Του Θεόφιλου Σιχλετίδη
Ήδη στις εμπλεκόμενες πλευρές υπάρχει κινητικότητα για την έναρξη νέου κύκλου διαλόγου μεταξύ της κυβέρνησης και των κοινωνικών εταίρων -πλέον σε «πολιτικό» και όχι τεχνοκρατικό επίπεδο- από μηδενική βάση, χωρίς προαπαιτούμενα και χωρίς να ληφθούν ως άξονες της συζήτησης τα συμπεράσματα της επιτροπής των σοφών. Άλλωστε ακόμη και στο υπουργείο Εργασίας αναγνωρίζουν ότι το όποιο πόρισμα των σοφών θα μοιάζει περισσότερο με έκθεση ιδεών, από τη στιγμή που δεν υπάρχουν συγκεκριμένες αναλογιστικές μελέτες. Χαρακτηριστική του κλίματος είναι και η τοποθέτηση του προέδρου της ΓΣΕΕ Γιάννη Παναγόπουλου, που έχει ξεκαθαρίσει πως η εργατική Συνομοσπονδία σε καμία περίπτωση δεν δεσμεύεται από το πόρισμα της επιτροπής των σοφών -ούτε καν από τις προσωπικές θέσεις των δικών της σοφών- και θα περιμένει την πρωτοβουλία της κυβέρνησης για πολιτικό διάλογο, ώστε να καταθέσει τις προτάσεις της. Παράλληλα αυτή η φάση του διαλόγου για το ασφαλιστικό φαίνεται πως «σκόνταψε» στο υπουργείο Οικονομικών, όπου οι συνεργάτες του Γιώργου Παπακωνσταντίνου αντιμετώπισαν με έκπληξη όσα συζητήθηκαν στην επιτροπή των σοφών περί επιβολής άμεσου φόρου για την ενίσχυση της βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος. Για αυτό το θέμα θα υπάρξει συνάντηση Γιώργου Παπακωνσταντίνου και Ανδρέα Λοβέρδου, οι οποίοι θα προχωρήσουν σε ανακοινώσεις για τον ειδικό πόρο στις αρχές της επόμενης εβδομάδας. Αυτά τα στοιχεία δείχνουν πως είναι εντελώς αβέβαιη η προοπτική να προωθηθούν δομικές αλλαγές στο ασφαλιστικό σύστημα μέσα στους επόμενους μήνες, καθιστώντας πιο πιθανή την κατάθεση ενός νομοσχεδίου που θα περιλαμβάνει παραμετρικές βελτιώσεις. Στο πλαίσιο του πολιτικού διαλόγου το υπουργείο Εργασίας αναμένεται να καταθέσει την πρόταση για το «σπάσιμο» της βασικής σύνταξης -σε εθνική εγγυημένη και σε ανταποδοτική ανάλογα με την «ωρίμανση» του εργασιακού βίου- αλλά χωρίς πολλές προσδοκίες να συναντήσει συναινέσεις. Όπως εκτιμούν στη ΓΣΕΕ, τέτοιες προτάσεις, που θυμίζουν αυτές του σχεδίου Γιαννίτση το 2001, δεν μπορούν να προωθηθούν μόνο έπειτα από έναν διάλογο λίγων εβδομάδων και χωρίς να έχουν πειστεί οι εργαζόμενοι ότι έτσι θα σωθεί το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης.
Επτά μέτρα για τους χαμένους πόρους
Υπουργείο Εργασίας, κοινωνικοί εταίροι και η επιτροπή των σοφών για το ασφαλιστικό συμφωνούν ότι ο βασικός εχθρός της βιωσιμότητας του συστήματος -αλλά και της κάθε προσπάθειας για τη μεταρρύθμισή του- είναι η εισφοροδιαφυγή και οι χαμένοι πόροι, γι’ αυτό και θα είναι άμεση η προώθηση μέτρων για την αντιμετώπισή του.
1. Από τα 4 δισ. ευρώ των ελλειμμάτων του συστήματος το 1 δισ. οφείλεται στην ένταξη εργαζομένων από τις ΔΕΚΟ και τις τράπεζες στο ΙΚΑ, χωρίς να έχουν εξασφαλιστεί οι αναγκαίοι πόροι για τις συντάξεις. Γι’ αυτό και θεωρείται αναγκαία η επαναδιαπραγμάτευση όλων αυτών των συμφωνιών, σε πρώτη φάση με την Ολυμπιακή Αεροπορία και τον ΟΤΕ.
2. ΙΚΑ και ΟΓΑ χάνουν σε ετήσια βάση τουλάχιστον 700 εκατομμύρια ευρώ από την ανασφάλιστη εργασία του οικιακού προσωπικού (π.χ. καθαρίστριες) και των εργατών γης. Με το νέο νόμο θα καθιερωθεί η «επιταγή υπηρεσίας», με την οποία θα πληρώνεται, θα ασφαλίζεται και θα φορολογείται η εργασία του οικιακού προσωπικού και των εργατών γης.
3. Μία πρόταση για την αντιμετώπιση των μεγάλων ελλειμμάτων που απειλούν τη δυνατότητα του Οργανισμού Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών να καταβάλει τις συντάξεις αφορά τη σύνδεση των ασφαλιστικών εισφορών των αυτοαπασχολούμενων με τον τζίρο των επιχειρήσεών τους. Η πρόταση έχει γίνει αποδεκτή από τη ΓΣΕΒΕΕ.
4. Την ερχόμενη Δευτέρα 1η Φεβρουαρίου θα αρχίσει μία πανελλαδική εκστρατεία ελέγχων από μεικτά κλιμάκια του ΙΚΑ και του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας για τον εντοπισμό επιχειρήσεων που είτε δεν δηλώνουν το προσωπικό τους είτε παρακρατούν (εισφοροκλοπή) τις ασφαλιστικές εισφορές. Στο υπουργείο Εργασίας εκτιμούν πως πρόκειται για περισσότερες από 150.000 επιχειρήσεις.
5. Από το Φεβρουάριο όλοι οι οργανισμοί κοινωνικής ασφάλισης θα κληθούν από το υπουργείο Εργασίας να συντάξουν καταλόγους με όλες τις επιχειρήσεις που έχουν χρέη προς το σύστημα. Για καθεμία επιχείρηση πρέπει να συγκεντρωθούν αναλυτικά στοιχεία και παρατηρήσεις σχετικά με το αν έχουν προχωρήσει σε ρυθμίσεις των χρεών τους. Στη γενική γραμματεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων θα καταρτιστεί ενιαίο ηλεκτρονικό πρόγραμμα οφειλών προς το σύστημα, το οποίο θα ενημερώνεται κάθε μήνα.
6. Ποιος θα εισπράττει τα χρέη; Στο υπουργείο Εργασίας υπάρχει η πρόταση για τη δημιουργία ενός ενιαίου φορέα είσπραξης των χρεών, όπου θα συμπράξουν οι υπηρεσίες των ΔΟΥ, του ΙΚΑ, του ΣΕΠΕ και του ΟΑΕΔ. Σήμερα οι δυνατότητες και οι μηχανισμοί του κάθε οργανισμού κοινωνικής ασφάλισης να εισπράττει μόνος του αυτά που του οφείλονται είναι εξαιρετικά περιορισμένες.
7. Με το νέο ασφαλιστικό νόμο αναμένεται να προωθηθεί ένα ενιαίο και σταθερό σύστημα ρύθμισης των χρεών των επιχειρήσεων στους οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης. Στόχος τους υπουργείου Εργασίας είναι να μπει τέλος στις έκτακτες ρυθμίσεις, για τις οποίες υπάρχουν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι κάθε άλλο παρά συνέβαλαν στη μείωση των πόρων που διαφεύγουν από τα ασφαλιστικά ταμεία. Ένα από τα χαρακτηριστικά του νέου συστήματος θα είναι η μείωση των προστίμων και των προσαυξήσεων στα αρχικά ποσά των οφειλών.