Επαγγελματικές, αντί για επικουρικές, συντάξεις θα παίρνουν οι επόμενες γενεές συνταξιούχων, στο πλαίσιο των αλλαγών, οι οποίες αναμένεται να προωθηθούν στο ασφαλιστικό από το 2013 και μετά. Η εξέλιξη αυτή θα είναι μία από τις συνέπειες της μετατροπής του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης από αναδιανεμητικό σε κεφαλαιοποιητικό, σε εφαρμογή των προωθούμενων από την Κομισιόν πολιτικών. Οι συντάξεις που θα καταβάλλει το κράτος θα μειωθούν τουλάχιστον κατά 25% και τη διαφορά θα καλύψουν τα επαγγελματικά ταμεία, αναλαμβάνοντας τη διαχείριση ενός «πακέτου» εισφορών 5 δισ. ευρώ, ετησίως.
Το θέμα των επαγγελματικών ταμείων ήρθε ξανά στην επικαιρότητα μέσω των πρόσφατων συστάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το επικαιροποιημένο Πρόγραμμα Σταθερότητας και των προτάσεων του διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος, κ. Γιώργου Προβόπουλου, για το ασφαλιστικό.
Οι θέσεις των ελληνικών και ευρωπαϊκών πολιτικών – τεχνοκρατικών φορέων αφήνουν ανάγλυφα να διαφανεί ότι μέσα στην επόμενη πενταετία θα αρχίσουν να προωθούνται σαρωτικές ρυθμίσεις στο σύστημα δημόσιας ασφάλισης, με στόχο τη μετατροπή του σε κεφαλαιοποιητικό.
Επισημαίνεται ότι με το ισχύον -αναδιανεμητικό- μοντέλο, η πληρωμή των συνταξιούχων γίνεται μέσω των καταβαλλόμενων εισφορών. Ενα μικρό ποσοστό του συνόλου οδηγείται κάθε χρόνο για τη στήριξη των οικονομικά ασθενεστέρων.
Στα κεφαλαιοποιητικά συστήματα δημιουργούνται «ατομικοί κουμπαράδες» για τους ασφαλισμένους. Στους λογαριασμούς αυτούς σωρεύονται λογιστικά οι εισφορές και οι απασχολούμενοι λαμβάνουν σύνταξη ανάλογη του ποσού που έχουν καταβάλει.
Στο πλαίσιο, λοιπόν, της αναμενόμενης μετατροπής του συστήματος ασφάλισης σε κεφαλαιοποιητικό, τα πιθανότερα σενάρια κάνουν λόγο για συγχώνευση κύριων και επικουρικών συντάξεων. Αυτό θα οδηγήσει σε συρρίκνωση του ποσοστού αναπλήρωσης των μισθών στο 60%, από συνολικά 80% που είναι σήμερα. Παράλληλα θα μειωθούν -ή ακόμη και θα καταργηθούν- οι εισφορές για την επικουρική ασφάλιση, η οποία θα αποτελέσει τμήμα της κύριας.
Τη διαφορά που θα προκύψει στις συντάξεις θα κληθούν να καλύψουν τα επαγγελματικά ταμεία, τα οποία στα κείμενα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχουν ήδη τοποθετηθεί στο δεύτερο πυλώνα των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης. Στη θέση αυτή, πριν από λίγα χρόνια βρίσκονταν οι επικουρικοί φορείς.
Η ύπαρξη -μέχρι πρότινος- δεκάδων επικουρικών ταμείων ήταν μία από τις αιτίες που τα επαγγελματικά ταμεία δεν κατάφεραν να καθιερωθούν στην Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι ο θεσμός νομοθετήθηκε το 2002, με το νόμο 3029. Το «εμπόδιο» αυτό ξεπεράστηκε πέρυσι, με τις ενοποιήσεις των δεκάδων ασφαλιστικών φορέων σε 13 υπερ-ταμεία, σε εφαρμογή της τελευταίας ασφαλιστικής μεταρρύθμισης.
Το επόμενο «βήμα» θα αφορά στην καθιέρωση φοροαπαλλαγών, οι οποίες θα αποτελέσουν κίνητρο για να τοποθετούν οι εργαζόμενοι στα επαγγελματικά ταμεία τις εισφορές που σήμερα καταβάλλουν για επικουρική ασφάλιση (το 2007 έφτασαν στα 4,6 δισ. ευρώ).
Αλλωστε, η βούληση αυτή υπάρχει σε κυβερνητικό επίπεδο. Πριν ψηφιστεί ο τελευταίος ασφαλιστικός νόμος, ομάδα εργασίας του υπουργείου Οικονομίας είχε προτείνει την απαλλαγή ποσού της τάξης των 6.000 ευρώ, ετησίως. Αν και η πρόταση αυτή πέρυσι δεν υιοθετήθηκε, όλα δείχνουν ότι μέχρι το 2013, στο πλαίσιο των αναμενόμενων αλλαγών, θα αποτελέσει νόμο του κράτους.