Αποκαλυπτικά στοιχεία στην έκθεση του Σώματος Ελεγκτών και Επιθεωρητών για τα πεπραγμένα του 2008
Tης Φωτεινης Kαλλιρη
Σχεδόν όλα τα μέτρα, τα οποία κατά καιρούς θεσμοθετούνται για την καταπολέμηση των φαινομένων διαφθοράς, αν και κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση, τελικώς παραπέμπουν σε πίθο Δαναΐδων. Η διαφθορά ενδημεί στη δημόσια διοίκηση, όπως διαφαίνεται από την πολυσέλιδη και ενδιαφέρουσα έκθεση για τα πεπραγμένα του 2008, του Σώματος Ελεγκτών και Επιθεωρητών Δημόσιας Διοικησης, που αναμένεται να παρουσιασθεί από τον ειδικό γραμματέα του Σώματος κ. Χαρ. Γεωργακόπουλο και φέρει στη δημοσιότητα η «Κ». Τέσσερις τομείς της διοίκησης εμφανίζονται ως οι πλέον προβληματικοί: οι υπηρεσίες με αρμοδιότητα τη χορήγηση αδειών επιχειρήσεων, με δείκτη παραβατικότητας 25%, τα δημόσια έργα και οι προμήθειες – συμβάσεις (21,74%),τα προγράμματα κατάρτισης (20,51%), και ο τομέας της Πολεοδομίας που ασχολείται με πολεοδομικές παραβάσεις και αυθαίρετα (17,48%) όπου διαπιστώνεται απουσία ελέγχων. Είναι χαρακτηριστικό ότι τη διετία 2007-2008 έγιναν 119 προκαταρκτικές έρευνες και 35 έλεγχοι περιουσιακής κατάστασης υπαλλήλων, ενώ σε 92 περιπτώσεις δημόσιων λειτουργών, μόνο το 2008, αναζητήθηκαν πειθαρχικές και ποινικές ευθύνες για κακοδιοίκηση και μη σύννομες ενέργειες.
Υψηλό είναι και το ποσοστό παραβατικότητας (19,44%) και στη διαχείριση της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου και των εσόδων (ΔΟΥ), ενώ φαινόμενα κακοδιοίκησης πλήττουν, επίσης, τους δήμους και τις κοινότητες σε ποσοστό 11,71%. Aγκάθι για τους δήμους και τα NΠΔΔ αναδεικνύεται η εκτέλεση δημοσίων έργων με απευθείας αναθέσεις μέσω κατακερματισμού των μεγάλων σε μικρότερα, δίχως να ακολουθηθούν διαδικασίες διαγωνισμών. Aκόμη όμως και σε περιπτώσεις μειοδοτικών διαγωνισμών διαπιστώνονται παραβάσεις του κριτηρίου της χαμηλότερης τιμής. Aπό την άλλη, πληθώρα αυθαίρετων κτισμάτων δεν καταγράφεται, αφού οι καταγγελίες δεν ελέγχονται καν. Oικοδομικές άδειες εκδίδονται κατά παράβαση των όρων και περιορισμών δόμησης, κυρίως χωρίς απαιτούμενες εγκρίσεις δασικών, αρχαιολογικών και άλλων αρμοδίων υπηρεσιών. Οι ΟΤΑ εμπλέκονται σε πολλές περιπτώσεις κακοδιοίκησης. «Η άσκηση της εξουσίας εκ μέρους αρκετών δημάρχων, στα όρια της νομιμότητας ή και πέραν αυτών και οι ανεπαρκείς έλεγχοι, είναι μερικοί από τους παράγοντες που ευνοούν την κακοδιοίκηση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση», αναφέρεται στην έκθεση.
Ο αριθμός των καταγγελιών, αλλά και των εκθέσεων του Σώματος εκτινάχθηκε από τις 80 με 90 κατά μέσο όρο τα προηγούμενα έτη στις 768 το 2008, ενώ για το 2009 οι επιθεωρήσεις προβλέπεται να υπερβούν τις 1.000. Σε αυτό συνηγόρησε και η ενεργοποίηση του πολίτη μετά την πρωτοβουλία του υπουργού Εσωτερικών κ. Πρ. Παυλόπουλου να θέσει σε λειτουργία την υπηρεσία τηλεφωνικών καταγγελιών, το «1500», για τη διαφθορά στις δημόσιες υπηρεσίες. Σύμφωνα με όσα καταγράφονται στην έκθεση, κατά το 2008 διενεργήθηκαν 60 προκαταρκτικές έρευνες και 17 έλεγχοι «ύποπτων» πόθεν έσχες υπαλλήλων.
Κρατούν τα σκήπτρα
Από τη χαρτογράφηση των υπηρεσιών που χωλαίνουν, οι δήμοι, όπως προκύπτει, κρατούν τα σκήπτρα με 214 ελέγχους, εκ των οποίων σε 32 περιπτώσεις αναζητήθηκαν ποινικές ή πειθαρχικές ευθύνες υπαλλήλων. Ακολουθούν οι νομαρχίες με 153 εκθέσεις (σε 29 περιπτώσεις αναζητήθηκαν ευθύνες), τα Νομικά Πρόσωπα (134 πορίσματα, 16 πειθαρχικές και ποινικές ευθύνες), τα υπουργεία (82 εκθέσεις και 11 πειθαρχικές) και οι περιφέρειες με 25 πορίσματα (σε 4 περιπτώσεις υπαλλήλων έγινε πειθαρχικός έλεγχος). Η γεωγραφική κατανομή της παραβατικότητας εμφανίζει πρώτη στην κατάταξη τη Δ. Μακεδονία με δείκτη 60%, την Κρήτη με 31,25%. Ακολουθούν: Ιόνια Νησιά (25%), Κεντρική Μακεδονία (24%), Ν. Αιγαίο (21.43%), Αν. Μακεδονία-Θράκη (20%), και Πελοπόννησος (18%).
Μέτρα, παρεμβάσεις και νομοθετήματα
Η πάταξη της διαφθοράς και της διαπλοκής, παραμένει προτεραιότητα της κυβέρνησης και του υπουργού Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης κ. Προκ. Παυλόπουλου, ο οποίος απαντώντας σε επερώτηση στη Βουλή, παρουσίασε τα μέτρα, τις παρεμβάσεις και τα νομοθετήματα που έλαβε η κυβέρνηση από το 2004 μέχρι σήμερα, για την εμπέδωση της διαφάνειας στο Δημόσιο. Οπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο υπουργός, εφαρμόζεται συστηματικά ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα διοικητικών μεταρρυθμίσεων που αποβλέπουν στην αναδιοργάνωση και τον εξορθολογισμό των δημοσίων υπηρεσιών με σκοπό τη βελτίωση της αποτελεσματικότητάς τους και του βαθμού ανταπόκρισής τους στα αιτήματα των πολιτών. Παράλληλα, επισημαίνεται ότι το υπουργείο Εσωτερικών ενισχύει τους ελεγκτικούς μηχανισμούς και ειδικότερα, το Σώμα Ελεγκτών, τη λειτουργία του οποίου θωράκισε θεσμικά.