H ψυχική υγεία δεν είναι απλά η απουσία ψυχικής διαταραχής. Είναι η κατάσταση της υγείας, κατά την οποία ένα άτομο συνειδητοποιεί τις δυνατότητές του, μπορεί να αντεπεξέρχεται στο άγχος που προκύπτει από την καθημερινότητα, είναι παραγωγικός και συνεισφέρει στο κοινωνικό σύνολο.
Με αυτό τον ορισμό ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) κρούει τον κώδωνα του κινδύνου ότι η ψυχική νόσος μπορεί να αφορά τον καθένα από εμάς, ανεξάρτητα από το φύλο, την ηλικία ή άλλους κοινωνικούς και οικονομικούς παράγοντες.
¶λλωστε, σύμφωνα με στοιχεία του ΠΟΥ, οι ψυχικές διαταραχές και οι διαταραχές συμπεριφοράς επηρεάζουν έναν στους τέσσερις ανθρώπους!
Στο 60% των περιπτώσεων, οι διαταραχές αρχίζουν στην εφηβεία, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις αγνοούνται ή υπάρχει άρνηση του προβλήματος από τους ίδιους τους πάσχοντες ή το οικογενειακό τους περιβάλλον. Το αποτέλεσμα είναι οι διαταραχές αυτές να γίνονται χρόνιες και οι πάσχοντες να βρίσκονται ήδη στο περιθώριο, όταν μετά 10 – 15 χρόνια επιληφθούν οι ειδικοί. Δεν είναι τυχαίο ότι το 60% έως 65% όσων υποφέρουν, δεν λαμβάνουν ακριβή διάγνωση και κατάλληλη θεραπεία.
Το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης έχει ήδη ξεκινήσει ενημερωτική εκστρατεία για τις ψυχικές διαταραχές και με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας στις 10 Οκτωβρίου 2008, προχωρά στις εξής ενέργειες:
* Έντυπη ενημερωτική εκστρατεία για την Ψυχική Υγεία με ειδική έκδοση 4σέλιδης εφημερίδας freepress που θα διανεμηθεί δωρεάν σε κεντρικά σημεία της Αθήνας.
* Περίπτερο ενημέρωσης και διανομής έντυπου υλικού σε κεντρικό σημείο της Αθήνας (Πλ. Κολωνακίου) την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας την Παρασκευή 10 Οκτωβρίου.
* Δημιουργία ιστοσελίδας για την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας στο portal του Yπουργείου Υγείας για τις Παγκόσμιες Ημέρες Υγείαςwww.worldhealthdays.gr
Την πρωτοβουλία για την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας υποστηρίζει η Sanofi–Aventis .
Οι εκπρόσωποι των Επιστημονικών Εταιρειών που συμμετέχουν στην πρωτοβουλία, ο Πρόεδρος της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας, καθηγητής κ. Νίκος Τζαβάρας, ο Πρόεδρος του Κέντρου Ψυχικής Υγιεινής και Ερευνών και της Εταιρείας Προληπτικής Ψυχιατρικής, καθηγητής κ. Γιώργος Χριστοδούλου, ο Πρόεδρος του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας, καθηγητής, κ. Κωνσταντίνος Σολδάτος, η Πρόεδρος της Οργάνωσης των Ψυχικά Πασχόντων κ. Αθηνά Καρατζογιάννη, η Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Οικογενειών για την Ψυχική Υγεία κ. Αλεξάνδρα Ασκούνη – Στρούμπου και ο Πρόεδρος της Εταιρείας Ψυχολογικής Ψυχιατρικής Ενηλίκου και Παιδιού κ. Γιάννης Κούρος, τονίζουν την ιδιαίτερη σημασία του μηνύματος της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας, το οποίο είναι «Καθιστώντας την Ψυχική Υγεία Παγκόσμια Προτεραιότητα. Αναβαθμίζοντας τις Υπηρεσίες Υγείας μέσω της Υπεράσπισης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και της Δράσης».
Επικαλούμενοι στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, οι ειδικοί κάνουν λόγο για μία παγκόσμια «επιδημία» ψυχικών διαταραχών. Ο αριθμός των πασχόντων από κατάθλιψη, ξεπερνά παγκοσμίως τα 154 εκατομμύρια, οι πάσχοντες από σχιζοφρένεια είναι 25 εκατομμύρια, ενώ 95 εκατομμύρια υποφέρουν από διαταραχές σχετιζόμενες με κατάχρηση αλκοόλ.
Ανησυχία προκαλούν τα στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία περίπου 877 χιλιάδες άνθρωποι αυτοκτονούν κάθε χρόνο. Ένας στους τέσσερις ασθενείς που επισκέπτονται κάποια υπηρεσία Υγείας, πάσχει από τουλάχιστον μία ψυχική, νευρολογική ή σχετιζόμενη με τη συμπεριφορά διαταραχή! Οι πιο συνηθισμένες ψυχικές διαταραχές στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι οι φοβίες και η κατάθλιψη. Είναι χαρακτηριστικό ότι μία στις πέντε γυναίκες και ένας στους οκτώ άνδρες αναπτύσσουν κατάθλιψη κάποια στιγμή της ζωής τους.
Οι οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις των ψυχικών διαταραχών γενικά είναι εξίσου σημαντικές. Εκτιμάται ότι στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης οι πολυδιάστατες επιπτώσεις των ψυχικών διαταραχών στοιχίζουν περίπου το 3% – 4% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ). Οι ψυχικές διαταραχές στο σύνολό τους αποτελούν την κύρια αιτία της πρόωρης συνταξιοδότησης και των συντάξεων αναπηρίας.
Υπάρχει αντιμέτωπιση
Οι ψυχικές διαταραχές είναι στην πλειοψηφία τους αντιμετωπίσιμες, εφόσον γίνεται σωστή χρήση των διαθέσιμων θεραπειών. Η αντιμετώπιση, όμως, καθίσταται δύσκολη στις περιπτώσεις κατά τις οποίες δεν γίνεται σωστή διάγνωση της σοβαρότητας της διαταραχής, καθώς και στις περιπτώσεις όπου κατανοούνται σωστά τα οφέλη που προκύπτουν από τις υπηρεσίες. <?xml:namespace prefix = o ns = “urn:schemas-microsoft-com:office:office” /><o:p></o:p>
Στις περισσότερες χώρες, ιδιαίτερα σε εκείνες μέσου – χαμηλού εισοδήματος, οι υπηρεσίες Υγείας υστερούν σε πόρους, τόσο ανθρώπινους όσο και οικονομικούς. Οι περισσότεροι από τους πόρους ξοδεύονται στη στοχευμένη αντιμετώπιση και φροντίδα των ψυχικά ασθενών, και σε μικρότερο βαθμό στην εγκαθίδρυση ενός ολοκληρωμένου συστήματος ψυχικής υγείας.
Δυστυχώς, οι περισσότερες από τις χώρες αυτές επενδύουν μόνο το 1% του προϋπολογισμού για την υγεία, στην αντιμετώπιση των ψυχικών διαταραχών. Κατά συνέπεια, δεν δίδεται προτεραιότητα στις πολιτικές για την ψυχική υγεία, τη σχετιζόμενη νομοθεσία και τις μονάδες κοινοτικής φροντίδας και αντιμετώπισης των ατόμων με ψυχικές διαταραχές.
Κύριοι στόχοι της στρατηγικής για την ψυχική υγεία είναι η πρόληψη, η φροντίδα και η θεραπευτική αγωγή, η αντιμετώπιση του στιγματισμού και των διακρίσεων σε βάρος ατόμων με ψυχικές διαταραχές, η βελτίωση της πληροφόρησης και των σχετικών γνώσεων.
Οι δράσεις που θεωρούνται ζωτικής σημασίας είναι η βελτίωση της γονικής συμπεριφοράς, η ενθάρρυνση πνεύματος συνεργασίας στο εργασιακό περιβάλλον, η προώθηση των δικτύων κοινωνικής υποστήριξης, της κοινωνικής ένταξης, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Μέσα στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Δράσης, που έχει κατατεθεί και υλοποιείται από το υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, το σύνθημα «Βγάλτο από μέσα σου» εστιάζει στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης, ως η πιο συνηθισμένη μορφή ψυχικής διαταραχής.