες παρεμβάσεις στο εργασιακό
καθεστώς αντιγράφουμε επακριβώς ένα μέρος του «Μνημονίου οικονομικής και
χρηματοπιστωτικής πολιτικής» που μας επεβλήθη: «Ενίσχυση της αγοράς εργασίας και
της εισοδηματικής πολιτικής. Σε εναρμόνιση με τη μείωση των μισθών του δημόσιου
τομέα, οι μισθοί του ιδιωτικού τομέα πρέπει να γίνουν πιο ευέλικτοι ώστε να
καταστεί δυνατή η συγκράτηση του κόστους για μια εκτεταμένη χρονική περίοδο.
Μετά από διαβουλεύσεις με τους κοινωνικούς εταίρους εντός του πλαισίου της
κοινοτικής νομοθεσίας, η κυβέρνηση θα μεταρρυθμίσει το νομικό πλαίσιο για τις
μισθολογικές διαπραγματεύσεις στον ιδιωτικό τομέα, συμπεριλαμβανομένης και της
εξάλειψης της ασυμμετρίας στη διαιτησία. Η κυβέρνηση θα υιοθετήσει νομοθεσία για
τη θέσπιση ελάχιστων μισθών για νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας προκειμένου
να προωθηθεί η δημιουργία θέσεων απασχόλησης για ειδικές ομάδες που βρίσκονται
σε μεγαλύτερο κίνδυνο, όπως οι νέοι και οι μακροχρόνια άνεργοι. Παράλληλα, η
κυβέρνηση θα εφαρμόσει το νέο σύστημα ελέγχου για την αδήλωτη εργασία και θα
εκσυγχρονίσει τους θεσμούς της αγοράς εργασίας. Η νομοθεσία για την προστασία
της απασχόλησης θα αναθεωρηθεί, συμπεριλαμβανομένων των διατάξεων περί παράτασης
της περιόδου μαθητείας, των κανόνων που διέπουν τις ομαδικές απολύσεις και της
διευκόλυνσης της ευρύτερης χρήσης της μερικής απασχόλησης. Τα περιθώρια
βελτίωσης της στόχευσης των κοινωνικών δαπανών θα αναθεωρηθούν προκειμένου να
ενισχυθεί το κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας για τις πιο ευάλωτες κοινωνικές
ομάδες».
καθεστώς αντιγράφουμε επακριβώς ένα μέρος του «Μνημονίου οικονομικής και
χρηματοπιστωτικής πολιτικής» που μας επεβλήθη: «Ενίσχυση της αγοράς εργασίας και
της εισοδηματικής πολιτικής. Σε εναρμόνιση με τη μείωση των μισθών του δημόσιου
τομέα, οι μισθοί του ιδιωτικού τομέα πρέπει να γίνουν πιο ευέλικτοι ώστε να
καταστεί δυνατή η συγκράτηση του κόστους για μια εκτεταμένη χρονική περίοδο.
Μετά από διαβουλεύσεις με τους κοινωνικούς εταίρους εντός του πλαισίου της
κοινοτικής νομοθεσίας, η κυβέρνηση θα μεταρρυθμίσει το νομικό πλαίσιο για τις
μισθολογικές διαπραγματεύσεις στον ιδιωτικό τομέα, συμπεριλαμβανομένης και της
εξάλειψης της ασυμμετρίας στη διαιτησία. Η κυβέρνηση θα υιοθετήσει νομοθεσία για
τη θέσπιση ελάχιστων μισθών για νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας προκειμένου
να προωθηθεί η δημιουργία θέσεων απασχόλησης για ειδικές ομάδες που βρίσκονται
σε μεγαλύτερο κίνδυνο, όπως οι νέοι και οι μακροχρόνια άνεργοι. Παράλληλα, η
κυβέρνηση θα εφαρμόσει το νέο σύστημα ελέγχου για την αδήλωτη εργασία και θα
εκσυγχρονίσει τους θεσμούς της αγοράς εργασίας. Η νομοθεσία για την προστασία
της απασχόλησης θα αναθεωρηθεί, συμπεριλαμβανομένων των διατάξεων περί παράτασης
της περιόδου μαθητείας, των κανόνων που διέπουν τις ομαδικές απολύσεις και της
διευκόλυνσης της ευρύτερης χρήσης της μερικής απασχόλησης. Τα περιθώρια
βελτίωσης της στόχευσης των κοινωνικών δαπανών θα αναθεωρηθούν προκειμένου να
ενισχυθεί το κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας για τις πιο ευάλωτες κοινωνικές
ομάδες».
Αν και οι λεπτομέρειες μένει να διευκρινιστούν για την ώρα μπορούμε να
κωδικοποιήσουμε τις ανατροπές που επέρχονται στα εξής:
κωδικοποιήσουμε τις ανατροπές που επέρχονται στα εξής:
ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΑΤΩΤΑΤΟΥ ΜΙΣΘΟΥ
1. Η κατάργηση των κατώτατου μισθού για τους νέους και τους μακροχρόνια
ανέργους αποτελεί ίσως τη χειρότερη εξέλιξη για το εργασιακό καθεστώς στον
ιδιωτικό τομέα. Οι μισθοί που προβλέπονται στις συλλογικές συμβάσεις της ΓΣΕΕ
αποτελούν την ασφαλιστική δικλείδα για όσους αμείβονται με τα κατώτατα όρια. Η
κατάργηση των ορίων αυτών και η θέσπιση ενός χαμηλότερου μισθού για ορισμένες
κατηγορίες εργαζομένων ουσιαστικά αποτελούν την αρχή για τη σταδιακή αμφισβήτηση
και των υπολοίπων συμβάσεων και για την περαιτέρω συμπίεση των αμοιβών προς τα
κάτω. Μάλιστα, εφόσον το μέτρο αυτό συνδυαστεί με την κατάργηση του δικαιώματος
των συνδικάτων για μονομερή προσφυγή στη Διαιτησία, γίνεται ατελέσφορη η τελική
σύναψη οποιασδήποτε σύμβασης.
ανέργους αποτελεί ίσως τη χειρότερη εξέλιξη για το εργασιακό καθεστώς στον
ιδιωτικό τομέα. Οι μισθοί που προβλέπονται στις συλλογικές συμβάσεις της ΓΣΕΕ
αποτελούν την ασφαλιστική δικλείδα για όσους αμείβονται με τα κατώτατα όρια. Η
κατάργηση των ορίων αυτών και η θέσπιση ενός χαμηλότερου μισθού για ορισμένες
κατηγορίες εργαζομένων ουσιαστικά αποτελούν την αρχή για τη σταδιακή αμφισβήτηση
και των υπολοίπων συμβάσεων και για την περαιτέρω συμπίεση των αμοιβών προς τα
κάτω. Μάλιστα, εφόσον το μέτρο αυτό συνδυαστεί με την κατάργηση του δικαιώματος
των συνδικάτων για μονομερή προσφυγή στη Διαιτησία, γίνεται ατελέσφορη η τελική
σύναψη οποιασδήποτε σύμβασης.
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο άνεργοι εγγεγραμμένοι στον ΟΑΕΔ ηλικίας μέχρι 24
ετών δύνανται να εργαστούν σε ιδιωτικές επιχειρήσεις και γενικά εργοδότες,
συνάπτοντας σύμβαση απόκτησης εργασιακής εμπειρίας διάρκειας μέχρι 12 μηνών.
Κατά τη διάρκεια της σύμβασης αυτής οι ακαθάριστες αποδοχές τους αντιστοιχούν
στο 80% του κατώτατου βασικού μισθού ή βασικού ημερομισθίου όπως ορίζεται κάθε
φορά από την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας και ασφαλίζονται στους
κλάδους σύνταξης, ασθενείας σε είδος και επαγγελματικού κινδύνου του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ,
ενώ οι σχετικές ασφαλιστικές εισφορές αποδίδονται στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ από τον ΟΑΕΔ.
ετών δύνανται να εργαστούν σε ιδιωτικές επιχειρήσεις και γενικά εργοδότες,
συνάπτοντας σύμβαση απόκτησης εργασιακής εμπειρίας διάρκειας μέχρι 12 μηνών.
Κατά τη διάρκεια της σύμβασης αυτής οι ακαθάριστες αποδοχές τους αντιστοιχούν
στο 80% του κατώτατου βασικού μισθού ή βασικού ημερομισθίου όπως ορίζεται κάθε
φορά από την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας και ασφαλίζονται στους
κλάδους σύνταξης, ασθενείας σε είδος και επαγγελματικού κινδύνου του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ,
ενώ οι σχετικές ασφαλιστικές εισφορές αποδίδονται στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ από τον ΟΑΕΔ.
Μετά το πέρας της σύμβασης αυτής είναι δυνατή η συνέχιση της απασχόλησής
τους και η ένταξη σε προγράμματα του ΟΑΕΔ, εφόσον η σύμβαση απόκτησης εργασιακής
εμπειρίας μετατραπεί σε σύμβαση εργασίας. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας, μετά
από γνώμη του ΔΣ του ΟΑΕΔ μπορεί να καθορίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις και
κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή του παρόντος άρθρου.
τους και η ένταξη σε προγράμματα του ΟΑΕΔ, εφόσον η σύμβαση απόκτησης εργασιακής
εμπειρίας μετατραπεί σε σύμβαση εργασίας. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας, μετά
από γνώμη του ΔΣ του ΟΑΕΔ μπορεί να καθορίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις και
κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή του παρόντος άρθρου.
ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΛΑΔΙΚΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
2. Οι κατώτερες συλλογικές συμβάσεις (κλαδικές, επιχειρησιακές) από την
Εθνική Γενική Σύμβαση μπορεί να είναι υποδεέστερες από αυτήν. Με απόφαση του
Υπουργού Εργασίας μπορεί να ρυθμίζεται κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την
εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου αυτής. Αυτό σημαίνει ότι συγκεκριμένες
συμβάσεις τροποποιούν- επί τα χείρω- ρυθμίσεις της Εθνικής Γενικής Σύμβασης και
οδηγεί σταδιακά στην κατάργησή της.
Εθνική Γενική Σύμβαση μπορεί να είναι υποδεέστερες από αυτήν. Με απόφαση του
Υπουργού Εργασίας μπορεί να ρυθμίζεται κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την
εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου αυτής. Αυτό σημαίνει ότι συγκεκριμένες
συμβάσεις τροποποιούν- επί τα χείρω- ρυθμίσεις της Εθνικής Γενικής Σύμβασης και
οδηγεί σταδιακά στην κατάργησή της.
ΑΥΞΗΣΗ ΑΠΟΛΥΣΕΩΝ
3. Με προεδρικά διατάγματα που εκδίδονται ύστερα από πρόταση των Υπουργών
Οικονομικών και Εργασίας μετά από διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους και
στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Κοινοτικού Δικαίου, για τις ανάγκες εφαρμογής του
προγράμματος ρυθμίζονται θέματα που αφορούν:
Οικονομικών και Εργασίας μετά από διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους και
στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Κοινοτικού Δικαίου, για τις ανάγκες εφαρμογής του
προγράμματος ρυθμίζονται θέματα που αφορούν:
α) τη διαδικασία προσφυγής στον Οργανισμό Μεσολάβησης και Διαιτησίας.
β) την αύξηση σε 4% του ορίου απολύσεων, στις περιπτώσεις ομαδικών
απολύσεων. Οι ομαδικές απολύσεις αφορούν σε επιχειρήσεις που απασχολούν
προσωπικό άνω των 20 ατόμων ενώ θα πρέπει να επισημάνουμε ότι το μεγαλύτερο
ποσοστό των επιχειρήσεων στη Λάρισα είναι κάτω του ορίου αυτού.
απολύσεων. Οι ομαδικές απολύσεις αφορούν σε επιχειρήσεις που απασχολούν
προσωπικό άνω των 20 ατόμων ενώ θα πρέπει να επισημάνουμε ότι το μεγαλύτερο
ποσοστό των επιχειρήσεων στη Λάρισα είναι κάτω του ορίου αυτού.
γ) τον καθορισμό του ύψους και τον τρόπο καταβολής της αποζημίωσης του
απολυομένου. Η συγκεκριμένη διάταξη είναι ιδιαίτερα σημαντική και εφόσον
αποφασιστεί, η μείωση ενδέχεται να φθάσει και το 40% των υφιστάμενων ποσών, ενώ
ήδη αποφασισμένο είναι η αποζημίωση να χορηγείται στο εξής σε έξι μηνιαίες
δόσεις. Παρενθετικά να σημειώσουμε πως ο υπολογισμός της αποζημίωσης γίνεται με
βάση τις τακτικές αποδοχές του τελευταίου μήνα στις οποίες περιλαμβάνονται και
τα δώρα εορτών και επίδομα αδείας προσθέτοντας 1/6 στις μηνιαίες συνολικές
αποδοχές. Επίσης να σημειώσουμε πως το ποσόν της καταβαλλόμενης αποζημίωσης ένα
ποσόν μέχρι 20.000 ευρώ είναι αφορολόγητο. Για το ποσό αποζημίωσης που
ενδεχομένως είναι παραπάνω υπάρχει φόρος 20%. Δηλ. τα πρώτα 20.000 είναι
αφορολόγητα και το πέραν αυτού ποσό αποζημίωσης φορολογείται με ποσοστό
20%.
απολυομένου. Η συγκεκριμένη διάταξη είναι ιδιαίτερα σημαντική και εφόσον
αποφασιστεί, η μείωση ενδέχεται να φθάσει και το 40% των υφιστάμενων ποσών, ενώ
ήδη αποφασισμένο είναι η αποζημίωση να χορηγείται στο εξής σε έξι μηνιαίες
δόσεις. Παρενθετικά να σημειώσουμε πως ο υπολογισμός της αποζημίωσης γίνεται με
βάση τις τακτικές αποδοχές του τελευταίου μήνα στις οποίες περιλαμβάνονται και
τα δώρα εορτών και επίδομα αδείας προσθέτοντας 1/6 στις μηνιαίες συνολικές
αποδοχές. Επίσης να σημειώσουμε πως το ποσόν της καταβαλλόμενης αποζημίωσης ένα
ποσόν μέχρι 20.000 ευρώ είναι αφορολόγητο. Για το ποσό αποζημίωσης που
ενδεχομένως είναι παραπάνω υπάρχει φόρος 20%. Δηλ. τα πρώτα 20.000 είναι
αφορολόγητα και το πέραν αυτού ποσό αποζημίωσης φορολογείται με ποσοστό
20%.
Το γεγονός αυτό θα στερήσει ένα σημαντικό ποσό εισοδήματος σε όσους χάσουν
την εργασία τους ενώ θα δημιουργήσει οξύτατο κοινωνικό πρόβλημα αν συνδυαστεί με
τη βεβαιότητα ότι η ανεργία θα οξυνθεί το επόμενο διάστημα και η επανένταξη στην
αγορά εργασίας θα είναι σαφώς δυσκολότερη για όσους βρεθούν εκτός δουλειάς.
την εργασία τους ενώ θα δημιουργήσει οξύτατο κοινωνικό πρόβλημα αν συνδυαστεί με
τη βεβαιότητα ότι η ανεργία θα οξυνθεί το επόμενο διάστημα και η επανένταξη στην
αγορά εργασίας θα είναι σαφώς δυσκολότερη για όσους βρεθούν εκτός δουλειάς.
δ) τα μέτρα αποτροπής απολύσεων εργαζομένων μεγάλης ηλικίας που βρίσκονται
στο στάδιο πριν τη συνταξιοδότησή τους, ανεξάρτητα αν πρόκειται για ομαδικές
απολύσεις ή μεμονωμένες,
στο στάδιο πριν τη συνταξιοδότησή τους, ανεξάρτητα αν πρόκειται για ομαδικές
απολύσεις ή μεμονωμένες,
ε) τον καθορισμό των όρων απασχόλησης και το κατώτατο ημερομίσθιο των νέων
ηλικίας κάτω των 25 ετών που εισέρχονται στην αγορά εργασίας για πρώτη φορά,
ηλικίας κάτω των 25 ετών που εισέρχονται στην αγορά εργασίας για πρώτη φορά,
στ) τον καθορισμό των εν γένει όρων απασχόλησης και ασφάλισης των
απασχολουμένων σε συμβάσεις μαθητείας, η διάρκεια των οποίων δεν μπορεί να είναι
ανώτερη του έτους,
απασχολουμένων σε συμβάσεις μαθητείας, η διάρκεια των οποίων δεν μπορεί να είναι
ανώτερη του έτους,
ζ) τον καθορισμό της ανώτατης διάρκειας των συμβάσεων ορισμένου χρόνου.
ΜΕΡΙΚΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ
4. Η περαιτέρω ενίσχυση της μερικής απασχόλησης θα αποσαθρώσει το υπάρχον
καθεστώς των εργασιακών σχέσεων, αφού στη χώρα μας με τις ιδιαίτερα χαμηλές
αμοιβές η μερική απασχόληση δεν αποτελεί επιλογή για τους εργαζομένους αλλά λύση
ανάγκης, όταν δεν βρίσκουν άλλη εργασία.
καθεστώς των εργασιακών σχέσεων, αφού στη χώρα μας με τις ιδιαίτερα χαμηλές
αμοιβές η μερική απασχόληση δεν αποτελεί επιλογή για τους εργαζομένους αλλά λύση
ανάγκης, όταν δεν βρίσκουν άλλη εργασία.
ΜΕΙΩΣΗ ΑΜΟΙΒΗΣ ΥΠΕΡΩΡΙΩΝ
5. Η μείωση της αμοιβής των υπερωριών, που αποτελούσε πάγιο αίτημα των
εργοδοτικών οργανώσεων, θα επιφέρει ένα επιπλέον πλήγμα στο εισόδημα των
εργαζομένων, ενώ ταυτοχρόνως θα οδηγήσει στην περαιτέρω αύξηση της ανεργίας,
καθώς οι επιχειρήσεις θα καλύπτουν όλες τις ανάγκες τους απασχολώντας-
υπερωριακά- το ήδη υπάρχον προσωπικό. Καθιστά ασύμφορη οποιαδήποτε νέα πρόσληψη,
και ταυτοχρόνως μειώνει τα έσοδα των ασφαλιστικών ταμείων.
εργοδοτικών οργανώσεων, θα επιφέρει ένα επιπλέον πλήγμα στο εισόδημα των
εργαζομένων, ενώ ταυτοχρόνως θα οδηγήσει στην περαιτέρω αύξηση της ανεργίας,
καθώς οι επιχειρήσεις θα καλύπτουν όλες τις ανάγκες τους απασχολώντας-
υπερωριακά- το ήδη υπάρχον προσωπικό. Καθιστά ασύμφορη οποιαδήποτε νέα πρόσληψη,
και ταυτοχρόνως μειώνει τα έσοδα των ασφαλιστικών ταμείων.
Ποιο είναι το μήνυμα που εισπράττουν οι εργαζόμενοι με όλα αυτά; Ότι οι
παρεμβάσεις αυτές θα οδηγήσουν σε πλήρη απορρύθμιση της αγοράς εργασίας, σε
έκρηξη της ανεργίας και στη δημιουργία συνθηκών εργασιακής ισοπέδωσης στον
ιδιωτικό τομέα. Επιπροσθέτως τα μέτρα αυτά θα έχουν σημαντικές επιπτώσεις και
στα έσοδα των ασφαλιστικών ταμείων, καθώς, οι μειώσεις στις αποδοχές των νέων
όπως και η μικρότερη αμοιβή σημαίνουν λιγότερες εισφορές για τα Ταμεία.
παρεμβάσεις αυτές θα οδηγήσουν σε πλήρη απορρύθμιση της αγοράς εργασίας, σε
έκρηξη της ανεργίας και στη δημιουργία συνθηκών εργασιακής ισοπέδωσης στον
ιδιωτικό τομέα. Επιπροσθέτως τα μέτρα αυτά θα έχουν σημαντικές επιπτώσεις και
στα έσοδα των ασφαλιστικών ταμείων, καθώς, οι μειώσεις στις αποδοχές των νέων
όπως και η μικρότερη αμοιβή σημαίνουν λιγότερες εισφορές για τα Ταμεία.