Σε μεγαλύτερη ταλαιπωρία του πολίτη στις συναλλαγές του με τη δημόσια διοίκηση οδηγεί η οικονομική κρίση. Αυτό είναι ένα από τα βασικά συμπεράσματα στα οποία κατέληξε χθες ο Συνήγορος του Πολίτη, κατά την παρουσίαση στους δημοσιογράφους της ετήσιας έκθεσης για το 2009, την οποία παρέδωσε στον πρόεδρο της Βουλής κ. Φίλιππο Πετσάλνικο.
«Η ένταση της κρίσης καθιστά επιτακτική την ανάγκη μιας ριζικής και μακρόπνοης μεταρρύθμισης της δημόσιας διοίκησης», επεσήμανε ο κ. Καμίνης, τονίζοντας ότι η κρίση της οικονομίας και του πολιτικού συστήματος συνδέεται με μια κρίση συλλογικότητας που διαβρώνει όχι μόνο τις σχέσεις κράτους – πολίτη, αλλά και τα ίδια τα θεμέλια της κοινωνίας μας.
«Οι πελατειακές σχέσεις, η διαφθορά και η αδιαφάνεια πλήττουν τη συνοχή της κοινωνίας και κρατούν τη χώρα στο περιθώριο των διεθνών εξελίξεων», είπε χαρακτηριστικά.
Σχολίασε, ωστόσο, ότι το σύστημα αντικειμενικών κρίσεων για την επιλογή των προϊσταμένων στο Δημόσιο, που προωθεί η νέα κυβέρνηση (διαδικασία στην οποία κλήθηκε και ο ίδιος ως εκπρόσωπος της ανεξάρτητης αρχής να συμμετέχει), αποτελεί «ένα πρώτο μεγάλο βήμα που βοηθάει να σπάσει ο φαύλος κύκλος του κομματισμού και του ρεβανσισμού».
Σχετικά με τη συμμετοχή του Συνηγόρου του Πολίτη στη διαδικασία αυτή, ανεξάρτητα από τις τυπικές του αρμοδιότητες εξήγησε: «Θεώρησα ότι ως ανεξάρτητη αρχή θα πρέπει να βοηθήσουμε. Αν δημιουργήσουμε στον πολίτη την πεποίθηση ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν επιλέγονται με στενά κομματικά κριτήρια της κάθε κυβέρνησης, θα έχουμε μια μεγάλη τομή για την αναστροφή αυτής της κατάστασης».
Οπως προκύπτει από τον ετήσιο απολογισμό της ανεξάρτητης αρχής, τα προβλήματα που καταγγέλλουν οι πολίτες είναι σχετικά με δύο βασικές κατηγορίες θεμάτων.
Η πρώτη αφορά την καθημερινή επαφή του πολίτη με τις δημόσιες υπηρεσίες, ενώ η δεύτερη σχετίζεται με παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως οι διακρίσεις (λόγω εθνικότητας, φυλής, θρησκείας, φύλου κ.λπ.), που επηρεάζουν την ισότιμη πρόσβαση στην αγορά εργασίας, στην εκπαίδευση και στην κοινωνική ασφάλιση. Στην ίδια κατηγορία προβλημάτων που εντοπίζει η ανεξάρτητη αρχή εντάσσονται και οι αυθαιρεσίες στη διαδικασία απονομής ιθαγένειας ή χορήγησης πολιτικού ασύλου.
Ο Συνήγορος του Πολίτη έλαβε κατά το περασμένο έτος 13.433 αναφορές, αριθμός αυξημένος κατά 19% σε σχέση με εκείνες του 2008. Ο κ. Καμίνης σημείωσε ότι πρόκειται για ποσοστό-ρεκόρ και επεσήμανε ότι σε σχέση με το 2006 ο αριθμός των πολιτών που φτάνουν στην ανεξάρτητη αρχή έχει διπλασιαστεί.
Σημαντικό το έργο που επιτελείται
Αυξάνεται διαρκώς η εμπιστοσύνη των πολιτών στον θεσμό
Εκπροσωπεί από το 2003 έναν θεσμό, το έργο του οποίου αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη αναγνώριση.
Πρόσφατα, η δημοτικότητά του γνώρισε νέα άνοδο, εξαιτίας της πρόσκλησής του από τον πρωθυπουργό στην πρώτη δημόσια συνάντηση του Υπουργικού Συμβουλίου. Ωστόσο, ο Συνήγορος του Πολίτη, κ. Γιώργος Καμίνης, θεωρεί την αυξανόμενη εμπιστοσύνη που δείχνουν οι πολίτες στην ανεξάρτητη αρχή ως αποτέλεσμα του έργου της, ενώ εντοπίζει στην οικονομική κρίση έναν πρόσθετο λόγο για την αύξηση των παραπόνων των πολιτών από τη δημόσια διοίκηση.
Παραδέχεται ότι η εμφάνισή του δίπλα στα στελέχη της νέας κυβέρνησης τον περασμένο Οκτώβριο συνέβαλε στην αναγνωρισιμότητά του, ωστόσο αποδίδει την αύξηση των αναφορών που δέχτηκε από πολίτες το συγκεκριμένο διάστημα και τους επόμενους μήνες σε μια ευρύτερη τάση που παρατηρείται έντονα από το 2006: «Το γεγονός σίγουρα βοήθησε στο να γίνει ο θεσμός πιο ορατός. Δεν το συνδέω όμως με την αύξηση των αναφορών. Κάθε χρόνο ο θεσμός γίνεται όλο και πιο γνωστός και οι αναφορές έχουν αυξητική τάση, η οποία το 2007 ήταν σε σύγκριση με το 2006 της τάξης του 15%. Οι αιτίες βρίσκονται όμως αλλού. Φαίνεται ότι ο Συνήγορος κεφαλαιοποιεί κατά κάποιον τρόπο το έργο του. Ο,τι έχουμε χτίσει το έχουμε χτίσει σταδιακά και τα τελευταία χρόνια αποδίδει καρπούς, και όσον αφορά στην ανταπόκριση της δημόσιας διοίκησης στις παρεμβάσεις μας και ως προς την εμπιστοσύνη που μας δείχνουν οι πολίτες».
Δεν αρνείται ότι η πρόσκληση του πρωθυπουργού πιθανώς συνέβαλε στο να βελτιωθεί η επικοινωνία της ανεξάρτητης αρχής με τις δημόσιες υπηρεσίες, αυξάνοντας την προθυμία τους να ανταποκρίνονται στις υποδείξεις της.
Προσδοκίες
Οσον αφορά την αντίληψη του ευρύ κοινού ο κ. Καμίνης σχολιάζει: «Είναι γεγονός ότι αυξάνονται οι προσδοκίες των πολιτών και αυτό αυξάνει την ευθύνη μας απέναντί τους, μας δημιουργεί περαιτέρω υποχρεώσεις».
Πάντως, τον τελευταίο καιρό, σύμφωνα με τον κ. Καμίνη, έχουν αυξηθεί οι αναφορές πολιτών για τις οικονομικές τους δοσοληψίες με το Δημόσιο. Οπως τονίζει, «το Δημόσιο αποκτά αφενός εισπρακτική λογική και αφ’ ετέρου δεν καταβάλλει οφειλόμενες αποζημιώσεις. Ο Συνήγορος δεν μπορεί βέβαια να βρει χρήματα. Αυτό που ζητάμε όμως από τις δημόσιες υπηρεσίες που δεν μπορούν να δώσουν τα χρήματα είναι να βάλουν ένα χρονοδιάγραμμα για την καταβολή τους, να ορίσουν κριτήρια προτεραιότητας, να δεσμεύονται τουλάχιστον σε κάτι απέναντι στον πολίτη».
Συνήγορος του Πολίτη
Σωστή διαμεσολάβηση στο πρόβλημα
«Πολύ συχνά οι πολίτες καταφεύγουν στον Συνήγορο του Πολίτη, γιατί θεωρούν ότι μπορεί να καλύψει τα κενά της δικαστικής εξουσίας. Ο κόσμος περιμένει απλώς να του λύσεις το πρόβλημα. Αυτό είναι λάθος. Αυτό που μπορεί να προσδοκά από τον Συνήγορο είναι μια σωστή διαμεσολάβηση, ότι θα κάνει ό,τι μπορεί για να τον βοηθήσει εφόσον έχει δίκιο», επισημαίνει ο κ. Καμίνης.
Αργυρώ Λύτρα