Αλλαγές στο ασφαλιστικό

Το «άνοιγμα» του Ασφαλιστικού ανακοίνωσαν χθες και επίσημα οι υπουργοί Οικονομικών Γ. Παπακωνσταντίνου και Εργασίας Αν. Λοβέρδος, που ξεκινούν επαφές με τους κοινωνικούς εταίρους (την Τρίτη ο υπουργός Εργασίας θα έχει συνάντηση με τη ΓΣΕΕ και την Πέμπτη με τον ΣΕΒ).

 

Η ταχύτητα με την οποία ξεκινά ο διάλογος οφείλεται στο οικονομικό αδιέξοδο στο οποίο έχουν περιέλθει οι μεγαλύτεροι ασφαλιστικοί φορείς της χώρας. Το εύρος των παρεμβάσεων θα εξαρτηθεί από το κατά πόσο θα αποδώσουν τα μέτρα «νοικοκυρέματος» του συστήματος, όπως είναι η αντιμετώπιση της εισφοροδιαφυγής και η μείωση των δαπανών στους κλάδους υγείας (στόχος είναι το 2010 να εξοικονομηθούν 1,2 δισεκατομμύρια).

H Κομισιόν
Σημειώνεται πως το «άνοιγμα» του θέματος έχει ζητήσει η Κομισιόν, η οποία μάλιστα πιέζει για μέτρα-σοκ τόσο στο Ασφαλιστικό όσο και στο εργασιακό μέτωπο. Προς αυτήν την κατεύθυνση «δείχνει» και ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γ. Προβόπουλος, ο οποίος κατ επανάληψη έχει συστήσει επιτάχυνση των διαρθρωτικών αλλαγών μεταξύ των οποίων περιλαμβάνει και το Ασφαλιστικό.

 

Την έναρξη διαλόγου για την αναμόρφωση του Ασφαλιστικού ανακοίνωσαν χθες ο υπουργός Οικονομικών Γ. Παπακωνσταντίνου και ο υπουργός Εργασίας Αν. Λοβέρδος

Η κυβέρνηση δεν θα ανοίξει από την αρχή τα χαρτιά της για το Ασφαλιστικό, καθώς περιμένει πρώτα τις προτάσεις των κοινωνικών εταίρων. Ωστόσο, δέκα είναι τα βασικά θέματα που αναμένεται να μπουν στο τραπέζι του διαλόγου:

1. Η εξίσωση των ορίων ηλικίας για τη συνταξιοδότηση στο Δημόσιο, μετά την καταδικαστική απόφαση από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Οι αλλαγές αγγίζουν 140.000 γυναίκες, που απειλούνται με αύξηση των ορίων ηλικίας από 5 έως και 17 χρόνια.

Η κυβέρνηση θα καταρτίσει σχέδιο νόμου για τη σταδιακή εξίσωση των ορίων συνταξιοδότησης αντρών και γυναικών στο Δημόσιο και στα Σώματα Ασφαλείας. Η αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης των γυναικών θα γίνει σε δόσεις, πιθανότατα με τη μέθοδο των εξαμήνων.

Οι αλλαγές επηρεάζουν κατά κύριο λόγο τις «παλαιές ασφαλισμένες», όσες δηλαδή ξεκίνησαν να εργάζονται από το 1983 έως και το 1992.

Ωστόσο, από τις προωθούμενες ρυθμίσεις θα επηρεαστούν και οι νεότερες ασφαλισμένες, εφόσον θέλουν να βγουν στη σύνταξη ως μητέρες ανηλίκων ή έχουν πάνω από τρία παιδιά.

2. Η χορήγηση κινήτρων για την παραμονή στην εργασία τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Δεν είναι τυχαίο πως στο προεκλογικό πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ γίνεται χαρακτηριστικά αναφορά «στην ενίσχυση του κινήτρου ασφάλισης».

Στον δημόσιο τομέα θα καταργηθεί η διάταξη που επιβάλλει την υποχρεωτική συνταξιοδότηση με 35ετία σε ηλικία 58 ετών (κάτι με το οποίο συμφωνούν και τα συνδικάτα).

3. Ο περιορισμός των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων, θέμα για το οποίο πιέζει η Κοινότητα – κυρίως μέσα από τον περιορισμό των αναπηρικών συντάξεων «μαϊμού» και τη μείωση των ακριβοπληρωμένων προγραμμάτων εθελουσίας εξόδου.

Στον δημόσιο τομέα αναμένεται να αυξηθεί το πέναλτι για την πρόωρη συνταξιοδότηση (ανάλογη ρύθμιση πέρασε πέρυσι στον ιδιωτικό τομέα με τον νόμο Πετραλιά).

4. Η αναμόρφωση της λίστας με τα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα. Στο θέμα αυτό ο διάλογος θα ξεκινήσει από την αρχή και δεν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί το πόρισμα της επιτροπής Μπεχράκη (το οποίο έχει προκαλέσει την έντονη αντίδραση των συνδικάτων).

5. Η αλλαγή του καθεστώτος της διαδοχικής ασφάλισης, με το σχετικό νομοσχέδιο να περνά από τη Βουλή το πρώτο τρίμηνο του 2010.

6. Η «διόρθωση» επίμαχων ρυθμίσεων του νόμου Πετραλιά. Το υπουργείο Εργασίας έχει ζητήσει μελέτες για το κόστος που θα επιφέρει στα Ταμεία η κατάργηση ρυθμίσεων, όπως για παράδειγμα η αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης των μητέρων και η μείωση των επικουρικών συντάξεων. Πάντως το εύρος και ο χρόνος των παρεμβάσεων θα εξαρτηθεί από το κατά πόσο το υπουργείο Εργασίας θα βρει τελικά τα απαιτούμενα κονδύλια.

7. Η λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της εισφοροδιαφυγής, που έχει εκτοξευτεί στα 8 δισεκατομμύρια ευρώ. Στο πλαίσιο αυτό θα υπάρξει μια σειρά ρυθμίσεων, όπως είναι η δημιουργία ενιαίου μηχανισμού ελέγχου στα μεγάλα Ταμεία και η βελτίωση στο πάγιο σύστημα ρύθμισης των οφειλών.

8. Ο περιορισμός των δαπανών στους κλάδους υγείας μέσα από τη σύμπραξη των τεσσάρων μεγάλων Ταμείων (ΙΚΑ, ΟΓΑ, ΟΑΕΕ και ΟΠΑΔ).

Ουσιαστικά δημιουργείται ένα «υπερ-ταμείο» με εννιά εκατομμύρια ασφαλισμένους, το οποίο θα ελέγχει τις δαπάνες και θα συνδιαπραγματεύεται την αγορά των υπηρεσιών υγείας (π.χ. φάρμακα).

9. Η επαναφορά εντός τετραμήνου της λίστας φαρμάκου, ώστε να περιοριστούν οι δαπάνες.

10. Ανοιχτό παραμένει και το θέμα των ενοποιήσεων των ασφαλιστικών ταμείων.

ΓΣΕΕ – ΑΔΕΔΥ:
Διάλογος μόνο για την εξεύρεση νέων πόρων

Κατηγορηματικά αντίθετο στο ενδεχόμενο αύξησης των ορίων ηλικίας και στη μείωση των συντάξεων είναι το συνδικαλιστικό κίνημα, που λέει «ναι» σε διάλογο, αλλά μόνο για την εξεύρεση νέων πόρων για τη χρηματοδότηση του συστήματος.

Η ΓΣΕΕ και η ΑΔΕΔΥ ζητούν την άμεση λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της εισφοροδιαφυγής και των ανεξέλεγκτων δαπανών, προκειμένου να αυξηθούν τα έσοδα των Ταμείων.

Επιπλέον, τα συνδικάτα θα προσέλθουν στο τραπέζι του διαλόγου, ζητώντας να δοθούν τα απαιτούμενα κονδύλια από τον προϋπολογισμό στο Ταμείο Αλληλεγγύης. Πρόκειται για τον «κουμπαρά» του ασφαλιστικού συστήματος, τον οποίο η Νέα Δημοκρατία είχε αφήσει άδειο.

Αντιθέτως, οι εκπρόσωποι των εργαζομένων δεν πρόκειται να δεχτούν οποιαδήποτε συζήτηση για ανατροπές στα όρια ηλικίας, καθώς εκτιμούν πως ανάλογες πρωτοβουλίες δεν λύνουν το πρόβλημα.

«Με την αύξηση κατά δύο χρόνια του γενικού ορίου συνταξιοδότησης σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα (δηλαδή να πάει από τα 65 στα 67 χρόνια), η βιωσιμότητα του συστήματος αυξάνεται μόνο κατά 6,5 μήνες», σημειώνει χαρακτηριστικά ο επιστημονικός συνεργάτης του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ – ΑΔΕΔΥ Γιώργος Ρωμανιάς.

Αναφερόμενος στις εξελίξεις ο πρόεδρος της ΓΣΕΕ, Γιάννης Παναγόπουλος, σημειώνει χαρακτηριστικά: «Το Ασφαλιστικό πρέπει να είναι πάντα ανοιχτό στην κατεύθυνση εξεύρεσης νέων πόρων, που θα στηρίζουν τη βιωσιμότητά του και την κοινωνική του αποτελεσματικότητα».

Από την πλευρά του ο αντιπρόεδρος της ΑΔΕΔΥ, Ηλίας Βρεττάκος, επισημαίνει πως «τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα Ταμεία οφείλονται στις πολιτικές που έχουν ακολουθηθεί από όλες τις προηγούμενες κυβερνήσεις και ιδιαίτερα από την καταλήστευση των αποθεματικών των Ταμείων, από την προώθηση των ελαστικών εργασιακών σχέσεων και από την εισφοροδιαφυγή “νόμιμη” και παράνομη. Η κυβέρνηση θα πρέπει να κινηθεί σε αυτήν την κατεύθυνση και όχι να ακολουθήσει τη γνωστή πολιτική ρίχνοντας τα βάρη στους ασφαλισμένους».

Γ. ΠΡΟΒΟΠΟΥΛΟΣ
Αναγκαία τα τολμηρά βήματα

Να προχωρήσει γρήγορα και με τολμηρά βήματα η αναμόρφωση του ασφαλιστικού και όπου είναι αναγκαίο του συνταξιοδοτικού συστήματος, καθώς μακροπρόθεσμα οι δημοσιονομικές επιπτώσεις από τη γήρανση του πληθυσμού αποτελούν οξύτατο πρόβλημα, υπογράμμισε χθες ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιώργος Προβόπουλος μιλώντας σε ημερίδα για την κρίση, στο Ιδρυμα της Βουλής.

ΤΕΡΑΣΤΙΕΣ ΟΙ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΤΑΜΕΙΩΝ
Χρειάζονται επιπλέον 2,5 δισ. ευρώ

Σε οικονομικό αδιέξοδο βρίσκεται το ασφαλιστικό σύστημα, με τα Ταμεία να χρειάζονται ένα επιπλέον ποσό της τάξης των 2,5 δισεκατομμυρίων ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό για να βγάλουν τη χρονιά. Η προηγούμενη κυβέρνηση με τους χειρισμούς της κατάφερε να επισπεύσει την κρίση κατά επτά ολόκληρα χρόνια, με αποτέλεσμα το 2010 να είναι μια εξαιρετικά κρίσιμη χρονιά για το ασφαλιστικό σύστημα.

«Παραλάβαμε ένα ασφαλιστικό σύστημα με τεράστια προβλήματα και με τεράστιες ανάγκες χρηματοδότησης πέραν από τη νομοθετημένη. Ηδη καταγράφονται μέσα στο 2009 επιπρόσθετες ανάγκες κρατικής χρηματοδότησης, που ξεπερνούν τα 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ.

Συνεπώς πρέπει να υπάρξει πολιτική αντιμετώπιση του ασφαλιστικού ζητήματος συνολικά», τόνισε χαρακτηριστικά ο υπουργός Εργασίας Ανδρέας Λοβέρδος.

Ενδεικτικό της κρισιμότητας της κατάστασης είναι πως το ΙΚΑ χρειάζεται μέχρι το τέλος του χρόνου ένα επιπλέον ποσό της τάξης του 1,4 δισεκατομμυρίου ευρώ για να καταβάλει τις συντάξεις και το δώρο των Χριστουγέννων.

Στο «κόκκινο» είναι και ο Οργανισμός Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών, που πρέπει να βρει 450 εκατομμύρια ευρώ για να ανταποκριθεί στις τρέχουσες υποχρεώσεις του. Τέλος, εκτός ελέγχου είναι η κατάσταση στο Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων, όπου εκκρεμούν 16.700 αιτήσεις για συνταξιοδότηση και… αναζητούνται 650 εκατομμύρια ευρώ.

Είναι χαρακτηριστικό πως το υπουργείο Εργασίας έχει ζητήσει 200 εκατομμύρια ευρώ μέχρι την άνοιξη (50 εκατομμύρια σε πρώτη φάση) για να «ξεμπλοκάρει» η καταβολή του εφάπαξ.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΟΚΚΑΛΙΑΡΗ
kokkaliari@pegasus.gr