Καταρρίπτοντας νομολογία του Αρείου Πάγου, το ανώτατο δικαστήριο δίνει το δικαίωμα στους υπαλλήλους των ΝΠΔΔ να διεκδικήσουν επιδόματα ή άλλου είδους αξιώσεις αυξημένα κατά μία 3ετία αντί της ισχύουσας 2ετίας
30/10/2007
«Πράσινο φως» για να εισπράττουν οι υπάλληλοι των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ) πολύ μεγαλύτερα αναδρομικά (υπερδιπλάσια) σε σχέση με ό,τι γινόταν μέχρι σήμερα, ανάβει απόφαση-σταθμός της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, που παρακάμπτει την αντίθετη νομολογία του Αρείου Πάγου.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η Ολομέλεια του ανωτάτου δικαστηρίου, σε «κεκλεισμένων των θυρών» συνεδρίασή της, έκρινε ότι οι υπάλληλοι των ΝΠΔΔ δικαιούνται να εισπράττουν αναδρομικά σε βάθος 5ετίας (αντί της ισχύουσας 2ετίας τα τελευταία 33 χρόνια) για κάθε δικαστική διεκδίκηση που έχουν απέναντι στον φορέα τους για πάσης φύσεως αποδοχές ή αποζημιώσεις, λόγω αδικαιολόγητου πλουτισμού κ.λπ.
Το ανώτατο δικαστήριο έκρινε την επίμαχη διάταξη του ΝΔ 496/74 (για το δημόσιο λογιστικό των ΝΠΔΔ), που προέβλεπε τη σύντομη 2ετή παραγραφή των οικονομικών αξιώσεων, αντίθετη στο Σύνταγμα αλλά και στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), που κατοχυρώνει τον σεβασμό στα περιουσιακά δικαιώματα, καταργώντας την προνομιακή αυτή για τα ΝΠΔΔ παραγραφή, την οποία αντίθετα η Ολομέλεια ΑΠ έχει κρατήσει «ζωντανή» ως συνταγματική.
Ετσι, ανοίγει ο δρόμος για δεκάδες χιλιάδες υπαλλήλους, που διεκδικούν στα διοικητικά δικαστήρια αναδρομικά από διαφορές μισθών επιδόματα (π.χ. οικογενειακά, 176 ευρώ ΛΑΦΚΑ, κ.λπ.) ή από άλλου είδους αξιώσεις αποζημιώσεις (π.χ. εφάπαξ κ.λπ.), να τα εισπράξουν με χρονικό ορίζοντα μιας 5ετίας και συνεπώς αυξημένα κατά μία ολόκληρη 3ετία. Σε όλες τις σχετικές εκκρεμείς δίκες στα διοικητικά δικαστήρια θα αυξηθούν τα αναδρομικά χάρη στη νέα νομολογία του ΣτΕ και το ίδιο θα γίνει με τις νέες αγωγές που θα υποβάλλονται για αναδρομικά.
Η εφαρμογή των διογκωμένων αναδρομικών θα ξεκινήσει μετά την επίσημη δημοσίευση της απόφασης της Ολομέλειας ΣτΕ, που αναμένεται να γίνει περίπου σε δύο μήνες, ενώ θα έχει ευρύτατο πεδίο, αφού οι περισσότεροι φορείς του Δημοσίου, όπως τα νοσοκομεία, τα Ταμεία, οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης και αρκετές κρατικές επιχειρήσεις λειτουργούν ως ΝΠΔΔ. Η αύξηση των αναδρομικών σημαίνει εκταμίευση τεραστίων κονδυλίων, γεγονός που θα προκαλέσει πονοκέφαλο στα ΝΠΔΔ και στην κυβέρνηση.
Η συνέχεια
Λόγω της αντίθετης, πάντως, νομολογίας του ΑΠ, που έκρινε συνταγματική και απολύτως δικαιολογημένη τη σύντομη διετή παραγραφή, για να προστατευθεί η περιουσία τους, θεωρείται πολύ πιθανό να οδηγηθεί το ζήτημα στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο (όπως είχε γίνει με το «πλαφόν» στο εφάπαξ) λόγω της σύγκρουσης των νομικών απόψεων των δύο ανωτάτων δικαστηρίων.
Το ζήτημα της 5ετούς παραγραφής των αναδρομικών (αντί της 2ετούς) άνοιξε για πρώτη φορά προ 2ετίας, όταν το «Μισθοδικείο», δικαιώνοντας δικαστές, έκρινε αντισυνταγματική την προνομιακή για το Δημόσιο διετή παραγραφή, αναγνωρίζοντάς τους δικαίωμα είσπραξης οφειλομένων μισθολογικών διαφορών για μία 5ετία.
Την άποψη αυτή ενστερνίστηκε και το ΣΤ τμήμα ΣτΕ, που παρέπεμψε στην Ολομέλεια ΣτΕ το ζήτημα της αντισυνταγματικότητας της 2ετούς παραγραφής, κρίνοντας ότι υπάλληλος νοσοκομείου (καθαρίστρια) δικαιούνταν να εισπράξει ποσό 6.708,57 ευρώ που αντιστοιχούσε σε αναδρομικά μιας 5ετίας από το 1991 μέχρι και το 1996 που υπέβαλε τη σχετική αγωγή.
Στον αντίποδα της φιλεργατικής απόφασης του ΣτΕ (που σύμφωνα με πληροφορίες ελήφθη με συντριπτική πλειοψηφία) βρίσκεται απόφαση της Ολομέλειας ΑΠ, που αντίθετα έκρινε συνταγματική τη 2ετή παραγραφή, «ψαλιδίζοντας» έτσι σημαντικά τα αναδρομικά που διεκδικούσε υπάλληλος από το νοσοκομείο όπου εργαζόταν λόγω μισθολογικών διαφορών.
Για τον ΑΠ δεν δημιουργείται από τη σύντομη αυτή παραγραφή ανισότητα μεταξύ των υπαλλήλων των ΝΠΔΔ και των υπαλλήλων των ιδιωτικών επιχειρήσεων (που εισπράττουν με ορίζοντα 5ετίας), γιατί η διαφοροποίηση δικαιολογείται από την ανάγκη προστασίας της περιουσίας των ΝΠΔΔ, αλλά και επειδή οι υπάλληλοι των ΝΠΔΔ βρίσκονται κάτω από διαφορετικές συνθήκες από εκείνες που ισχύουν για τους υπαλλήλους ιδιωτικών επιχειρήσεων…
Το σκεπτικό
Παραβιάζεται η ισότητα
Η Ολομέλεια ΣτΕ υπό τον πρόεδρό της Γ. Παναγιωτόπουλο, σύμφωνα με πληροφορίες, υιοθέτησε την παραπεμπτική απόφαση – εισήγηση (3428/06) υπό τον αντιπρόεδρο Θ. Χατζηπαύλου, υπογραμμίζοντας ότι η ειδική βραχυπρόθεσμη (διετής) παραγραφή περιορίζει το δικαίωμα των υπαλλήλων ΝΠΔΔ να διεκδικήσουν αναδρομικά, λόγω καθυστερούμενων αποδοχών ή άλλων απολαβών ή από αποζημιώσεις λόγω αδικαιολόγητου πλουτισμού. Δέχθηκε δε ότι παραβιάζει τη συνταγματικά κατοχυρωμένη αρχή της ισότητας αλλά και το 1ο πρόσθετο πρωτόκολλο της ΕΣΔΑ, δεδομένου ότι περιορίζει τα περιουσιακά δικαιώματα ειδικά των υπαλλήλων των ΝΠΔΔ, χωρίς αυτό να δικαιολογείται από λόγους δημόσιας ωφέλειας. Συνεπώς η επίμαχη διάταξη είναι ανίσχυρη και δεν μπορεί να εφαρμοστεί.
Η βαρυσήμαντη απόφαση θα προκαλέσει και μπαράζ νέων αγωγών για διεκδίκηση πολύ μεγάλων κονδυλίων από αναδρομικά, τα οποία πολλοί πίστευαν ότι δεν θα μπορούσαν να διεκδικήσουν, λόγω της σύντομης παραγραφής. Παράλληλα θα αποτελέσει προπομπό για να καταρρεύσει και η αντίστοιχη προνομιακή παραγραφή που ισχύει και για το υπόλοιπο Δημόσιο (υπουργεία), όταν ως κακοπληρωτής οφείλει αναδρομικά.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΥΛΩΝΙΤΗΣ