Σημαντικές δικαστικές εξελίξεις δρομολογούνται τις αμέσως επόμενες ημέρες σε δύο μεγάλες έρευνες που διενεργεί η Δικαιοσύνη, για κυκλώματα που φέρονται να δρουν στον χώρο της υγείας. Η πρώτη υπόθεση αφορά τις καταγγελίες για δωροδοκίες γιατρών δημόσιων νοσοκομείων, στους οποίους φέρονται να καταλήγουν χρήματα από τα «μαύρα ταμεία» μεγάλης βρετανικής εταιρείας ορθοπεδικών ειδών, για τη διακίνηση υλικού το οποίο κοστολογούσαν μέχρι και 30% ακριβότερα.
Στη δεύτερη περίπτωση ελέγχεται η ύπαρξη κυκλώματος προώθησης και πώλησης φαρμάκων συγκεκριμένων εταιρειών, μέσω γιατρών, πανεπιστημιακών και διοικητικών υπαλλήλων, σε νοσοκομεία, φαρμακεία κ.λπ. Στο στόχαστρο της Εισαγγελίας Εφετών που διερευνά την πρώτη υπόθεση καθώς και της Εισαγγελίας Πρωτοδικών, που διενεργεί προκαταρκτική εξέταση για τη δεύτερη, έχουν μπει δεκάδες γιατροί δημόσιων αλλά και ιδιωτικών θεραπευτηρίων -ορθοπεδικοί και χειρουργοί- καθώς και άλλων ειδικοτήτων, όπως και μέλη διοικητικών συμβουλίων νοσοκομείων, ενώ το… νυστέρι ενδέχεται να αγγίξει ακόμη και το υπουργείο Υγείας, καθώς -σύμφωνα με πληροφορίες- ελέγχεται ο ρόλος μιας γυναίκας, που είναι σύζυγος γιατρού και υπάλληλος του υπουργείου Υγείας?
Σύμφωνα με πληροφορίες του «Εθνους της Κυριακής» στον εισαγγελέα ΥΠΕΕ (Υπηρεσία Ειδικών Ελέγχων) Παρ. Αδάμη, που συγκεντρώνει στοιχεία και για τις δύο υποθέσεις, πρόκειται να διαβιβαστεί στις αρχές της εβδομάδας πόρισμα με ονόματα γιατρών και άλλων εμπλεκομένων, καθώς και στοιχεία – φωτιά, που αφορούν τα συμπεράσματα από τις έρευνες των επιθεωρητών Υγείας, σε συνεργασία με άνδρες της ΥΠΕΕ.
Με βάση την αξιολόγηση των αναφερόμενων στο πόρισμα, θα συνεχιστούν οι έρευνες της Εισαγγελίας, που θα κινηθούν σε τρεις άξονες: λήψη μαρτυρικών καταθέσεων από πρόσωπα που εκτιμάται ότι θα συνεισφέρουν στοιχεία για τη δράση των κυκλωμάτων στον χώρο της υγείας, άνοιγμα τραπεζικών λογαριασμών προσώπων, για τα οποία υπάρχουν ενδείξεις και τέλος κλήση για ανωμοτί εξηγήσεις των φερόμενων ως υπόπτων για τη διάπραξη αδικημάτων, ο κατάλογος των οποίων -σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις- φαίνεται να μεγαλώνει συνέχεια.
Μια πρώτη εικόνα του τι θα περιλαμβάνει το πόρισμα των τριών επιθεωρητών Υγείας, που παίρνουν μέρος στις έρευνες, έχει δοθεί ήδη στον κ. Αδάμη, καθώς τις προηγούμενες ημέρες έγινε σύσκεψη στο γραφείο της Εισαγγελίας. Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, περισσότερα στοιχεία, καθώς και ονόματα εμπλεκομένων φέρονται ότι έχουν συγκεντρωθεί για την υπόθεση της διακίνησης ορθοπεδικών ειδών, καθώς η έρευνα που αφορά την προώθηση φαρμάκων είναι σε πιο πρώιμο στάδιο.
Θυγατρική
Καθοριστικό ρόλο στη δικαστική έρευνα έχουν παίξει οι έφοδοι των υπαλλήλων της ΥΠΕΕ, που διενεργούν αιφνιδιαστικούς ελέγχους σε δημόσια νοσοκομεία, ιδιωτικά θεραπευτήρια και ιατρεία. Σημαντικά στοιχεία επίσης δόθηκαν στην Εισαγγελία της Αθήνας από τις βρετανικές αρχές, που διενεργούν αντίστοιχη έρευνα για την υπόθεση των «μαύρων ταμείων» της εταιρείας DePuy International, η οποία είναι θυγατρική της αμερικανικής Johnson & Johnson. Μια πρώτη εκτίμηση για τα συμπεράσματα της έρευνας έχει δοθεί στον εισαγγελέα ΥΠΕΕ από τους τρεις επιθεωρητές Υγείας και αφορά δημόσια νοσοκομεία και ιδιωτικά θεραπευτήρια.
Τις προηγούμενες ημέρες έγινε σύσκεψη του εισαγγελέα με τους επιθεωρητές Υγείας, προκειμένου να αξιολογηθεί η μέχρι τώρα πορεία των δύο υποθέσεων για τα διερευνόμενα αδικήματα, τα οποία είναι: απάτη σε βαθμό κακουργήματος σε βάρος του Δημοσίου, ενεργητική δωροδοκία και παθητική δωροδοκία καθώς και συνέργεια στα αδικήματα αυτά. Το πόρισμα, που αφορά την έρευνα για τις μίζες από τη διακίνηση ορθοπεδικού υλικού, θα διαβιβαστεί από τον εισαγγελέα ΥΠΕΕ στην εισαγγελέα Εφετών Αννα Ζαΐρη, η οποία χειρίζεται τη συγκεκριμένη υπόθεση.
Εάν τα στοιχεία της έρευνας κριθούν επαρκή, τότε η εισαγγελέας Εφετών θα ασκήσει ποινικές διώξεις -το πιθανότερο είναι κατά παντός υπευθύνου- για τα κακουργήματα της απάτης, της ενεργητικής και παθητικής δωροδοκίας, σε συνδυασμό με την επιβαρυντική περίπτωση του νόμου περί καταχραστών του Δημοσίου.
ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΙ & ΔΙΟΙΚΗΤΕΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΩΝ
Οι σακούλες σκουπιδιών του υπ. Υγείας αποκάλυψαν το κύκλωμα
Η έρευνα για την υπόθεση ξεκίνησε την άνοιξη του 2009, υπό την εποπτεία του τότε προϊσταμένου της Εισαγγελίας Εφετών Κυρ. Καρούτσου και ο έλεγχος των οικονομικών στοιχείων είχε ανατεθεί στην ΥΠΕΕ. Ωστόσο, ο φάκελος κάποια στιγμή επέστρεψε στην Εισαγγελία, αλλά μέχρι να ξαναχρεωθεί στην Υπηρεσία Ειδικών Ελέγχων, ο βασικός υπάλληλος που ερευνούσε την υπόθεση είχε αποβιώσει.
Εξαιτίας αυτών των γεγονότων, η έρευνα είχε «παγώσει», αλλά είναι ζήτημα χρόνου να ολοκληρωθεί και να ασκηθούν ποινικές διώξεις. Στην άλλη υπόθεση για τη λειτουργία κυκλώματος προώθησης και πώλησης φαρμάκων, που έφτασε στη Δικαιοσύνη μετά από καταγγελία του προέδρου Πρωτοβουλίας Πολιτών – ΣΕΑ Δημ. Γεωργακόπουλου, οι έρευνες θα συνεχιστούν.Σύμφωνα με όσα κατήγγειλε ο κ. Γεωργακόπουλος, φέρεται να εμπλέκεται μεγάλος αριθμός ατόμων, που δραστηριοποιείται μέσω τόσο των δημόσιων όσο και των ιδιωτικών νοσοκομείων, με τη συνδρομή γιατρών, φαρμακοποιών και διοικητών νοσοκομείων.
Τα στοιχεία που δόθηκαν στον αρμόδιο για τα οικονομικά εγκλήματα εισαγγελέα φέρονται -σύμφωνα με την καταγγελία Γεωργακόπουλου- να προέρχονται από σακούλες σκουπιδιών που πέταξαν οι καθαρίστριες στις 30 Δεκεμβρίου 2009 έξω από το υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης στην οδό Αριστοτέλους 17. Σε τέσσερις από αυτές ο κ. Γεωργακόπουλος ανακάλυψε εκατοντάδες έγγραφα του υπουργείου (από γραφεία του υπουργού, υφυπουργού, γενικών γραμματέων, γενικών διευθυντών, επιτρόπων και υπηρεσιακών παραγόντων) έτους 2009 και κατά το πλείστον μήνες 10/11/12/09.
Είχαν πληροφόρηση
Το κύκλωμα, σύμφωνα με τα σημειώματα, εμφανίζεται να έχει λεπτομερή εσωτερική πληροφόρηση για το πώς διακινούνται τα φάρμακα μέσα στα νοσοκομεία, ώστε στη συνέχεια να προσεγγίζει τους κατάλληλους ανθρώπους για να προωθηθούν συγκεκριμένα φάρμακα.
ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΕ
35 ονόματα είναι στη λίστα – φωτιά
Μια λίστα-φωτιά με 35 ονόματα εμπλεκομένων σε παραϊατρικό κύκλωμα υπάρχει στα χέρια της ΥΠΕΕ (πρώην ΣΔΟΕ). Γιατροί, κυρίως ορθοπεδικοί-χειρουργοί, φέρονται ότι, στο διάστημα 2002-2005, έπαιρναν μίζες από την προμηθεύτρια ορθοπαιδικού υλικού και θυγατρική της Johnson & Johnson εταιρεία, DePuy, προκειμένου να επιλέγουν τα προϊόντα της.
Σύμφωνα με τις καταγγελίες, το ελληνικό Δημόσιο ζημιώθηκε πληρώνοντας εμμέσως τις μίζες των γιατρών, που ανέρχονταν στο 23-30% της τιμής του εκάστοτε προϊόντος, καθώς το προϊόν αγοραζόταν υπερκοστολογημένο ακόμη και κατά 30%.
Η συγκεκριμένη υπόθεση μόνο μεμονωμένη δεν μπορεί να χαρακτηριστεί. Τον περασμένο χρόνο άλλη μια εταιρεία του ορθοπεδικού κλάδου, η Smith & Nephew, παραδέχτηκε στην αμερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (SEC) ότι ως και το 2008 δωροδοκούσε γιατρούς σε πέντε μεγάλα νοσοκομεία της χώρας μας μέσω της εδώ θυγατρικής της.
Η DePuy φαίνεται ότι χρησιμοποίησε ως μεσάζουσα μια εξαγορασμένη εταιρεία ορθοπεδικών προϊόντων στην Ελλάδα, τη MEDEC, στην οποία διέθετε τα «μαύρα κεφάλαια» που χρηματοδοτούσαν τους εμπλεκόμενους γιατρούς. Σε περιπτώσεις άμεσου χρηματισμού γιατρών από εταιρείες, όπως αυτή που εξετάζουμε, είθισται να λειτουργεί το πατροπαράδοτο «φακελάκι» χέρι με χέρι ή -για μεγαλύτερα ποσά- η κατάθεση σε λογαριασμό συγγενικών προσώπων.
Τα… παράδοξα του ανταγωνισμού
Τα «λαδώματα» και οι υπερκοστολογήσεις του εξοπλισμού είναι φαινόμενο εκτεταμένο, καθώς το ίδιο περίπου καπέλο έβαζαν -προς όφελος των δωροληπτών γιατρών- και οι ανταγωνίστριες εταιρείες στα προϊόντα τους. Είναι λογικό να υπάρχουν εναρμονισμένες πρακτικές σε έναν κλάδο, αυτόν της παροχής ορθοπεδικού εξοπλισμού, που μόλις επτά εταιρείες κρατούν στα χέρια τους το 53% της παγκόσμιας αγοράς και που είχε εκτιμώμενη αξία 35,8 δισ. δολάρια το 2008.
Αυτές οι επτά εταιρείες είναι οι εξής: DePuy, Stryker, Zimmer, Biomet, Smith & Nephew, Medtronic, Synthes. Τον Σεπτέμβριο του 2007 οι Biomet, Stryker, Zimmer, Smith & Nephew και Depuy συμβιβάστηκαν με το πρόστιμο των 310 εκατομμυρίων δολαρίων που τους επέβαλε η SEC και το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης, για υπόθεση παρόμοια με την ελληνική που αφορούσε στο εσωτερικό των ΗΠΑ και μίζες 200 εκατομμυρίων δολαρίων σε γιατρούς.
Περίπου τότε οι ίδιες εταιρείες (Biomet, Stryker, Zimmer, Smith & Nephew, Medtronic με την προσθήκη της Wright) ειδοποιήθηκαν ότι βρίσκονται υπό διερεύνηση για τυχόν μίζες που έδωσαν στην Ελλάδα (και αλλού), βάσει του νόμου για διεφθαρμένες μεθόδους αμερικανικών εταιρειών στο εξωτερικό (FCPA). Τον σχετικό φάκελο της υπόθεσης DePuy παρέλαβαν απ’ τους Αμερικανούς ταυτόχρονα οι διωκτικές αρχές στην Ελλάδα και στη Βρετανία στα τέλη του 2008.
Κι ενώ τα στοιχεία για τα «λαδώματα» στην Ελλάδα κρίθηκαν επαρκή για να οδηγήσουν στο εδώλιο του κατηγορουμένου στη Βρετανία τον Ρόμπερτ Τζον Ντούγκαλ, πρώην αντιπρόεδρο της DePuy International, η δίκη του οποίου έχει οριστεί για τις αρχές Φλεβάρη, η διερεύνηση της υπόθεσης εδώ ακολούθησε το σύνηθες ράθυμο τέμπο της απονομής δικαιοσύνης.
Το ότι οι έρευνες δεν προχώρησαν ικανοποιητικά το επισήμανε ο ίδιος ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου. Η ΥΠΕΕ επικαλέστηκε τον… θάνατο του υπαλλήλου που είχε αναλάβει την έρευνα, δικαιολογία που μάλλον δεν πείθει.
ΚΑΡΤΕΛ ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ
Μοιράζεται «πίτα» 4,7 τρισ. δολ. για υγειονομικές δαπάνες
«Βιάγκρα» για τα κέρδη των πολυεθνικών που κυριαρχούν στον τομέα των φαρμάκων και του ιατρικού εξοπλισμού είναι οι μίζες, καθώς περισσότερα από 180 δισεκατομμύρια ευρώ -ποσό που αντιστοιχεί στο 5,6% των παγκόσμιων υγειονομικών δαπανών και θα μπορούσε να θέσει υπό έλεγχο την ελονοσία στην Αφρική- πέφτουν στις μαύρες τρύπες της απάτης και των «σφαλμάτων».
Μάλιστα, η πρακτική των εταιρικών πληρωμών σε γιατρούς, έτσι ώστε αυτοί να συνταγογραφούν τα φαρμακευτικά και άλλα προϊόντα τους, είναι πάγια όχι μόνο σε χώρες με υψηλό δείκτη διαφθοράς (ανάμεσα στις οποίες, δυστυχώς, είναι και η Ελλάδα), αλλά παγκοσμίως.
Χειραγώγηση
Οσα αποκαλύφθηκαν το τελευταίο διάστημα για τις υπόγειες σχέσεις των ειδικών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας με τις φαρμακοβιομηχανίες, μόνο έξυσαν την κορυφή του παγόβουνου.
Το άνοιγμα της υπόθεσης της «γρίπης των χοίρων» φανέρωσε εν μέρει πόσο εύκολα μπορεί να χειραγωγηθεί σε παγκόσμιο επίπεδο η πολιτική σε θέματα υγείας, χάρη στις στοχευμένες χορηγίες για «ερευνητικούς σκοπούς» που δίνονται σε «ειδικούς».
Ακόμα χειρότερα, το πανίσχυρο καρτέλ των μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών που μοιράζονται την πίτα των παγκόσμιων υγειονομικών δαπανών, οι οποίες για το 2009, σύμφωνα με τον ΠΟΥ, άγγιξαν τα 4,7 τρισεκατομμύρια δολάρια, πολλές φορές διαμορφώνει τις εξελίξεις.
Από τις αμερικανικές εκλογές του 2008 έως την ώρα που το Κογκρέσο άρχισε να συζητάει το Health Plan (Σχέδιο Υγείας) του Ομπάμα ο κλάδος των εταιρειών του χώρου είχε διοχετεύσει 166 εκατομμύρια δολάρια σε πολιτικούς.
Τα χρήματα αυτά είναι ψίχουλα για τις εταιρείες, που έχουν ήδη συμφωνήσει να προικοδοτήσουν ακόμη και με 80 δισεκατομμύρια δολάρια τις μεταρρυθμίσεις στο αμερικανικό σύστημα υγείας με τον όρο να διαπραγματεύονται ξεχωριστά με τις αμερικανικές Πολιτείες τις τιμές των φαρμάκων.
Η πολιτική που ακολουθείται από την αμερικανική δικαιοσύνη τα τελευταία χρόνια έχει γίνει πολύ πιο αυστηρή σε θέματα διαφθοράς στον χώρο της υγείας και τα πρόστιμα που πέφτουν είναι πολύ βαριά.
Ενδεικτικά να αναφέρουμε τον διακανονισμό που έκανε η Pfizer με το αμερικανικό Δημόσιο. Η εταιρεία τον περασμένο Σεπτέμβριο συμφώνησε να πληρώσει το μυθικό ποσό των 2,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων για να αποσυρθούν οι εις βάρος της κατηγορίες για παράνομη προώθηση σκευασμάτων της στις ΗΠΑ. Ένα απ’ αυτά, το παυσίπονο Baxter αποσύρθηκε απ’ την αγορά το 2005, αφού χρησιμοποιήθηκε ευρέως σε μη ενδεδειγμένες περιπτώσεις, διότι αποδείχτηκε επικίνδυνο για την υγεία – προκαλούσε βλάβες στην καρδιά και το δέρμα.
ΜΑΙΡΗ ΜΠΕΝΕΑ, ΝΙΚΗΤΑΣ ΚΟΥΡΙΔΑΚΗΣ