Συνέντευξη στην Ντίνα Δασκαλοπούλου
Λίγες μόλις μέρες μετά την επιστράτευση των εργαζομένων του μετρό ήρθε στην Αθήνα η Χίλαρι Γουάινραϊτ. Kοινωνική επιστήμονας, αρχισυντάκτρια του «Red Pepper», ενός ιδιαίτερα δημοφιλούς αριστερού περιοδικού στη Βρετανία και αρθρογράφος σε σημαντικά αγγλόφωνα έντυπα, ταξίδεψε ώς εδώ για να μας μεταφέρει εμπειρίες από τους αγώνες υπεράσπισης των δημόσιων αγαθών σε όλο τον κόσμο. «Τουιτάρεις;»
Είναι το πρώτο ερώτημα που μου απηύθυνε, αφού περιηγήθηκε τα γραφεία μας στην Κολοκοτρώνη κι έστειλε το πρώτο της τιτίβισμα: «είμαι στην Εφημερίδα των Συντακτών!» Με έναν νεανικό και μεταδοτικό ενθουσιασμό συζητά για όλα: από τις νέες τεχνολογίες και τα αυτοδιαχειριζόμενα εγχειρήματα σαν το δικό μας «που δείχνουν τον δρόμο» μέχρι τα κοινωνικά κινήματα. Η Hilary εδώ και τέσσερις δεκαετίες καταγράφει λεπτομερώς, μελετά διεξοδικά, διασταυρώνει εξαντλητικά και ταξιδεύει σε κάθε γωνιά του πλανήτη για να δείξει πώς οι άνθρωποι οργανώνονται για να υπερασπιστούν τις ζωές τους.
-Στην Ελλάδα ολόκληρος ο δημόσιος τομέας ιδιωτικοποιείται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς. Ακούμε συνεχώς πως οι δημόσιοι υπάλληλοι πρέπει να απολυθούν γιατί είναι αναποτελεσματικοί κι αν περάσουν όλα τα δημόσια αγαθά σε ιδιώτες η ζωή μας θα γίνει ευκολότερη. Μας έρχεστε από τη Βρετανία της Θάτσερ και του Μπλερ. Ποια είναι η δική σας εμπειρία;
«Είναι αστείο, η ρητορική τους είναι ίδια σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Στη Βρετανία μάς έλεγαν ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι τεμπέληδες και… μολυβοσπρώχτες κι ότι θα ζήσουμε τον παράδεισο αν όλα ιδιωτικοποιηθούν. Σήμερα ακόμα και οι Financial Times παραδέχονται πως –σας διαβάζω αυτολεξεί- “η τοπική αυτοδιοίκηση γίνεται όλο και πιο σκεπτικιστική σε σχέση με την οικονομία που μπορεί να επιφέρουν οι ιδιώτες εργολάβοι και φοβούνται ότι οι πολίτες θα αρχίσουν να αντιδρούν στα κέρδη των ιδιωτικών επιχειρήσεων που εκμεταλλεύονται τα δημόσια αγαθά”’. Δύο στους τρεις Βρετανούς τώρα πια πιστεύουν ότι η παιδεία και η υγεία δεν μπορεί να αντιμετωπίζονται σαν επιχειρήσεις. Οι Λονδρέζοι διεκδίκησαν και ανέκτησαν υπό δημόσιο έλεγχο το μετρό στη βάση οικονομικών μελετών που απέδειξαν ότι η ιδιωτικοποίηση ζημίωνε το κράτος. Το 51% των Αγγλων ζητάει επανεθνικοποίηση των σιδηροδρόμων. Ακόμα κι ο ένας στους τρεις ψηφοφόρους των συντηρητικών ζητούν δημόσιο έλεγχο».
-Οι νεοφιλελεύθεροι λένε πως όσοι υπερασπίζονται τον δημόσιο χαρακτήρα των υπηρεσιών είναι στην καλύτερη περίπτωση νοσταλγοί του Στάλιν και στη χειρότερη απολογητές των συντεχνιών. Λένε επίσης πως σε καμία άλλη χώρα δεν υφίσταται πια τέτοιο μοντέλο.
«Θα τους έκανε καλό να ταξιδέψουν στη Νορβηγία, όπου όλες οι υπηρεσίες είναι υπό δημόσιο έλεγχο, ή να πεταχτούν μέχρι τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία εκεί όπου οι δήμοι ο ένας μετά τον άλλο παίρνουν υπό τον έλεγχό τους τα δημόσια αγαθά, με κυριότερο τη διαχείριση του νερού. Σε έρευνα του 2011 από το Πανεπιστήμιο της Λειψίας, σε πάνω από 100 γερμανικούς δήμους αποδεικνύεται ότι αυξάνεται η παροχή υπηρεσιών από τον δημόσιο τομέα».
-Οι πολίτες αντιμετωπίζουν με καχυποψία τους δημόσιους υπαλλήλους, θεωρούν ότι κινητοποιούνται μόνο για να υπερασπιστούν τα προνόμιά τους. Αυτό άλλωστε ακούν καθημερινά από τα ΜΜΕ.
«Πρόκειται για κοινό στοιχείο της προπαγάνδας ώστε να υφαρπαχτεί η συναίνεση των πολιτών σε εκτεταμένες ιδιωτικοποιήσεις. Πρέπει να καταλάβετε τι σας περιμένει αν όλα ιδιωτικοποιηθούν. Ενα γλαφυρό παράδειγμα είναι η Νότια Αφρική: εκεί ελευθερώθηκαν από το απαρτχάιντ και τώρα ζουν έναν αγριότερο ταξικό διαχωρισμό που τους απαγορεύει την πρόσβαση σε αγαθά όπως το νερό, το ηλεκτρικό, η υγεία, η εκπαίδευση. Από την άλλη, είναι σημαντικό να καταλάβουν και οι δημόσιοι υπάλληλοι ότι τα παράπονα των πολιτών από την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών δεν είναι αβάσιμα: όλοι έχουμε ταλαιπωρηθεί στις δημόσιες υπηρεσίες. Οφείλουν, λοιπόν, πρώτα οι ίδιοι να παραδεχτούν τα λάθη, τις παραλείψεις και να επεξεργαστούν ένα σχέδιο αναδιάρθρωσης εξυπηρετικό για τον πολίτη και οικονομικά βιώσιμο. Ο,τι κι αν λένε οι νεοφιλελεύθεροι, αν παραδώσετε όλες τις υπηρεσίες στους ιδιώτες στο τέλος το κόστος θα είναι πολύ μεγαλύτερο όχι μόνο με όρους κοινωνικής συνοχής, αλλά και οικονομικά. Κομβικό ρόλο σ” αυτό παίζουν τα σωματεία, αλλά και η σύμπηξη ευρύτερων κοινωνικών συμμαχιών. Στην Ιταλία για να σωθεί το νερό ενώθηκαν από τους μαθητές μέχρι τους παπάδες. Οι δημόσιοι υπάλληλοι πρέπει να θυμηθούν ότι είναι πρωτίστως δημόσιοι λειτουργοί, να ανακτήσουν την περηφάνια τους ως άνθρωποι που φροντίζουν για το καλό της κοινότητας. Κι εσείς να θυμηθείτε πως δεν υπάρχει οικογένεια χωρίς έναν έστω δημόσιο υπάλληλο. Αν δεν νοιαστείτε εσείς για τη σωτηρία της κοινωνίας σας, δεν θα το κάνει κανείς άλλος για λογαριασμό σας».
* H κ. Χίλαρι Γουάινραϊτ είναι κοινωνική επιστήμονας, αρχισυντάκτρια του «Red Pepper»
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών