Τα νέα φάρμακα επιτρέπουν σε πολλούς αρρώστους να ζουν μια φυσιολογική ζωή
Tης Ξενιας Kουναλακη / xkounalaki@kathimerini. gr
«Βγαίνω στην τηλεόραση, τραγουδάω και οι ψυχούλες γιατρεύονται».
Αυτό είχε ισχυριστεί λίγες εβδομάδες πριν διακομιστεί στο Σισμανόγλειο με νευρικό κλονισμό η Εφη Θώδη. Δεν είναι υπερβολή. Η χροιά της φωνής της έχει κάτι από τον ιαματικό ήχο του κλαρίνου. Τα τραγούδια της «α καπέλα» είναι μελαγχολικά σαν μοιρολόγια, παρ’ όλο που έκανε καριέρα ως βασίλισσα των πανηγυριών. Τα ελληνικά ΜΜΕ επέδειξαν τη γνωστή τους λεπτότητα στον χειρισμό του θέματος. «Εκαψε φλάντζα», ήταν ένας από τους τίτλους των κουτσομπολίστικων μπλογκ. Η διάγνωση έγινε με την οίηση των ψυχικά υγιών, των «ισορροπημένων». Λες και δεν απέχουμε όλοι ένα γονίδιο, ένα τυχαίο συμβάν, ένα οικογενειακό δράμα από την ανισορροπία.
Η ψυχική ασθένεια παραμένει στίγμα στην Ελλάδα, που πρέπει να κουκουλωθεί και να καταχωνιαστεί σε κάποιο Κωσταλέξι. Κι όμως, η πρόοδος της επιστήμης και τα νέα φαρμακευτικά σκευάσματα επιτρέπουν σε πολλούς ψυχικά αρρώστους να ζουν μια φυσιολογική ζωή, έξω από ιδρύματα και κλινικές, χωρίς μάλιστα να χρειάζονται μακροχρόνια θεραπεία. Πρόσφατη έρευνα στις ΗΠΑ κατέδειξε ότι η χρήση φαρμάκων για την αντιμετώπιση ψυχικών νοσημάτων έχει αυξηθεί κατά 73% στις τάξεις των ενηλίκων και κατά 50% των ανηλίκων σε σχέση με το 1996. Αιτία η εξοικείωση των γιατρών με αυτά τα σκευάσματα και η διευρυμένη ασφαλιστική κάλυψη.
Στην Ελλάδα, το ποσοστό των ανθρώπων που «φλερτάρουν» με την κατάθλιψη κυμαίνεται γύρω στο 10%-15% –περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι, δηλαδή– και πλησιάζει το 20% στις ΗΠΑ. Παράλληλα υπολογίζεται ότι 1%-2% του ελληνικού πληθυσμού, 100.000 ίσως και παραπάνω, πάσχουν από σχιζοφρένεια. Οι άνθρωποι αυτοί βρίσκονται αντιμέτωποι με τον κοινωνικό αποκλεισμό, που συνεπάγεται κάθε απόκλιση από τον «μέσο όρο» – ότι κι αν σημαίνει αυτό.
Κοινωνικός αποκλεισμός
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα ενός αναγνώστη της «Κ» ο οποίος αφηγείται: «Πάσχω από ψυχωσική συνδρομή από τον Ιούνιο του 1996. Eχω δουλέψει σαν λογιστής για 10 χρόνια, από τα οποία τα 7 έχοντας το πρόβλημα. Eχω νοσηλευτεί τρεις φορές σε ψυχιατρεία (ένα ιδιωτικό και δύο δημόσια). Αφού πέρασα από τουλάχιστον οκτώ επιτροπές κατόρθωσα από το 2004 να βγάλω μια αναπηρική σύνταξη που ανανεώνεται ανά διετία. Αυτή μου δίνει μια στοιχειώδη αξιοπρέπεια. Αλλά πάντα υπάρχει ο εφιάλτης της υποτροπής. Και μια αρρώστια που είναι ακόμα “ταμπού” στην “προχωρημένη” ελληνική κοινωνία. Θα ήθελα να σας μιλήσω για τη θλίψη μας (των ατόμων σαν κι εμένα). Αρκεί μια βόλτα στα εξωτερικά ιατρεία κάποιου δημόσιου νοσοκομείου με ψυχιατρική κλινική για να μιλήσετε σ’ αυτά τα άτομα ή απλώς για να παρατηρήσετε τα πρόσωπά τους, τις κινήσεις του σώματός τους και τους μονολόγους τους – κοινωνικά αποκλεισμένοι, μόνοι, με κατεστραμμένη ερωτική ζωή, κακογερασμένοι άνθρωποι, με καημούς και ευαισθησίες ποδοπατημένες από τους “γκουρού” της “Νέας Εποχής” και της ψηφιακής πραγματικότητας της τηλεόρασης και γενικά των ΜΜΕ και του “Δυτικού μοντέλου”. Και κυρίως θλιμμένοι. Κάποιοι από αυτούς δεν έχουν καμιά επαφή με τον εξωτερικό κόσμο, είναι ξεχασμένοι από οικογένειες και φίλους – μια κουβέντα να τους πεις και γελούν ώς τ’ αυτιά από τη χαρά τους».