Εάν… τα παιδιά είναι το μέλλον του κόσμου, τότε το μέλλον της Ελλάδας προοιωνίζεται ζοφερό. Σχεδόν 450.000 ανήλικοι ζουν στην πατρίδα μας υπό συνθήκες φτώχειας, σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε χθες στη δημοσιότητα το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών κατά την παρουσίαση του Κοινωνικού Πορτραίτου της Ελλάδας 2010. Η έρευνα -βασικά σημεία της οποίας είχε παρουσιάσει εκτενώς προ μηνός το «Εθνος»- αναδεικνύει μεταξύ άλλων τα επίπεδα ανέχειας σε σχέση με ευρωπαϊκές χώρες, τις διακρίσεις στην Ελλάδα, αλλά και τις εξελίξεις στην αγορά εργασίας κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης 2008-2009.
Οπως σημείωσε κατά την παρουσίαση ο κ. Διονύσης Μπαλούρδος, αναπληρωτής διευθυντής του Ινστιτούτου Κοινωνικής Πολιτικής, μια ολόκληρη γενιά παιδιών πρόκειται μεγαλώνοντας να μπει στην κοινωνική ομάδα της φτώχειας.
Τα παιδιά αυτά δεν θα γνωρίσουν το κυρίαρχο μοντέλο του εργαζόμενου πατέρα, θα έχουν τριπλάσιες πιθανότητες να μείνουν άνεργα, ενώ θα μάθουν να ανέχονται τη φτώχεια και να θεωρούν δεδομένη την ανυπαρξία εισοδημάτων, με αποτέλεσμα να σβήσει η επιθυμία για μια καλύτερη ζωή… Σύμφωνα με τα στοιχεία που περιλαμβάνει το Κοινωνικό Πορτραίτο του ΕΚΚΕ για την Ελλάδα, το 23,3% του συνόλου των παιδιών ηλικίας 0-17 ετών διαβιούν σε νοικοκυριά που αντιμετωπίζουν προβλήματα φτώχειας. Σε απόλυτους αριθμούς πρόκειται για περίπου 449.000 ανήλικα παιδιά, εκ των οποίων το 52% αγόρια και το 48% κορίτσια, με την τάση που καταγράφεται να είναι ανοδική.
Οπως προκύπτει από την έρευνα, η παιδική φτώχεια είναι αντιστρόφως ανάλογη με την πληθυσμιακή πυκνότητα της περιοχής όπου ζει το παιδί. Οσο πιο πυκνοκατοικημένος είναι ο τόπος κατοικίας τόσο χαμηλότερο το ποσοστό παιδικής φτώχειας.
Το ποσοστό της παιδικής φτώχειας για τα παιδιά που ζουν στις πυκνοκατοικημένες περιοχές είναι 16,2%, ανεβαίνει στο 17,9% για τα παιδιά που ζουν στις περιοχές ενδιάμεσης πυκνότητας και εκτοξεύεται στο 31% για τα παιδιά που ζουν σε αραιοκατοικημένες περιοχές.
Τα αγόρια φαίνεται ότι απειλούνται περισσότερο από τη φτώχεια σε σχέση με τα κορίτσια, ενώ οι επιπτώσεις της οικονομικής δυσχέρειας είναι εντονότερες όσο αυξάνεται η ηλικία του παιδιού, με την ομάδα 12-17 ετών να αντιμετωπίζει τα υψηλότερα ποσοστά φτώχειας.
Ως προς την εργασιακή κατάσταση των υπευθύνων των νοικοκυριών με φτωχά παιδιά προκύπτει ότι οι συνταξιούχοι με ανήλικα παιδιά αντιμετωπίζουν τα χαμηλότερα ποσοστά φτώχειας (15,7%), ακολουθούν οι εργαζόμενοι (21,3%), οι ανενεργοί (30,2%) και οι άνεργοι (54,6%).
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο αριθμός των φτωχών παιδιών παρουσιάζει αύξηση, παρότι τα ελληνικά νοικοκυριά που έχουν ανήλικα παιδιά μειώνονται σε απόλυτους και σχετικούς όρους. Το «κατώφλι» της φτώχειας σηματοδοτείται κατά το Κοινωνικό Πορτραίτο -για νοικοκυριά με δύο ενηλίκους και δύο εξαρτώμενα παιδιά- από ετήσιο εισόδημα 12.852 ευρώ.
Το προφίλ των αστέγων στην Ελλάδα
- Περίπου 20.000 άστεγοι.
- Οι 9.000 εξ αυτών ζουν στην Αττική.
- Περισσότεροι από τους μισούς είναι Ελληνες.
- Το 75% είναι άνδρες με μέση ηλικία τα 47 έτη.
- Το 11% έχει πτυχίο ΑΕΙ ή ΤΕΙ.
- Το 42% έχει παιδιά.
- Το 46,5% ζει στον δρόμο περισσότερο από τρία χρόνια.
Δημιουργείται ένα «νέο προλεταριάτο»
Εργαζόμενοι σε καθεστώς επισφάλειας
Εξαιρετικά πιθανή χαρακτηρίζεται από το Κοινωνικό Πορτραίτο η προλεταριοποίηση μεγάλων μαζών εργαζόμενων φτωχών στην Ελλάδα. Οπως επισημαίνεται οδηγούμαστε στη δημιουργία ενός «νέου προλεταριάτου» με εργαζόμενους όχι ανασφαλείς, αλλά επισφαλείς – οι οποίοι θα εργάζονται σε θέσεις χαμηλής ποιότητας, με περιορισμένα ή και καθόλου εργασιακά δικαιώματα, που δεν θα επιτρέπουν ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης. Σύμφωνα με την έρευνα, το επισφαλές εργατικό δυναμικό περιλαμβάνει:
- Τους «ενοικιαζόμενους» εργαζόμενους από εταιρείες προσωρινής απασχόλησης – Σήμερα περίπου 30.000 άτομα.
- Τους εργαζόμενους με συμβάσεις παροχής υπηρεσιών – Ξεπερνούν τους 270.000, συν 70.000 με καθεστώς εργολαβίας.
- Τους εκ περιτροπής εργαζόμενους – Περίπου 40.000 άτομα.
- Τους μερικώς και προσωρινά απασχολούμενους – 628.000 άτομα.
- Τους απασχολούμενους σε επιδοτούμενα προγράμματα, τους αμειβόμενους με εξαιρετικά χαμηλούς μισθούς και ελλιπή δικαιώματα – Υπερβαίνουν τα 400.000 άτομα.
Εάν στους παραπάνω προστεθεί το 1 εκατομμύριο ατόμων με αδήλωτη και ανασφάλιστη εργασία, προκύπτει ότι στην Ελλάδα 4 στους 10 εργαζόμενους δουλεύουν ήδη σε καθεστώς επισφάλειας…
Κατερίνα Ροββά