Τα όρια ηλικίας, ο τρόπος υπολογισμού των συντάξεων και οι
ενοποιήσεις των ταμείων αποτελούν τρία κεντρικά θέματα του διαλόγου για
το Ασφαλιστικό. Το «Εθνος της Κυριακής» ανοίγει σήμερα έναν κύκλο
διαλόγου για το θέμα παρουσιάζοντας τις απόψεις των προέδρων, της
Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής, Ευάγγελου Δημητρακάκη και της Πανελλήνιας
Ομοσπονδίας Προσωπικού Οργανισμών Κοινωνικής Πολιτικής, Γιώργου
Κουτρουμάνη.
6 ερωτήσεις στους 2 προέδρους
1 Ποιες ομάδες πιστεύετε πως πρέπει να εξαιρεθούν από τη μεταρρύθμιση και ποιες εκτιμάτε πως θα βρεθούν στο επίκεντρο;
2 Το ευνοϊκό συνταξιοδοτικό καθεστώς των μητέρων πρέπει να διατηρηθεί ή χρειάζεται εξίσωση των ορίων ηλικίας αντρών και γυναικών;
3 Στο επίκεντρο του διαλόγου βρίσκεται η αλλαγή
στον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων, προκειμένου να λαμβάνεται υπόψη
μεγαλύτερο μέρος του ασφαλιστικού βίου (π.χ. όλα τα χρόνια). Πρέπει να
υπάρξει ανάλογη ρύθμιση;
4 Για τους νέους ασφαλισμένους η κύρια σύνταξη
διαμορφώνεται στο 70% και η επικουρική στο 20%. Το «μοντέλο» αυτό
πρέπει να επεκταθεί και σε όσους μπήκαν στην αγορά εργασίας πριν από το
1993;
5 Πόσα Ταμεία πιστεύετε πως πρέπει να υπάρχουν μετά την ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης;
6 Ο πρώτος γύρος του διαλόγου ξεκίνησε από τη
χρηματοδότηση του συστήματος, προκειμένου να βρεθούν οι απαιτούμενοι
πόροι. Σε ποια κατεύθυνση πρέπει να κινηθούν οι παρεμβάσεις;
Ευάγγελος Δημητρακάκης
Να παίρνουν άδεια όταν έχουν παιδιά νήπια και τα όρια να εξισωθούν με των ανδρών
1 Για όσους έχουν προσληφθεί πριν από την 1η
Ιανουαρίου 1983 δεν πρέπει να γίνει καμία αλλαγή εκτός περιπτώσεων
εξόφθαλμων στρεβλώσεων. Για όσους έχουν προσληφθεί μετά την 1
Ιανουαρίου 1983 θα πρέπει να δοθεί μια μεταβατική περίοδος πριν της
εφαρμογής των νέων μέτρων από τα συμφωνηθέντα στο νέο πλαίσιο αρχών.
2 Είμαι υπέρ οποιουδήποτε μέτρου που θα διευκολύνει
τη μητρότητα, αφού όμως πρώτα κοστολογηθεί και καλυφθούν τα κόστη. Κατά
τη γνώμη μου η βοήθεια στις μητέρες πρέπει να δίδεται όταν τα παιδιά
είναι νήπια. Για παράδειγμα, να δίδεται 1 έως 3 έτη άδειας μετ αποδοχών
και ασφαλιστικής κάλυψης αμέσως μετά τη γέννηση κάθε παιδιού, αλλά τα
όρια συνταξιοδότησης να εξισωθούν με εκείνα των αντρών.
3 Οσα λιγότερα έτη λαμβάνονται υπόψη για τον
υπολογισμό των συντάξεων τόσο ευκολότερο είναι να υπάρχουν στρεβλώσεις
και αδικίες. Αντιθέτως, ακόμα και αν συμφωνηθεί να λαμβάνεται υπόψη
όλος ο εργασιακός βίος του ασφαλισμένου, με την κατάλληλη μέθοδο
υπολογισμού το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος των εργαζομένων που οι
αποδοχές τους εξελίσσονται ομαλά, θα έχουν αμελητέα μείωση της σύνταξής
τους.
4 Τα ποσοστά 70% και 20% ισχύουν σήμερα και για την
πλειονότητα των ασφαλισμένων προ της 1ης Ιανουαρίου 1993. Αντικειμενικά
το 90% είναι ένα πάρα πολύ καλό ποσοστό αναπλήρωσης του μισθού,
ψηλότερο αρκετά από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
5 Οπως είναι γνωστό, η τεχνολογία έχει τόσο πολύ
αναπτυχθεί που θα μπορούσε να υπάρχει ένα μόνο ταμείο και εσωτερικά να
υπάρχουν διάφορες διευθύνσεις που θα αναφέρονται σε διαφορετικές
κατηγορίες ασφαλισμένων. Η άποψή μου πάντως για σήμερα είναι να
υπάρξουν τα κάτωθι ταμεία: μισθωτών, δημοσίων υπαλλήλων,
αυτοαπασχολούμενων, αγροτών, επικουρικής ασφάλισης και υγείας (άμεση
ρύθμιση).
6 Θα πρέπει να υπάρχουν επαρκή στοιχεία από τα
ταμεία και βάσει των αναλογιστικών μελετών να αποτυπώνονται ξεκάθαρα οι
εκατέρωθεν υποχρεώσεις από τις οποιεσδήποτε αλλαγές ή τροποποιήσεις που
θα προτείνονται. Αυτές οι υποχρεώσεις θα πρέπει να αναλαμβάνονται από
τα εμπλεκόμενα μέρη και να εξοφλούνται με κάποια κοινά συμφωνημένη και
εκ των προτέρων καθορισμένη διαδικασία που θα εξασφαλίζει τη
βιωσιμότητα.
Με την προοπτική μεταρρυθμίσεων, θα ήθελα να εκφράσω τη θέση και προ
πάσης άλλης ενέργειας θα πρέπει να συμφωνηθεί, με τη μεγαλύτερη δυνατή
συναίνεση, ένα πλαίσιο αρχών που θα διέπει μελλοντικά το σύστημα.
Κατόπιν θα πρέπει να υπάρξει συμφωνία ως προς τις αλλαγές. Είναι
αυτονόητο ότι πρέπει να γίνεται αποτίμηση και στάθμιση των οικονομικών
συνεπειών.
Γιώργος Κουτρουμάνης
Κάθε σύστημα πρέπει να έχει αξιοπιστία και να λειτουργεί με σταθερούς κανόνες
1 Πιστεύω ότι γενικά δεν πρέπει να υπάρξουν αλλαγές
στις βασικές παραμέτρους που είναι τα όρια ηλικίας, ο τρόπος
υπολογισμού των συντάξεων και οι εισφορές. Σε ό,τι αφορά τώρα τις
κυβερνητικές προθέσεις, είναι γεγονός ότι παραμένουν θολές.
Εχουμε, όμως, δύο δεδομένα που δείχνουν σε ποια κατεύθυνση θα
κινηθούν οι αλλαγές. Το ένα είναι η ραγδαία επιδείνωση των οικονομικών
των Ταμείων και το δεύτερο η άρνηση της κυβέρνησης να ανταποκριθεί το
κράτος στις υποχρεώσεις του. Αν συνεχιστεί η ίδια πορεία μπορούν να
θεωρηθούν βέβαιες οι αλλαγές, κυρίως με στόχο τη μείωση των μελλοντικών
συντάξεων, ξεκινώντας, το πιο πιθανό, από εκείνους που θα
συνταξιοδοτηθούν σε 4-5 χρόνια και μετά.
2 Η εργαζόμενη γυναίκα αλλά και η οικογένεια
γενικότερα έχει ανάγκη από υποδομές στήριξης κυρίως τα πρώτα χρόνια
ανατροφής των παιδιών. Αυτή η στήριξη δυστυχώς είναι ανεπαρκής. Μέσα,
λοιπόν, στις συγκεκριμένες συνθήκες είναι αναγκαία η διατήρηση του
καθεστώτος πρόωρης συνταξιοδότησης των γυναικών.
3 Με τον τρόπο υπολογισμού που εφαρμόζεται σήμερα η
αλλαγή της βάσης από την τελευταία πενταετία στο σύνολο του
ασφαλιστικού βίου θα σημάνει δραματική μείωση των συντάξεων μέχρι και
35%. Μπορούν να βρεθούν, βέβαια, τρόποι υπολογισμού των συντάξεων ακόμη
και με όλο τον ασφαλιστικό βίο χωρίς να υπάρξει μείωση. Οι προθέσεις,
όμως, όσων εισηγούνται τη διεύρυνση της βάσης υπολογισμού είναι η
μείωση των συντάξεων και με την έννοια αυτή διαφωνώ με ένα τέτοιο μέτρο.
4 Κάθε ασφαλιστικό σύστημα πρέπει να έχει
αξιοπιστία και σταθερούς κανόνες. Είναι δυνατόν για έναν εργαζόμενο να
αλλάζει το καθεστώς ασφάλισης και συνταξιοδότησής του στη μέση ή στο
τέλος του ασφαλιστικού του βίου; Αυτό αποτελεί διάψευση των προσδοκιών
και αθέτηση του κοινωνικού «συμβολαίου» σε βάρος του.
5 Υπάρχουν τρεις βασικές προϋποθέσεις για τις
ενοποιήσεις. Να δημιουργούνται φορείς με σύγχρονες υπηρεσίες και
ευρύτερες ασφαλιστικές ομάδες, να γίνονται σεβαστά τα δικαιώματα του
εργαζομένου και να μη μεταφέρονται ελλείμματα από επιχειρήσεις και
Δημόσιο στο σύστημα. Με τις προϋποθέσεις αυτές θα πρέπει να οδηγηθούμε
σταδιακά σε τρία κύρια ταμεία (Μισθωτών, Αυτοαπασχολούμενων, Αγροτών)
και 6-7 ομάδες επικουρικών.
6 Η πρόταση της κυβέρνησης σε ό,τι αφορά τις
υποχρεώσεις του κράτους είναι αρνητική. Όταν αναγνωρίζεται μόλις το 20%
των υποχρεώσεων του Δημοσίου έχουμε να κάνουμε με υποχρηματοδότηση.
Βέβαια για την οικονομική ισορροπία του συστήματος δεν αρκεί η κρατική
χρηματοδότηση. Απαιτείται να αντιμετωπιστούν η εισφοροδιαφυγή και η
μεγάλη σπατάλη των Κλάδων Υγείας, που στερούν από τα Ταμεία 8,5 δισ.
ευρώ ετησίως. Παράλληλα πρέπει να αναζητήσουμε τις πηγές για τη
δημιουργία ενός αποθεματικού που θα αποτελέσει την εγγύηση της
μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας του συστήματος.
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΟΚΚΑΛΙΑΡΗ