Του Γιώργου Γάτου
Δέκα παρεμβάσεις που αλλάζουν τον «χάρτη» της κοινωνικής ασφάλισης αλλά θα πλήξουν ιδιαίτερα όσους δεν μπορούν να συνταξιοδοτηθούν μέχρι το 2013 – οπότε θα ξεκινήσει σταδιακά η «ομοιόμορφη μεταχείριση όλων των ασφαλισμένων» – περιέγραψε χθες η υπουργός Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας Φ. Πάλλη Πετραλιά μιλώντας στην προ ημερησίας συζήτηση στη Βουλή για την ασφαλιστική μεταρρύθμιση. Οι αλλαγές που προκύπτουν και από τις αντίστοιχες δηλώσεις του πρωθυπουργού Κ. Καραμανλή, «κωδικοποιημένα» έχουν ως εξής:
1 ΕΝΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΤΑΜΕΙΩΝ: Η υπουργός προανήγγειλε ενοποιήσεις των 155 Ταμείων κύριας ασφάλισης, επικουρικής σύνταξης και εφάπαξ «ανά ομοειδείς κλάδους» και «χωρίς να εξαιρείται κανένας». Το σχέδιο της κυβέρνησης για τα Ταμεία (πλην του Δημοσίου και του ΝΑΤ) προβλέπει να παραμείνουν ως φορείς κύριας ασφάλισης το ΙΚΑ – ΕΤΑΜ (στο οποίο θα συγχωνευθούν ταμεία ασφάλισης εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα), ο ΟΑΕΕ (για τους ελεύθερους επαγγελματίες) στον οποίο θα δημιουργηθεί και κλάδος επικουρικής ασφάλισης για όσους το επιθυμούν (στον κλάδο αυτό εντάσσονται τα επικουρικά ταμεία των αρτοποιών και των βενζινοπωλών), ο ΟΓΑ, το Ταμείο των Αυτοαπασχολουμένων (γιατρών, δικηγόρων, μηχανικών) και ενδεχομένως ένα Ταμείο Τύπου (παραμένει σε εκκρεμότητα, καθώς διατυπώνονται διαφορετικές απόψεις σε πολλά επίπεδα). Νέοι ενιαίοι φορείς επικουρικής ασφάλισης θα είναι το ΕΤΕΑΜ του ΙΚΑ (όπου θα συγχωνευτούν προβληματικά ταμεία), ένα ταμείο εργαζομένων σε υγιή επικουρικά ταμεία, ένα ταμείο για τους απασχολούμενους στις ΔΕΚΟ, ένα για τις τράπεζες (ΕΤΑΤ) ενώ παραμένουν το ΤΕΑΔΥ (για επικουρική ασφάλιση των δημοσίων υπαλλήλων) και ένα Ταμείο για τους εργαζομένους στα Σώματα Ασφαλείας. Για την πληρωμή εφάπαξ θα παραμείνουν δύο Ταμεία Πρόνοιας, ένα για τους δημοσίους υπαλλήλους και ένα για τους ιδιωτικούς.
2 ΥΨΟΣ ΠΑΡΟΧΩΝ: «Δεν μεταβάλλονται οι όροι και οι προϋποθέσεις και το ύψος των παροχών που ισχύουν για τους ασφαλισμένους πριν από την ένταξη των Ταμείων τους στο νέο ενοποιημένο φορέα», δήλωσε η υπουργός στη Βουλή. Ωστόσο, αφήνεται ανοικτό το ενδεχόμενο περικοπών, καθώς είπε πως «δεν είναι κοινωνικά υπεύθυνο κάποιος να μπορεί να πάρει σύνταξη στα 50 του μέχρι και 130% μεγαλύτερη από το μισθό του». Η περικοπή των παροχών, σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, θα επιχειρηθεί να γίνει με την επιβολή πλαφόν της επικουρικής στο 20% επί του ποσού της κύριας σύνταξης (ζημιώνοντας ιδιαίτερα όσους συνταξιοδοτηθούν από τα ταμεία των ΔΕΚΟ και των τραπεζών, όπου η επικουρική κινείται μεταξύ 40% και 63%).
3 ΟΡΙΑ ΗΛΙΚΙΑΣ: «Δεν είναι ορθολογικό να θεωρείται απόμαχος ένας άνθρωπος 50 ετών με δεδομένο ότι σήμερα τα όρια ζωής έχουν παραταθεί», είπε η υπουργός, ανακοινώνοντας «παρεμβάσεις στα ειδικά όρια ηλικίας» (τα χαμηλότερα των 60 και 65 ετών που ισχύουν για τους ασφαλισμένους μετά την 1/1/93). Το σχέδιο προβλέπει τη σταδιακή αύξηση από το 2013 όλων των χαμηλότερων ορίων συνταξιοδότησης, με την προσθήκη ενός 6μήνου κάθε χρόνο (κατά τα πρότυπα του νόμου Σιούφα) ανεβάζοντας τα όρια ηλικίας των γυναικών, των μητέρων με ανήλικα και των ανδρών, που δεν θα έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα. Ακόμη και η προβλεπόμενη (στο ΙΚΑ) δυνατότητα συνταξιοδότησης με 35έτη ασφάλισης σε ηλικία 58 ετών θα ακολουθήσει την αύξηση αυτή ώστε να φτάσει η ηλικία καταβολής της σύνταξης στο 60ό έτος το 2017.
4 ΕΤΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ: Αύξηση και στα απαιτούμενα έτη ασφάλισης προανήγγειλε η υπουργός λέγοντας χαρακτηριστικά ότι δεν μπορεί «ο εργασιακός χρόνος να είναι, μικρότερος του συνταξιοδοτικού». Σε αυτό το πλαίσιο, πληροφορίες αναφέρουν ότι θα καταργηθεί η δυνατότητα συνταξιοδότησης με 20 ή 25 έτη εργασίας (με προσαύξηση των απαιτούμενων ετών ή την πρόβλεψη του 60ού ή του 65ου έτους ως ορίου ηλικίας για την είσπραξη της σύνταξης) αλλά θα διατηρηθεί η δυνατότητα συνταξιοδότησης με 37 έτη ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας. Για λόγους κοινωνικούς και με δεδομένο ότι δεν επιβαρύνονται οικονομικά τα Ταμεία, θα παραταθεί για άλλα 2 έτη (έως τα τέλη του 2009) η δυνατότητα λήψης αναλογικής σύνταξης (περί τα 280 ευρώ) για όσους έχουν 11,5 χρόνια ή 3.500 ένσημα.
5 ΠΟΙΝΗ ΣΤΙΣ ΠΡΟΩΡΕΣ: «Αποθάρρυνση των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων» προανήγγειλε η υπουργός επιβεβαιώνοντας τις πληροφορίες ότι με το νέο νόμο θα αυξηθεί η ποινή – μείωση του ποσού της σύνταξης για την πρόωρη (έως και 5 έτη νωρίτερα) συνταξιοδότηση από 4,5% ετησίως σε 8% (δηλ. μείωση κατά 40%). Κατά τις πληροφορίες της «Η» η ποινή αυτή σχεδιάζεται να επιβληθεί νωρίτερα από το 2013 (περί το 2011).
6 ΜΗΤΕΡΕΣ ΑΝΗΛΙΚΩΝ: Αλλαγή του καθεστώτος της πρόωρης συνταξιοδότησης και για τις μητέρες ανηλίκων θα φέρει ο νέος νόμος. Η υπουργός εξήγγειλε προστασία της μητρότητας «τότε που την έχει μεγαλύτερη ανάγκη». Αυτό σημαίνει την παροχή πρόσθετων αμειβόμενων αδειών αμέσως μετά τη γέννηση του παιδιού και τη δυνατότητα συνυπολογισμού για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος έως και 5 ετών (ανάλογα με τον αριθμό των τέκνων) πλασματικού χρόνου ασφάλισης για όσες έχουν γίνει μητέρες από το 2000 και μετά.
7 ΒΑΡΕΑ ΚΑΙ ΑΝΘΥΓΙΕΙΝΑ: Δραστικό περιορισμό των εργαζομένων που είχαν ενταχθεί στη λίστα (και συνταξιοδοτούνται πρόωρα) θα επιφέρει η αναθεώρηση του σχετικού καταλόγου με τις ειδικότητες. Η αλλαγή θα γίνει με Προεδρικό Διάταγμα και θα ισχύει για τους νέους ασφαλισμένους.
8 ΜΠΟΝΟΥΣ ΠΑΡΑΜΟΝΗΣ: «Θα δοθούν κίνητρα για την παραμονή στην εργασία» είπε η κ. Πετραλιά. Το κίνητρο θα είναι η προσαύξηση κατά 3,3% το χρόνο του ποσού της σύνταξης για την παραμονή στην εργασία έως και 3 έτη μετά τη συμπλήρωση των γενικών ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης (έως τα 63 και τα 68).
9 ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΗΤΡΩΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ: Κάθε ασφαλισμένος θα έχει υποχρεωτικά έναν Αριθμό Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ). Η προσωπική αυτή κάρτα του ασφαλισμένου, όπως είπε η υπουργός, «θα λειτουργεί ως βάση δεδομένων για τον εργασιακό και ασφαλιστικό του βίο, θα διευκολύνει τις συναλλαγές με τα Ταμεία ασφάλισης και υγείας και θα αξιοποιείται για τη διασταύρωση των στοιχείων που τον αφορούν».
10 ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΟ: Δημιουργείται «Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών», ως «κουμπαράς» που τα αποθεματικά του θα χρησιμοποιούνται από το 2019 για την κάλυψη ελλειμμάτων. Τα έσοδα του κουμπαρά, με βάση τα σημερινά δεδομένα, θα είναι 1,1 δισ. ετησίως (το 10% των κοινωνικών πόρων των Ταμείων ή 190 εκατ., το 10% από τα προϋπολογιζόμενα έσοδα από αποκρατικοποιήσεις, δηλ. 160 εκατ. και το 4% από τα ετήσια έσοδα του ΦΠΑ ή 796 εκατ.).