Αγχώδες διαταραχές και κατάθλιψη, συμπτώματα της ύφεσης
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΚΑΡΟΛΙΝΑ ΠΑΠΑΚΩΣΤΑ
Η κρίση και το άγχος που προκαλεί η εργασιακήκαι οικονομική ανασφάλεια απασχολεί την πλειονότητα των Ελλήνων. Κάποιοι μάλιστα φοβούνται ότι ίσως καταλήξουν στην πολυθρόνατου ψυχολόγου ή στο ντιβάνι του ψυχαναλυτή. Ωστόσο, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι αν και πολλοί θα αντιμετωπίσουν ψυχολογικάπροβλήματα, αυτό δεν πρέπει- ούτε και πρόκειται- να γίνει ο γενικός κανόνας.
Σύμφωνα με την ψυχολόγο κ. Αλεξάνδρα Καππάτου, η οικονομική κρίση δεν έχει επηρεάσει ακόμη τόσο έντονα την ψυχολογία των ανθρώπων, «υπό την έννοια ότι τα άτομα που ζητούν τη βοήθεια ενός ειδικού της ψυχικής υγείας, είτε ψυχολόγου είτε ψυχιάτρου, με αποκλειστικό αίτημα την εργασιακή και οικονομική ανασφάλεια είναι πραγματικά ελάχιστα. Ωστόσο, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε πως από όσους ήδη επισκέπτονται τους ειδικούς, το 95% εντάσσει αυτές τις ανασφάλειες στα βασικά θέματα που τους απασχολούν. Χωρίς όμως να είναι το πρωτεύον αυτό για το οποίο απευθύνονται σε εμάς. Αυτό το βλέπω και από προσωπική εμπειρία, αλλά και συζητώντας με συναδέλφους» λέει.
Η κ. Καππάτου επισημαίνει ότι έχει παρατηρηθεί πως οι περίοδοι παρατεταμένων κρίσεων και ειδικά οικονομικών προσφέρουν το κατάλληλο έδαφος για αγχώδεις διαταραχές, φοβίες, καταθλιπτικά στοιχεία, ψυχοσωματικές εκδηλώσεις του άγχους, σύνδρομο μετατραυματικού στρες αλλά και απαισιόδοξο τρόπο σκέψης. Παρόλα αυτά, τονίζει ότι σε καμία περίπτωση δεν θα «νοσήσει» το σύνολο του πληθυσμού. «Η κρίση θα μας επηρεάσει όλους. Ομως η επίδραση που θα έχει σε κάθε άτομο ξεχωριστά θα είναι διαφορετική και θα εξαρτηθεί από τα βιώματα, τις εμπειρίες, την ψυχοσύνθεση, το μορφωτικό επίπεδο και την ωριμότητα του καθενός».
«Στο εξάμηνο θα φανεί». Συμπληρώνει δε ότι «είμαστε ακόμη σε ένα μεταβατικό στάδιο, στη φάση δηλαδή της αναγνώρισης του προβλήματος. Προς το παρόν δεν μπορούμε να έχουμε μια ξεκάθαρη εικόνα για το πώς θα επηρεαστεί ο πληθυσμός. Τώρα κάνουμε απλά εκτιμήσεις. Μέσα στο επόμενο εξάμηνο με ένα χρόνο θα φανεί». Τονίζει δε ότι «είναι υπερβολή να θεωρήσει κανείς ότι όλος ο κόσμος θα καταλήξει να ζητήσει βοήθεια από έναν ειδικό».
«Επηρεάζει». Η κ. Μάγδα Τσολάκη, νευρολόγος- ψυχίατρος και αναπληρώτρια καθηγήτρια στο ΑΠΘ, υποστηρίζει πως όσο βαθύτερα εισέρχεται η Ελλάδα στην ύφεση τόσο θα αυξάνεται ο αριθμός των ανθρώπων που θα επηρεαστούν ψυχολογικά. Επισημαίνει μάλιστα πως «σαφώς ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού πιθανόν να χρειαστεί τη βοήθεια ενός ειδικού». Παρόλα αυτά, κι αυτή τονίζει ότι «ακόμη είναι πολύ νωρίς και δεν έχουν γίνει ορατά τα προβλήματα που θα μπορούσε να δημιουργήσει σε ψυχολογικό επίπεδο η οικονομική κρίση. Τώρα απλά αντιλαμβανόμαστε ότι υπάρχει μια διάχυτη ανασφάλεια στην κοινωνία, άλλωστε οι περισσότεροι πλέον συζητούν τέτοια θέματα».
«Εχουν ενταθεί τα υπάρχοντα προβλήματα»
Αύξηση στην προσέλευση νέων περιστατικών έχει παρατηρήσει η κλινική ψυχολόγος Χαρά Νομικού, η οποία διευκρινίζει πως «τα προβλήματα που μας αναφέρονται είναι προβλήματα που υπήρχαν μεν, αλλά έχουν ενταθεί λόγω της οικονομικής κρίσης».
Αναφέρει μάλιστα ότι είναι συγκεκριμένες οι κατηγορίες των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν διάφορα ψυχολογικά προβλήματα εξαιτίας της κρίσης. «Ανθρωποι που ξόδευαν περισσότερα από όσα κέρδιζαν στην εργασία τους. Αγόραζαν πράγματα όπως αυτοκίνητα, ρούχα, έπιπλα.
Εκαναν ταξίδια και χρησιμοποιούσαν, συνήθως με δάνεια, το χρήμα ασυλλόγιστα. Ερχονται σήμερα να διαπιστώσουν ότι χρειάζεται να πουλήσουν το σπίτι τους για να ξεχρεώσουν κάρτες και δάνεια. Ή άλλοι που θεωρούσαν ότι είχαν το χρήμα και πίστευαν ότι έχει περισσότερη αξία από ό,τι οι άνθρωποι που τους αγαπούσαν ή η φροντίδα αγαπημένων προσώπων, βλέπουν τώρα ότι ο πλούτος είναι στην ειλικρινή φιλία, στον έρωτα, στις αξίες. Τέλος, κάποιοι που είχαν την εργασία τους δεδομένη και δεν ήταν αποδοτικοί ούτε λειτουργικοί, με αποτέλεσμα να χάσουν τη δουλειά τους».
Σεμινάρια. Η διαπίστωση αυτή έδωσε στην κ. Νομικού και την επιστημονική ομάδα της την ιδέα να διοργανώσουν μία σειρά από σεμινάρια σε ομάδες των οκτώ έως δέκα ατόμων, όπου θα συζητούνται όλα τα προβλήματα της καθημερινής ζωής, ανάμεσα σε αυτά φυσικά και τα οικονομικά και εργασιακά. «Στις ομάδες δείχνουμε ότι η κρίση μπορεί να αποφέρει και πολλά θετικά όσον αφορά στο να μένουμε ψύχραιμοι, να σκεπτόμαστε θετικά, να ζούμε με λιγότερα χρήματα, άρα να μάθουμε να διαχειριζόμαστε τις ανάγκες μας βάζοντας προτεραιότητες», λέει.
«Η κρίση αυτή θα επηρεάσει όλες τις φάσεις της προσωπικότητας των ανθρώπων και θα αυξήσει τις νευρικές και ψυχολογικές διαταραχές. Επιπλέον θα επηρεάσει το αίσθημα ασφάλειας, το οποίο είναι ένα από τα βασικά ψυχοστοιχεία μας για το παρόν και το μέλλον μας αλλά και για τις σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους» λέει η κ. Νομικού και προσθέτει: «Η ανεργία συσχετίστηκε στο παρελθόν με κατάθλιψη, άγχος και ψυχοσωματικά συμπτώματα και βιώνεται παρόμοια με το πένθος της απώλειας.
Από την οικονομική κρίση θίγονται επίσης οι οικογενειακές και διαπροσωπικές σχέσεις, εγείρονται άγχος, φόβος, ανασφάλεια, αυτοϋποτίμηση και επιθετικότητα, συμπτωματολογία που συσχετίζεται με την αβεβαιότητα εργασίας και την αδυναμία εκπλήρωσης των υποχρεώσεων».