Τα φάρμακα στην Ψυχιατρική είναι αναγκαία αλλά όχι πλήρης θεραπεία

Του Βασίλη ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ Με τις βιωμένες εμπειρίες εκατοντάδων εκατομμυρίων ασθενών σε όλο τον κόσμο οι οποίοι πέρασαν από κατάθλιψη, είτε βαριά είτε όχι, έρχεται σε αντίθεση η πολυσυζητημένη τις τελευταίες ημέρες μετα – μελέτη, δηλαδή μελέτη πρωτογενών μελετών, Αμερικανών και Καναδών επιστημόνων από το τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Χαλ για την αποτελεσματικότητα των γνωστότερων αντικαταθλιπτικών φαρμάκων, όπως το Prozac/Ladose, το Seroxat και το Efexor. Σύμφωνα με το βασικό συμπέρασμα της μετα – μελέτης, “φαίνεται ότι δεν υπάρχει λόγος να συνταγογραφούνται αντικαταθλιπτικά φάρμακα σε ασθενείς που δεν πάσχουν από βαριά κατάθλιψη, εκτός αν οι εναλλακτικές θεραπείες έχουν αποτύχει”. Η μετα – μελέτη δημοσιεύθηκε πολύ πρόσφατα στην διεθνή επιστημονική επιθεώρηση “Public Library of Science Medicine”. Βεβαίως, η πολυφαρμακία, αλλά κυρίως η εύκολη και ανέξοδη συνταγογράφηση, δεν είναι μόνο ελληνικά φαινόμενα και είναι γνωστό ότι οι ειδικοί ψυχίατροι καταφεύγουν όχι και τόσο σπανίως στη συνταγογράφηση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων σε περιπτώσεις ελαφριάς κατάθλιψης, χωρίς να εξετάζουν το ενδεχόμενο εναλλακτικών θεραπειών, όπως είναι για παράδειγμα η ψυχοθεραπεία. Από την άλλη πλευρά, όμως, δεν είναι καθόλου σπάνια τα παραδείγματα ασθενών με ελαφριά κατάθλιψη οι οποίοι αδυνατούν να απαλλαγούν από τα συμπτώματά τους και το βάρος της ασθένειάς τους, παρά το γεγονός ότι ξοδεύουν μεγάλα ποσά χρόνου και χρήματος σε ψυχοθεραπεία. Πόσοι από μας δεν γνωρίζουν την παραδοσιακή αντιπαράθεση μεταξύ ψυχολόγων και ψυχιάτρων και πόσοι από μας δεν έχουν γνωρίσει ανθρώπους οι οποίοι βασανίζονται για πολλά χρόνια με συνεδρίες ψυχοθεραπείας αβέβαιης έκβασης; Όπως δήλωνε πρόσφατα στην “Α” ο πρόεδρος της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας (ΕΨΕ) Ν. Τζαβάρας, η σύγχρονη Ψυχιατρική αποδέχεται και ενθαρρύνει σήμερα το συνδυασμό και τη σύνθεση διαφορετικών θεραπευτικών πρακτικών, οι οποίες δεν περιορίζονται στη χορήγηση φαρμάκων. Η ψυχοθεραπεία είναι αποδεκτή διεθνώς στον τομέα της Ψυχατρικής για το στάδιο που ακολουθεί την πλήρη σταθεροποίηση του ασθενή και δεν υπάρχει πια ψυχίατρος ο οποίος σέβεται τον εαυτό του και την επιστήμη του που να μην αναγνωρίζει και να μην εφαρμόζει στοιχεία ψυχοθεραπείας, παράλληλα με τη φαρμακοθεραπεία. Η χορήγηση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων σε περιπτώσεις ελαφριάς κατάθλιψης δεν σημαίνει ότι αυτή είναι πάντα η κύρια ή η βασική πλευρά της θεραπείας του συγκεκριμένου καταθλιπτικού ασθενή. Η ψυχοθεραπεία και οι ποικίλες ασκήσεις για την επανάκτηση της κοινωνικής λειτουργικότητας εκ μέρους του ασθενή βρίσκονται πάντα στη φαρέτρα του ψυχιάτρου και εφαρμόζονται σε πρώτη ευκαιρία, πάντα μετά την πλήρη σταθεροποίηση του ασθενούς. Είναι επίσης γνωστό ότι υπάρχουν μορφές βαριάς κατάθλιψης που δεν ανταποκρίνονται ούτε καν στα ισχυρά σύγχρονα αντικαταθλιπτικά. Έτσι, εφαρμόζεται ήδη διεθνώς ακόμη και η χειρουργική μέθοδος για την αντιμετώπιση των πολύ βαριών μορφών κατάθλιψης, στις περιπτώσεις που η θεραπεία με αντικαταθλιπτικά φάρμακα αποδεικνύεται αλυσιτελής. Χωρίς ίχνος προκατάληψης, λοιπόν, δεν μπορούμε παρά να παραθέσουμε με άνεση μία βασική ένσταση που διατύπωσε η φαρμακευτική εταιρεία “GlaxoSmithKline” για τα αποτελέσματα της μετα – μελέτης των Αμερικανών και Καναδών επιστημόνων: “Τα συμπεράσματα της μελέτης έρχονται σε αντίθεση με αυτά που έχουν διαπιστωθεί στην πραγματική κλινική πρακτική”. ¶ραγε, ο θόρυβος που δημιούργησε και στη χώρα μας η συγκεκριμένη μετα – μελέτη δεν υποχρεώνουν τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ), αλλά και την ΕΨΕ, να εκδώσουν ενημερωτικές συστάσεις και διευκρινήσεις προς τους ασθενείς και τους γιατρούς;