Της Νεκταρίας Καρακώστα
Εν μέσω έντονης πολιτικής αντιπαράθεσης στο εσωτερικό της Βουλής και μαζικών συγκεντρώσεων από γιατρούς και υγειονομικούς, έξω από το κτίριο της Αμαλίας κι ενώ προηγήθηκαν πολλαπλά «βάλε»- «βγάλε» και αλλαγές επί αλλαγών, ψηφίστηκε τελικά το νομοσχέδιο του υπουργείου Υγείας για την αναβάθμιση του ΕΣΥ, λαμβάνοντας την ψήφο μόνο των βουλευτών του ΠΑΣΟΚ.
Οι αντιδράσεις δεν κάμφθηκαν, άλλωστε οι περισσότερες αντιθέσεις επιμένουν, κάνοντας ορισμένους να φοβούνται, πως η εφαρμογή της…αναβάθμισης του ΕΣΥ, θα επιφέρει, από μαζικό κύμα φυγής, μέχρι και την πλήρη κατάρρευσή του συστήματος…
Το σχέδιο που, πλέον, αποτελεί νόμο του κράτους, προβλέπει την ολοήμερη λειτουργία των δημόσιων νοσοκομείων, καθιερώνει την υποχρέωση υποβολής δηλώσεων πόθεν έσχες και για τους διευθυντές του ΕΣΥ, ενώ θεσμοθετεί την καθολική απαγόρευση του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους από 1ης Σεπτεμβρίου.
Προηγήθηκαν παρατηρήσεις περί αντισυνταγματικότητας, που προήλθαν από το Επιστημονικό Συμβούλιο της Βουλής, σχετικά με δύο διατάξεις του νομοσχεδίου για την απαγόρευση του καπνίσματος και τη διαφήμιση των προϊόντων καπνού. Συγκεκριμένα, το Επιστημονικό Συμβούλιο της Βουλής επεσήμανε ότι, η παράταση της έναρξη ισχύος της απαγόρευσης, ειδικά για τα καζίνο και τα κέντρα διασκέδασης άνω των 300 τ.μ. κατά 9 μήνες, σε σχέση με όλα τα υπόλοιπα καταστήματα «δημιουργεί προβληματισμό ως προς το κατά πόσο αυτή συνάδει με την αρχή της ίσης μεταχείρισης, μεταξύ των ιδιοκτητών καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος». Αντίστοιχος ήταν ο προβληματισμός και ως προς την απαγόρευση της εξωτερικής διαφήμισης προϊόντων καπνού, που φαίνεται να εστιάζεται μόνο στα περίπτερα, η οποία «δεν συνάδει με την αρχή της ίσης μεταχείρισης προς τα λοιπά σημεία πώλησης προϊόντων καπνού, που διαθέτουν εσωτερικούς χώρους ικανούς να φιλοξενήσουν σχετικές διαφημίσεις», αναφέρει το Συμβούλιο.
Κι ενώ οι προτάσεις του Επιστημονικού Συμβουλίου εισακούστηκαν, δεν συνέβη καθόλου το ίδιο με τις ενστάσεις των φορέων, στην Επιτροπή των Κοινωνικών Υποθέσεων, όπου μάλιστα συνέβη το εξής «παράδοξο». Αντί να κληθούν έξι φορείς όπως ορίζει ο νόμος, εκλήθησαν συνολικά 23, με αποτέλεσμα οι εισηγήσεις των περισσοτέρων εξ αυτών να μην διαρκέσουν για περισσότερα από 5 λεπτά! «Δεδομένου ότι, όλοι αυτοί έπρεπε να μιλήσουν μέσα σε μία συνεδρίαση της επιτροπής η οποία κρατάει 4 ώρες, έμεινε ελαχιστότατος χρόνος παρέμβασης στον κάθε φορέα», σημειώνει ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών, κ. Δημήτρης Βαρνάβας, αρνούμενος να πιστέψει πως, πρόκειται για τυχαίο γεγονός. «Απλώς ήθελαν να περιορίσουν το χρόνο, όπου θα ακούγονταν δυσμενής κριτική», τονίζει.
Τελικά, οι μόνες νομοτεχνικές βελτιώσεις που πραγματοποίησε στο νομοσχέδιο, η υπουργός είχαν έκταση 7 σελίδες και αφορούσαν στα εξής:
- στην συμμετοχή και των ειδικευόμενων στα απογευματινά ιατρεία
- στην έναρξη εφαρμογής των σχετικών με τις εφημερίες ρυθμίσεων από 1ης Σεπτεμβρίου. Ο νόμος ορίζει μηνιαία καταβολή αποζημίωσης για συγκεκριμένο αριθμό εφημεριών ανά γιατρό (ανάλογα τον βαθμό του και το νοσοκομείο), ενώ οι επιπλέον εφημερίες θα αποπληρώνονται από τα έσοδα της ολοήμερης λειτουργίας των νοσοκομείων.
- στην επαναφορά της κανονικής άδειας των γιατρών του ΕΣΥ στις 25 εργάσιμες ημέρες.
- στη διευθέτηση του προβλήματος της αναβάθμισης των γιατρών στο Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης, το οποίο είχε προκληθεί λόγω ύπαρξης τομέων, που δεν είχαν κατοχυρωθεί νομοθετικά.
Οι αντιδράσεις των κομμάτων
Τα κόμματα της Αριστεράς κατηγόρησαν την κυβέρνηση, ότι με την καθιέρωση του ολοήμερου νοσοκομείου προωθεί την εμπορευματοποίηση, αντί για τη στήριξη και την ενίσχυση του ΕΣΥ και «μετατρέπει μια για πάντα και οριστικά την υγεία σε πανάκριβο εμπόρευμα», καθώς και ότι με την καθιέρωση της μηνιαίας αμοιβής για σταθερά προβλεπόμενο αριθμό εφημεριών νομοθετεί την απλήρωτη εργασία των γιατρών.
Η Νέα Δημοκρατία στάθηκε περισσότερο στο άρθρο 26 που προβλέπει συγχώνευση ή κατάργηση νοσοκομείων. Ο υπεύθυνος τομέα πολιτικής ευθύνης υγείας της Νέας Δημοκρατίας κ. Μάριος Σαλμάς, μιλώντας στη Βουλή τόνισε, επίσης, πως το προτεινόμενο σχέδιο περί ολοήμερης λειτουργίας, δεν πρόκειται να πετύχει και διατύπωσε ερωτηματικά για τις σκοπιμότητες της κίνησης, επισημαίνοντας με κάθε ευκαιρία ότι, σε καμία περίπτωση η εφαρμογή του συστήματος, δεν θα επιφέρει την εξοικονόμηση του 1,5 δις. που το υπουργείο προσδοκά.
Το ΛΑ.Ο.Σ εξέφρασε, επίσης, τις επιφυλάξεις του, για το αν θα αποδώσει η ολοήμερη λειτουργία, ελλείψει των απαραίτητων υποδομών. Σύμφωνα, άλλωστε, με στοιχεία της Ένωσης Νοσοκομειακών Γιατρών Θεσσαλονίκης (ΕΝΙΘ), σε πανελλαδικό επίπεδο καταγράφονται περίπου 4.500 κενά ιατρικού προσωπικού και 20.000 νοσηλευτών, ενώ σημαντικές είναι και οι ελλείψεις στις υποδομές. Οι γιατροί τονίζουν, πωε το νομοσχέδιο δεν λαμβάνει υπ’ όψιν ότι, όλα τα περιφερειακά νοσοκομεία λειτουργούν σε ολοήμερη βάση και εφημέρευση και ότι δεν θα είναι δυνατόν, λόγω της υποστελέχωσής τους, να ανταπεξέλθουν στις βασικές τους υποχρεώσεις. Δεν διστάζουν, μάλιστα, να κάνουν λόγο για «έγκλημα, με το οποίο η κυβέρνηση θα καταφέρει το τελειωτικό χτύπημα στο ΕΣΥ».
«Πώς θα λειτουργήσει στην επαρχία όπου το νοσοκομείο είναι 365 μέρες σε εφημερία; Και έχεις δύο γιατρούς που κάνουν δύο εφημερίες το μήνα, αυτοί θα κάνουν και απογευματινό ιατρείο; Πότε θα πάνε στο σπίτι τους αυτοί οι άνθρωποι;», αναρωτιέται ο κ. Βαρνάβας, εγείροντας –πολύ πριν φτάσει κανείς στο ζήτημα των υποδομών- το πολύ απλό και πρακτικό ζήτημα της βιολογικής αντοχής των γιατρών του συστήματος.
«Η ολοήμερη λειτουργία των νοσοκομείων θα είναι επωφελής για τα ταμεία και τους πολίτες», σημείωσε η υπουργός Υγείας κ. Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, ενώ η υφυπουργός υγείας, κ. Φώφη Γεννηματά υπεραμύνθηκε των κυβερνητικών επιλογών, τονίζοντας ότι στόχος της μεταρρύθμισης είναι «η αντιμετώπιση ακριβώς της ιδιωτικοποίησης και εμπορευματοποίησης της υγείας, αλλά και η εξασφάλιση της ισότητας στην πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας, σε όλη την ελληνική επικράτεια».
Θεσμική εκτροπή
Για να μπει σε ισχύ το κυρωμένο πλέον σχέδιο για την αναβάθμιση του ΕΣΥ, θα πρέπει να προηγηθούν 19 υπουργικές αποφάσεις: η υπουργική απόφαση για το ολοήμερο, η υπουργική απόφαση για τις εφημερίες και 17 ακόμη αποφάσεις, γεγονός που, σύμφωνα με τον κ. Βαρνάβα, ισοδυναμεί με «θεσμική εκτροπή». «Όταν κατεβάζεις ένα νόμο στη Βουλή, όπου κάθε άρθρο του λέει στο τέλος πως, αυτά θα τα ρυθμίσει ο υπουργός, τότε τι ακριβώς ψήφισε η Βουλή; Ήλθαν προς ψήφιση 25 άρθρα εκ των οποίων τα 19 χρειάζονται υπουργική απόφαση; Εδώ πλέον είναι προφανές πως, δεν νομοθετεί η Βουλή, δίνει απλώς την εξουσιοδότηση στον υπουργό να νομοθετήσει», εξηγεί ο κ. Βαρνάβας.
Η χειρότερη, μάλιστα, έκφραση αυτής της εκχώρησης είναι, τονίζει ο ίδιος, το άρθρο 26, το οποίο χαρακτηρίζει «έκτρωμα». «Δεν είναι δυνατόν να εκχωρείς στον υπουργό αρμοδιότητα να κλείνει τα νοσοκομεία της χώρας. Μιλάμε, πλέον, για την πλήρη απαξίωση της Βουλής», τονίζει.
Λίγα λόγια περί…αναβάθμισης
Βάσει του νέου νόμου, από τον Σεπτέμβριο οι ασφαλισμένοι θα μπορούν να επισκέπτονται τα μεγάλα νοσοκομεία της χώρας και κατά τις απογευματινές ώρες, προκειμένου να υποβάλλονται σε διαγνωστικές εξετάσεις, σε θεραπείες και επεμβατικές πράξεις, ενώ στα απογευματινά ιατρεία θα συμμετέχουν γιατροί του ΕΣΥ, πανεπιστημιακοί και επικουρικό προσωπικό.
Το κόστος για αυτές τις ιατρικές πράξεις θα καθοριστεί (και αυτό) με υπουργική απόφαση, ενώ κατά πάσα πιθανότητα θα συμμετέχουν οικονομικά και οι ασφαλισμένοι. Σε πρώτη φάση, στην ολοήμερη λειτουργία θα ενταχθούν 20 – 25 μεγάλα νοσοκομεία σε όλη την χώρα, τα οποία θα λειτουργούν και πέραν του τακτικού ωραρίου.
Η μηνιαία αποζημίωση, την οποία ορίζει ο νόμος για τους γιατρούς που εφημερεύουν, όμως, δεν ανταποκρίνεται σε αριθμό εφημεριών ικανό για να καλύψει τις ανάγκες ασφαλούς εφημέρευσης των νοσοκομείων.
Και παρόλο που ο νόμος φιλοδοξεί με τον τρόπο αυτό να θέσει την «ταφόπλακα» του εθνικού συστήματος υγείας, οι νοσοκομειακοί γιατροί, όπως τονίζει ο κ. Βαρνάβας, δεν είναι αποφασισμένοι να παραδώσουν την υγεία βορρά στα συμφέροντα. «Δεν έχουμε άλλο δρόμο, παρά να υπερασπιστούμε να μείνουν ανοιχτά τα νοσοκομεία και να διατηρηθεί ο δημόσιος χαρακτήρας τους. Θα συνεχίσουμε να καταθέτουμε ασφαλή προγράμματα, ώστε τα νοσοκομεία να παραμείνουν ανοιχτά. Δεν θα επιτρέψουμε στη δεδομένη συγκυρία στην κυβέρνηση να κλείσει, να καταργήσει, να διαλύσει τα νοσοκομεία. Η διευθέτηση των εφημεριών που προσπαθεί να κάνει το νομοσχέδιο είναι κομμένη και ραμμένη στο στόχο του να κλείσουν τα νοσοκομεία Τα επαρχιακά νοσοκομεία, όμως, δεν δύνανται αυτή τη στιγμή να καλύψουν, ούτε καν τις εφημερίες Θα καλύψουν το ολοήμερο; Και πρόσφατα ο κ. Μόσιαλος δήλωσε πως τα νοσοκομεία που δεν θα μπορούν να συντηρηθούν και να ακολουθήσουν την ολοήμερη λειτουργία, θα κλείνουν», σημειώνει.
«Θέλουν να κάνουν τα νοσοκομεία ανώνυμες εταιρείες, που θα λειτουργούν με λογική κέρδους», προσθέτει ο κ. Βαρνάβας. Το θέμα είναι, βέβαια από πού θα προέρχεται αυτή η πληρωμή. Από τα ασφαλιστικά ταμεία, που είναι «στο κόκκινο», από την τσέπη του ασθενούς ή από τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες; Και τι συμβάσεις θα κάνουν τα δημόσια νοσοκομεία, με τις εταιρείες, ώστε να είναι ανταγωνιστικά;
«Ο ΟΠΑΔ αυτή τη στιγμή πληρώνει την επίσκεψη στους ιδιώτες γιατρούς 20 ευρώ, ενώ όταν κάποιος έρχεται σε ένα απογευματινό ιατρείο σε κάποιο δημόσιο νοσοκομείο, πληρώνει από 45 μέχρι 90 ευρώ. Τι από τα δύο θα επιλεγεί στις συμβάσεις; Αν ισχύσουν τα 20 ευρώ του ΟΠΑΔ, ο γιατρός που κάνει το απογευματινό ιατρείο, μετά την αφαίρεση του ποσού που παίρνει το νοσοκομείο, του ποσού του τεχνολόγου, κ.λπ., θα εισπράττει στο τέλος 5,60 ευρώ! Υπάρχει όμως γιατρός, που θα πουλήσει τις επιστημονικές του γνώσεις για 5,60 ευρώ;», αναρωτιέται ο πρόεδρος της ΟΕΝΓΕ, ο οποίος δεν αποκλείει το ενδεχόμενο η κατάσταση που διαμορφώνεται στο χώρο της υγείας να οδηγήσει ακόμη και σε κύμα «εξόδου» από το ΕΣΥ.
Αντίδραση από τους διευθυντές
Κριτική στον ψηφισθέντα νόμο άσκησε, με επιστολή του προς τον πρωθυπουργό κ. Γιώργο Παπανδρέου, ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ιατρικής Εταιρείας Διευθυντών ΕΣΥ, κ. Ν. Μαρουδιάς τονίζοντας: «Κανένα από τα μείζονα προβλήματα του ΕΣΥ δεν αντιμετωπίζεται, το σύστημα παραμένει Διοικητικά ακυβέρνητο, οικονομικά σπάταλο και ποιοτικά αναποτελεσματικό. Σας υπενθυμίζουμε, ότι η πολιτική που εφαρμόστηκε τα τελευταία χρόνια έχει οδηγήσει να έχουμε μόνο κατ’ όνομα Δημόσιο Σύστημα Υγείας, αφού σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΑΣΑ, έχουμε τις δεύτερες στο κόσμο ιδιωτικές δαπάνες που ξεπερνούν το 50% των συνολικών δαπανών υγείας. Κι αυτό είναι αποτέλεσμα αναχρονιστικών δομών και πρακτικών, που δυστυχώς τις υπερασπίζονται σε κοινή γραμμή το υπουργείο και τα συνδικαλιστικά όργανα των γιατρών, σε αντίθεση με τα πραγματικά συμφέροντα των πολιτών και των γιατρών.
Η απόδειξη των ισχυρισμών μας βασίζεται στο ότι η Υπουργός σας, διατηρεί όλες τις απαράδεκτες ρυθμίσεις του κου Αβραμόπουλου σε σχέση με το παγκόσμιας πρωτοτυπίας «πολυδιευθυντικό» σύστημα στα νοσοκομεία του ΕΣΥ. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι, το ΠΑΣΟΚ το καταψήφισε ως αντιπολίτευση. Δημιουργήθηκε με «εξέλιξη» ένα σώμα περίπου 4000 (!) γιατρών που φέρνουν το τίτλο του Διευθυντή, είναι σε ηλικίες 50 μέχρι 65 ετών, δεν κρίθηκαν και δεν αξιολογήθηκαν ποτέ και εξασφαλίζουν την αναπαραγωγή τους ως κλειστό επάγγελμα, απαγορεύοντας σε οποιοδήποτε άλλο συνάδελφό τους να εισέλθει στο σύστημα σε διευθυντική θέση. Οι γιατροί του ΕΣΥ θα καταλήξουν σε ηλικίες ως 50 ετών μόνιμοι επιμελητές.
Αντίθετα, γιατροί με εξαίρετες καριέρες σε νοσοκομεία του εξωτερικού, Πανεπιστημιακοί γιατροί που θα επιθυμούσαν να διευθύνουν τις μεγάλες μονάδες του ΕΣΥ, άξιοι γιατροί του ιδιωτικού τομέα αποκλείονται. Το επιστημονικό προσωπικό του ΕΣΥ θα είναι γερασμένο και δημοσιοϋπαλληλικό.
Η υπουργός προσπάθησε να πάρει και την δική μας αποδοχή, «προσφέροντας» ισοβιότητα στη θέση του συντονιστή Διευθυντή. Εμείς, όμως, επειδή πιστεύουμε στην αξιολόγηση, της προτείνουμε να την αρχίσει πρώτα από μας, διότι και από τους ήδη υπηρετούντες Διευθυντές αρκετοί δεν ανταποκρίνονται στο ρόλο τους. Εμείς δεν θα συναινέσουμε – με παραδοσιακές συνδικαλιστικού τύπου συναλλαγές – στη διάλυση του ΕΣΥ εξαιτίας ανεπαρκούς επιστημονικά στελέχωσής του, γιατί πιστεύουμε σε ένα ΕΣΥ που θα στελεχώνεται από τους επιστημονικά καλύτερους και ηθικά άμεμπτους γιατρούς».
Ανοιχτή επιστολή προς την υπουργό Υγείας, απέστειλαν, τέλος, 64 γιατροί –ανάμεσά τους και αρκετοί καθηγητές- ζητώντας την κατάργηση της πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης στο ΕΣΥ.
Δέκα κρίσιμα ερωτήματα
Χαρακτηριστικά είναι τα ερωτήματα που θέτει προς τους ίδιους τους πολίτες, σκιαγραφώντας την τραγική «επόμενη μέρα» στο χώρο της υγείας, η Ένωση Ιατρών Νοσοκομείων και Κέντρων Υγείας Θράκης.
* Γνωρίζεις ότι, μετά την εφαρμογή του νόμου θα πρέπει να πληρώνεις, όταν θα έχεις ανάγκη να εξετασθείς σε σύντομο χρόνο στα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων ίσως και περισσότερα από 70 ευρώ ;
* Γνωρίζεις ότι, αν δεν πληρώσεις θα σου κλείνουν ραντεβού για εξέταση μετά από πολλούς μήνες;
* Γνωρίζεις ότι, θα πρέπει να πληρώνεις κάθε διαγνωστική εξέταση που θα κάνεις, τουλάχιστον, με το ποσό που δικαιολογείται και στα ιδιωτικά εργαστήρια;
* Γνωρίζεις ότι, επίσημα πλέον το νοσοκομείο θα απαιτεί από σένα το δικό του φακελάκι για να χειρουργηθείς σε εύλογο χρόνο;
* Γνωρίζεις ότι, το καταχρεωμένο από τις κομπίνες ασφαλιστικό σου ταμείο θα χρεωθεί ακόμη περισσότερο, αφού το κράτος αποσύρεται επίσημα από την υποχρέωσή του να καταβάλλει τις δαπάνες πλήρους λειτουργίας των κρατικών νοσοκομείων, παρά τους φόρους που πληρώνεις;
* Γνωρίζεις ότι, όταν θα νοσηλεύεσαι σε νοσοκομείο μετά το πρωινό ωράριο, μπορεί να μη βρίσκεται στην κλινική κανένας ειδικός γιατρός της, διότι με τον νέο νόμο, άλλοτε θα εφημερεύει τηλεφωνικά και άλλες ημέρες δεν θα εφημερεύει κανένας;
* Γνωρίζεις ότι, τα νοσοκομεία θα στελεχώνονται στο εξής, κυρίως, με άνεργους βοηθητικούς γιατρούς, που θα προσλαμβάνονται χωρίς κρίση και αξιολόγηση με ετήσιες συμβάσεις έργου;
* Γνωρίζεις ότι, ο νέος νόμος προβλέπει πως, όσα νοσοκομεία δεν εξασφαλίζουν επαρκή ιδιωτικά έσοδα από τους ασθενείς με απλή υπουργική απόφαση θα κλείνουν, όπως συνέβη με εκατοντάδες νοσοκομεία σε χώρες από τις οποίες πέρασε η λαίλαπα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου;
* Γνωρίζεις ότι, το Υπουργείο σχεδιάζει να ξεφορτωθεί τα νοσοκομεία και τις υγειονομικές μονάδες στους δήμους του Καλλικράτη, αρνούμενο την συνταγματική του υποχρέωση να παρέχει περίθαλψη σε όλους τους πολίτες που φορολογούνται;
* Γνωρίζεις ότι, το Υπουργείο σχεδιάζει να σε καλεί να πληρώσεις, ακόμη και για να γράψεις μια απλή συνταγή φαρμάκων σε κάποιο κέντρο υγείας;