Τασος Τελλογλου
H υπουργός Υγείας, κ. Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, ο γενικός επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης Λέανδρος Ρακιντζής και η Ελληνική Νευρολογική Εταιρεία έλαβαν την 27η Ιανουαρίου επιστολή μιας ομάδας ειδικευόμενων νευρολόγων, στην οποία καταγγέλλεται η πολιτική «της άκριτης και μαζικής χορήγησης του ιδιαίτερα δαπανηρού φαρμάκου “ενδοφλέβια ανοσοσφαιρίνη”», -γνωστού ως IVIG- που σύμφωνα με τους καταγγέλλοντες «δίνεται σε έναν τεράστιο αριθμό ασθενών με διάφορα νευρολογικά νοσήματα αλλά κυρίως σε πάσχοντες από σκλήρυνση κατά πλάκας χωρίς να υπάρχει σαφής ιατρική ένδειξη…».
Το κόστος θεραπείας μιας ημέρας, ανά ασθενή υπολογίζεται σε 1.000 ευρώ, το κόστος που συνεπάγεται για τα Ταμεία είναι τεράστιο. Η ομάδα των νέων γιατρών αναφέρεται στην πρακτική που ακολουθείται στο νοσοκομείο «Γ. Γεννηματάς» αλλά δεν είναι το μόνο που παρατηρείται συνταγογράφηση «εκτός ενδείξεων», δηλαδή συνταγογράφηση εκτός του πλαισίου που ορίζει το φυλλάδιο του φαρμάκου.
Περίπου πριν από επτά μήνες, στις 22 Ιουνίου του 2009 η αντιπρόεδρος του ΕΟΦ κ. Δ. Παταργιά αναφέρει ότι «απαγορεύεται με ευθύνη του θεράποντος ιατρού, η συνταγογράφηση φαρμάκων εκτός συγκεκριμένων ενδείξεων και δοσολογίας, όπως αυτά καθορίζονται στην περίληψη χαρακτηριστικών του προϊόντος που συνοδεύει το φάρμακο…».
Η επιστολή του ΕΟΦ απευθυνόταν στη διοίκηση του Λαϊκού Νοσοκομείου και την… υπεύθυνη του φαρμακείου. Στο συγκεκριμένο νοσοκομείο η επιστημονική επιτροπή επικαλούμενη την ελευθερία επιλογής των γιατρών, εγκρίνει την εκτός ενδείξεων συνταγογράφηση και το ερώτημα του ΕΟΦ είναι αν η σχέση «προσδοκώμενης ωφέλειας και ενδεχόμενου κινδύνου είναι θετική υπέρ της πρώτης με βάση κλινικές μελέτες που γίνονται με συγκεκριμένες προδιαγραφές…».
Πηγές ωστόσο που πρόσκεινται στον Σύλλογο Φαρμακευτικών Εταιρειών Ελλάδας (ΣΦΕΕ) εκτιμούν ότι το «κοινωνικό κόστος» από την παράνομη συνταγογράφηση εκτιμάται στο ποσό των 50 εκατ. ευρώ, ενώ πάνω από 300 εκατ. ευρώ στοιχίζει στα Ταμεία, –πάντα κατά τους κύκλους του ΣΦΕΕ– το εμπόριο με τις ταινίες γνησιότητας που επανεισάγονται στη χώρα. Για να ισχύει αυτός ο υπολογισμός θα πρέπει τα 3/5 των ταινιών όλων των παράλληλων εξαγωγών της χώρας να χρησιμοποιούνται, για να γράφονται φάρμακα στο εσωτερικό σε πλαστές συνταγές!
Ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ κ. Διονύσης Φιλιώτης υποστηρίζει ότι πρέπει να διαγράφεται η ταινία γνησιότητας και θεωρεί αυτό αποφασιστικό μέτρο για την εξοικονόμηση πόρων στην φαρμακευτική δαπάνη. Παρόλα αυτά στον ΣΦΕΕ έμμεσα υπάρχει παραδοχή ότι κάποιοι καταστρατηγούν τους κανόνες στο όνομα των πωλήσεων με αποτέλεσμα μέσα σε ένα κλίμα όπου αναζητούνται «αποδιοπομπαίοι τράγοι» και λόγω της αδυναμίας του κράτους να ελέγξει τη φαρμακευτική δαπάνη, κάποιοι να κινδυνεύουν «να πάνε φυλακή».
Στον ΣΦΕΕ αλλά και σε όλους τους παράγοντες της αγοράς (φαρμακαποθήκες, φαρμακεία) αμφιβάλλουν για το κατά πόσον το «σκανάρισμα» των πολλών εκατομμυρίων συνταγών θα έχει κάποιο αποτέλεσμα χωρίς τη δυνατότητα διασταύρωσης των συνταγών. Τέτοια δυνατότητα δεν έχει σήμερα πρακτικά, κανένα Ταμείο. Οι φαρμακοβιομήχανοι πολεμούν επίσης την εισαγωγή της λίστας λέγοντας ότι όταν ίσχυσε αυτή, η αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης ήταν μεγαλύτερη από την περίοδο κατά την οποία είχε καταργηθεί (24% 2001-2002 έναντι 18-15%, το 2005 ώς 2008). Παρόλα αυτά σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία (πηγή υπουργείο Απασχόλησης /ΣΦΕΕ) τα δύο πρώτα τρίμηνα του 2009 οι συνολικές πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 8,7% και 6,7% αντίστοιχα.
Ενα άλλο επιχείρημα των φαρμακοβιομηχάνων είναι ότι η εμπειρία από την εφαρμογή της λίστας έδειξε ότι «ορισμένα νέα, καινοτόμα και επαναστατικά φάρμακα μπήκαν στη λίστα με τεράστια καθυστέρηση». Εκεί ακριβώς βρίσκεται και το δίλημμα το οποίο θέτουν προς τα συναρμόδια υπουργεία οι άνθρωποι του ΣΦΕΕ: Να μετατοπιστεί η συνταγογραφία μετά την ανακοστολόγηση των φαρμάκων σε εντελώς καινούργια φάρμακα και έτσι να ανέβει η δαπάνη όπως είχε εξάλλου γίνει και στην αρχή της δεκαετίας. Το υπουργείο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας θεωρεί αυτού του είδους την επιχειρηματολογία «εκβιασμό», αλλά οι φαρμακοβιομήχανοι παραπέμπουν σε φάρμακα όπως η «Ασπιρίνη» που λόγω της καθήλωσης της τιμής της κοστίζει στην Ελλάδα φθηνότερα από την… Αλβανία.
Ο γενικός γραμματέας Εμπορίου κ. Στέφανος Κομνηνός έχει δώσει το «σήμα» στις μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες ότι θα μπορούσε να δεχθεί λογικές ανατιμήσεις στο πλαίσιο ενός «πακέτου» που θα οδηγούσε σε δραστική μείωση της τιμής των φαρμάκων. Αλλά μία τέτοια μείωση, τουλάχιστον για το 81% της δαπάνης που έχει σχέση με το κράτος, θα μπορούσε να επέλθει με πολλούς τρόπους. Εκείνο που δεν θέλουν οι φαρμακοβιομηχανίες είναι να ισχύσουν «βουλγαρικά, λεττονικά και ρουμανικά αγοραστικά μέτρα» στον καθορισμό της τιμής του φαρμάκου. Εκεί μοιάζει να είναι και η «κόκκινη γραμμή» των βιομηχανιών στην προσπάθεια να «σωθεί ό,τι σώζεται» από τους τζίρους σε μία χρονιά που μαζί με το ελληνικό κράτος κινδυνεύουν και οι ίδιες οι βιομηχανίες. «Πρέπει να μάθουμε να ζούμε με μικρότερους τζίρους…» ομολογεί στην «Κ» ένας βιομήχανος. Σε αυτό το πλαίσιο γνωρίζουν ότι δεν πρόκειται να τις ωφελήσει ένας πόλεμος με το κράτος. «Αν καταρρεύσει το σύστημα, θα καταρρεύσουμε και εμείς» λέει ο ίδιος.