Με χάρτινες ή πλαστικές σακούλες του… σούπερ μάρκετ και χωρίς κανένα μέτρο προστασίας γίνεται η παράδοση και μεταφορά μεγάλων ποσοτήτων ναρκωτικών φαρμάκων, όπως μορφίνες και πεθιδίνες που προορίζονται για βαριές περιπτώσεις καρκινοπαθών, προς τα ιδιωτικά και νοσοκομειακά φαρμακεία όλης της Βόρειας Ελλάδας.
Της Νικολέτας Μπούκα
bouka@makthes.gr
Φαρμακοποιοί απΆ όλες τις πόλεις της Μακεδονίας και της Θράκης είναι αναγκασμένοι να κλείνουν τα φαρμακεία τους και να διανύουν με το αυτοκίνητό τους αποστάσεις πολλών χιλιομέτρων για να φτάσουν στη Θεσσαλονίκη και συγκεκριμένα στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ, το οποίο αποτελεί το μοναδικό Κέντρο Διαχείρισης Ναρκωτικών Φαρμάκων για όλη τη Βόρεια Ελλάδα. Αυτό σημαίνει ότι προμηθεύει συνολικά 3.500 φαρμακεία, ενώ εκτιμάται ότι ως το τέλος του 2009 θα έχει διαθέσει τουλάχιστον 80.000 κομμάτια πεθιδίνης και 60.000 κομμάτια μορφίνης.
Βέβαια δεν λείπουν και οι περιπτώσεις που την παραλαβή των ναρκωτικών φαρμάκων καλούνται να κάνουν οι συγγενείς των ασθενών, οι οποίοι λαμβάνουν προηγουμένως τη σχετική εξουσιοδότηση από τον φαρμακοποιό τους.
“Αγκάθια” όμως αποτελούν η ανασφάλεια και ο φόβος που διακατέχει τους φαρμακοποιούς, οι οποίοι ανά πάσα στιγμή είναι πιθανό να δεχτούν επίθεση ή ακόμη και να εμπλακούν σε κάποιο τροχαίο ατύχημα, με κίνδυνο τα φάρμακα να κλαπούν ή να χαθούν και να πέσουν στα χέρια επιτήδειων, οι οποίοι μπορεί να μετατρέψουν την καθαρή μορφίνη σε ηρωίνη και να την πουλήσουν στη μαύρη αγορά.
Όσον αφορά τη διαδικασία για την αγορά των ναρκωτικών φαρμάκων, αυτή προβλέπει γνωμάτευση του γιατρού, η οποία κατατίθεται στη διεύθυνση Υγιεινής της εκάστοτε νομαρχίας. Από κει βγαίνει η απόφαση στο όνομα του συγκεκριμένου φαρμακοποιού, ο οποίος έρχεται στο ΑΧΕΠΑ κι αγοράζει τα φάρμακα, τα οποία πληρώνει τοις μετρητοίς. Ο φαρμακοποιός έχει βιβλιάριο αγοράς, όπου καταγράφεται ότι πλήρωσε, ενώ στη συνέχεια εκτελεί τις συνταγές και παίρνει πίσω τα χρήματά του μέσω του ασφαλιστικού ταμείου του ασθενούς.
ΑΝΕΦΑΡΜΟΣΤΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ
Την ίδια στιγμή, στα χαρτιά μένει η υπουργική απόφαση του 1988, βάσει της οποίας επρόκειτο να ιδρυθούν παραρτήματα της Ειδικής Διαχείρισης Ναρκωτικών στις έδρες νοσοκομείων του Εθνικού Συστήματος Υγείας κατά περιφέρειες. Συγκεκριμένα η απόφαση, η οποία δεν εφαρμόστηκε ποτέ, προέβλεπε τη δημιουργία παραρτήματος στο γενικό περιφερειακό νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης με στόχο την εξυπηρέτηση των νομών Έβρου, Ξάνθης και Ροδόπης, στο γενικό νομαρχιακό νοσοκομείο Καβάλας με στόχο την εξυπηρέτηση των νομών Καβάλας, Δράμας και Σερρών και στο γενικό περιφερειακό νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ για τους νομούς Θεσσαλονίκης, Ημαθίας, Καστοριάς, Κιλκίς, Κοζάνης, Πέλλας, Πιερίας, Φλώρινας και Χαλκιδικής.
Σύμφωνα με το νόμο, τα παραρτήματα εφοδιάζουν με ναρκωτικά φάρμακα του κρατικού μονοπωλίου τα νοσοκομεία, τις κλινικές και τα φαρμακεία της περιφέρειάς τους. Στεγάζονται μέσα στα νοσοκομεία, δίπλα στο φαρμακείο, σε χώρο που παρέχει ασφάλεια και άνετη προσπέλαση. Τα καθήκοντα του διαχειριστή ναρκωτικών και του αναπληρωτή ανατίθενται σε φαρμακοποιό, μόνιμο υπάλληλο του νοσοκομείου, και ασκούνται παράλληλα με τα κύρια καθήκοντά του.
Τελικά, όχι μόνο ο νόμος δεν εφαρμόστηκε ποτέ, αλλά την ίδια τύχη είχε και το προεδρικό διάταγμα του 2007, το οποίο αντικατέστησε την υπουργική απόφαση του 1988.
ΦΟΒΟΣ ΚΑΙ ΑΓΩΝΙΑ
“Το νοσοκομείο μας είναι κέντρο διαχείρισης ναρκωτικών φαρμάκων Μακεδονίας-Θράκης, κάτι που είναι παράνομο, διότι δεν προβλέπεται από καμία νομοθεσία. Εξυπηρετεί 3.500 φαρμακεία, ιδιωτικά και νοσοκομειακά. Χρειάζεται να αποσυμφορηθεί και να εφαρμοστεί επιτέλους ο νόμος που προβλέπει την ίδρυση παραρτημάτων στα νοσοκομεία της Καβάλας και της Αλεξανδρούπολης. Οι φαρμακοποιοί που έρχονται εδώ βάζουν τα φάρμακα σε σακούλες και μόνοι τους τα μεταφέρουν με το αυτοκίνητό τους, με ό,τι κινδύνους συνεπάγεται κάτι τέτοιο”, δηλώνει στη “ΜτΚ” ο πρόεδρος του σωματείου εργαζομένων του νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ, Χαράλαμπος Κοροξενός.
Για φόβο των φαρμακοποιών κάνει λόγο ο γραμματέας του σωματείου, Χρήστος Παμλίδης, ο οποίος εξηγεί ότι οι φαρμακοποιοί φοβούνται διότι στους χώρους του ΑΧΕΠΑ λειτουργεί ο ΟΚΑΝΑ, ενώ το νοσοκομείο βρίσκεται στον αύλειο χώρο του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, που σημαίνει ότι είναι σε χώρο ασύλου.
“Συνεπώς, αν συμβεί οποιαδήποτε επίθεση για αρπαγή των ναρκωτικών φαρμάκων, δεν θα μπορέσει να παρέμβει κανείς. Μιλάμε για ισχυρά παυσίπονα που στόχο έχουν να μετριάσουν τον πόνο των ασθενών. Στο φαρμακείο του ΑΧΕΠΑ έγινε διάρρηξη δύο φορές. Πιστεύω ότι το φαρμακείο κάθε νοσοκομείου πρέπει να διαθέτει τα δικά του ναρκωτικά φάρμακα και να εξυπηρετεί και τα ιδιωτικά φαρμακεία της περιοχής που καλύπτει”, επισημαίνει ο κ. Παμλίδης.
Εξώδικη διαμαρτυρία και προσφυγή στο ΣτΕ
Παρά τις διαμαρτυρίες των εμπλεκόμενων, φαρμακοποιών του ΑΧΕΠΑ και ιδιωτών φαρμακοποιών από όλη τη βόρεια Ελλάδα, το υπουργείο Υγείας φαίνεται ότι έκλεισε τα αυτιά του και δεν έκανε καμία ενέργεια για την επίλυση του προβλήματος.
Μάλιστα το 2006 οι φαρμακοποιοί του νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ κατέθεσαν εξώδικη διαμαρτυρία στον τότε υπουργό Υγείας και προσφυγή στο ΣτΕ. Όπως είχαν επισημάνει, “δεν υπήρχε κανένας νόμος που να προβλέπει τη λειτουργία του ΑΧΕΠΑ ως παραρτήματος διαχείρισης ναρκωτικών φαρμάκων Μακεδονίας-Θράκης. Αντίθετα, υπήρχε νόμος που προέβλεπε την ίδρυση παραρτήματος Θεσσαλονίκης, Καβάλας και Αλεξανδρούπολης, τα οποία δεν λειτούργησαν ποτέ, ενώ ποτέ δεν εκδόθηκε υπουργική απόφαση που να καθορίζει τους κανόνες ή τις λεπτομέρειες λειτουργίας των παραρτημάτων αυτών. Επομένως, τόσο η διακίνηση των φαρμάκων αυτών στη συγκεκριμένη γεωγραφική περιφέρεια όσο και ο ορισμός συγκεκριμένου φαρμακοποιού ως υπόλογου διαχειριστή του παραρτήματος Μακεδονίας-Θράκης είναι παράνομα”.
Εξάλλου, στην προσφυγή τους στο ΣτΕ οι φαρμακοποιοί του ΑΧΕΠΑ, βάσει και των εγγράφων που είχαν αποστείλει η τότε ΑΆ ΔΥΠΕ Κεντρικής Μακεδονίας και το ίδιο το νοσοκομείο, ανέφεραν τα γνωστά προβλήματα που συνεχίζουν να υπάρχουν και σήμερα από τη λειτουργία του παραρτήματος για τη διαχείριση των ναρκωτικών. Αυτά αφορούν τόσο στην ασφάλεια της διακίνησής τους, λόγω της ύπαρξης του πανεπιστημιακού ασύλου, όσο και στην αδυναμία εξυπηρέτησης της διαχείρισης ναρκωτικών από το φαρμακείο του ΑΧΕΠΑ, που τότε διέθετε έξι φαρμακοποιούς (σήμερα είναι πέντε) για 700 κλίνες έναντι των ισάριθμων φαρμακοποιών για 140-150 κλίνες στο νοσοκομείο ¶γιος Δημήτριος, με αποτέλεσμα την πλημμελή εξυπηρέτηση του νοσοκομείου.
Είχαν μάλιστα προτείνει “τη μεταφορά της διαχείρισης ναρκωτικών στον ¶γιο Δημήτριο, ένα νοσοκομείο με εύκολη πρόσβαση, στο οποίο μπορεί να παρέχεται αστυνομική προστασία, ενώ και η αναλογία φαρμακοποιών-κλινών είναι προσφορότερη απΆ αυτήν του ΑΧΕΠΑ”.
Τρία χρόνια μετά, η προσφυγή στο ΣτΕ δεν έχει εξεταστεί ακόμη, ενώ η υπόθεση, που έπρεπε να εκδικαστεί στο διοικητικό εφετείο Αθηνών, “πάγωσε” διότι οι φαρμακοποιοί του ΑΧΕΠΑ δεν μπορούσαν να πληρώσουν εκ νέου από την τσέπη τους για τα δικαστικά έξοδα.
Ο διοικητής του ΑΧΕΠΑ, Δημήτρης Γάκης, χαρακτηρίζει απαράδεκτο το ισχύον καθεστώς διανομής των ναρκωτικών φαρμάκων. Όπως λέει στη “ΜτΚ”, έστειλε κατΆ επανάληψιν έγγραφα στο υπουργείο Υγείας ζητώντας αλλαγή του καθεστώτος, χωρίς όμως αποτέλεσμα.
Κίνδυνοι και ταλαιπωρία για τους φαρμακοποιούς
Αγανακτισμένοι από την αδράνεια της πολιτείας είναι οι περισσότεροι φαρμακοποιοί της Βόρειας Ελλάδας. Όπως δηλώνει στη “ΜτΚ” ο πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Έβρου, Αδάμ Αδαμίδης, ο νόμος που προέβλεπε την ίδρυση και λειτουργία παραρτημάτων της ειδικής διαχείρισης των ναρκωτικών φαρμάκων στα νοσοκομεία Αλεξανδρούπολης και Καβάλας έμεινε στα χαρτιά.
“Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν οργανωμένα φαρμακεία στα νοσοκομεία, υπήρξαν αντιδράσεις από λίγα άτομα, τα οποία υποστήριξαν ότι χρειάζονται χρηματοκιβώτιο για τη φύλαξη αυτών των φαρμάκων, ενώ είπαν ότι δεν προλαβαίνουν να κάνουν αυτή τη δουλειά διότι είναι ήδη επιφορτισμένα με άλλα καθήκοντα. Έτσι, ο νόμος δεν εφαρμόστηκε ποτέ κι εμείς είμαστε αναγκασμένοι να ερχόμαστε με το αυτοκίνητό μας στη Θεσσαλονίκη για να πάρουμε ναρκωτικά φάρμακα για τους ασθενείς που εξυπηρετούμε”, εξηγεί ο κ. Αδαμίδης.
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι μορφίνες και οι πεθιδίνες σε κάποιες περιπτώσεις μπορούν να αντικατασταθούν από τα αυτοκόλλητα παυσίπονα, τα οποία οι φαρμακοποιοί της περιφέρειας μπορούν να τα προμηθευτούν μέσα σε μισή ώρα από τις φαρμακαποθήκες και να εξυπηρετήσουν άμεσα τους ασθενείς.
“Συνήθως αγοράζουμε από το ΑΧΕΠΑ 10-15 κομμάτια μορφίνης ή πεθιδίνης για πιθανές περιπτώσεις ασθενών. Δεν είναι σίγουρο ότι θα τα χρησιμοποιήσουμε. Αυτά λήγουν εντός εξαμήνου και αρκετές φορές μου έτυχε να λήξουν τα φάρμακα που είχα προμηθευτεί, χωρίς να τα χρησιμοποιήσω. Δεν υπάρχει συγκεκριμένο πρόγραμμα για το πόσες φορές πρέπει να πάμε ως φαρμακοποιοί στη Θεσσαλονίκη. Μπορεί για ένα μήνα να μη χρειαστεί να κατεβούμε καθόλου και μπορεί μέσα σε μία εβδομάδα να πάμε δύο φορές. Πάντως οι συνθήκες προμήθειας και μεταφοράς των ναρκωτικών φαρμάκων είναι τριτοκοσμικές και δημιουργούν ταλαιπωρία και στους ασθενείς και σΆ εμάς. ΓιΆ αυτό πιέζουμε να εφαρμοστεί ο νόμος”, λέει ο κ. Αδαμίδης.
Η πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Καβάλας, Αναστασία Ρακιτζή, τονίζει ότι ο ανεφοδιασμός των φαρμακείων με ναρκωτικά φάρμακα είναι ένα τεράστιο πρόβλημα που χρονίζει.
“Ο νόμος υπάρχει, αλλά δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Οι περισσότεροι φαρμακοποιοί της περιφέρειας αναγκαζόμαστε να τηλεφωνούμε στο ΑΧΕΠΑ για να κανονίσουμε ραντεβού με το εκεί φαρμακείο, προκειμένου να προμηθευτούμε τα ναρκωτικά φάρμακα που χρειαζόμαστε για τους ασθενείς μας. Στη συνέχεια κλείνουμε το φαρμακείο μας και κατεβαίνουμε στη Θεσσαλονίκη ειδικά για το σκοπό αυτό”, εξηγεί η κ. Ρακιτζή.
Παράλληλα επισημαίνει ότι σαφώς υπάρχει φόβος και αγωνία για τη μεταφορά τέτοιων φαρμάκων, τα οποία μπορεί ακόμη και να κλαπούν.
“Υπάρχουν επιτήδειοι που παρακολουθούν τις κινήσεις μας και είναι πιθανό να δεχτούμε επίθεση την ώρα που πηγαίνουμε στο αυτοκίνητό μας. Ευτυχώς δεν μου έτυχε μέχρι τώρα. Υπήρξε όμως περιστατικό στην Καβάλα όπου άγνωστος παρακολουθούσε έναν ασθενή και, μόλις αυτός βγήκε από το φαρμακείο, του άρπαξε τη σακούλα με τα ναρκωτικά φάρμακα”, επισημαίνει η κ. Ρακιτζή.