Οι ρυθμοί είναι πολύ έντονοι κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Οι περισσότεροι εργαζόμαστε σε τουριστικές επιχειρήσεις, με συχνά εξαντλητικά ωράρια. Ο πληθυσμός του νησιού αυξάνεται απότομα, κάτι που σε ορισμένες περιπτώσεις βιώνεται σαν… εισβολή από τους ξένους, παρά τα οικονομικά οφέλη που αυτό φέρνει στα νησιά μας. Η εικόνα αυτή αλλάζει απότομα και ακραία προς το τέλος Σεπτεμβρίου για τα περισσότερα νησιά: Τα μαγαζιά κλείνουν, οι τουρίστες εξαφανίζονται, μέρη πολύ τουριστικά μοιάζουν πλήρως εγκαταλειμμένα και έρημα…».
Κάπως έτσι περιγράφουν τη ζωή τους οι κάτοικοι των Κυκλάδων: Οι απότομες αλλαγές συνθηκών -από το συνωστισμό του καλοκαιριού στην ερημιά του χειμώνα- έχουν επιπτώσεις και στην ψυχική τους υγεία. Ενας στους πέντε παρουσιάζει προβλήματα ψυχολογικής ανάπτυξης, ενώ από την παιδική ηλικία εμφανίζονται διαταραχές συμπεριφοράς. Το άγχος και η κατάθλιψη κάνουν αρκετά συχνά την εμφάνισή τους, ενώ σημαντικά είναι και τα ποσοστά ενδοοικογενειακών προβλημάτων. Την ίδια ώρα οι ειδικοί διαπιστώνουν αύξηση των περιστατικών κατάθλιψης στη διάρκεια του χειμώνα αλλά και υποτροπές των καταθλιπτικών και ψυχωσικών ασθενών στην αρχή του φθινοπώρου. Κι όλα αυτά τη στιγμή που οι Κυκλάδες διαθέτουν μόνο ένα δημόσιο ψυχιατρικό τμήμα, στο Νοσοκομείο Σύρου, ενώ ιδιώτες ψυχίατροι υπάρχουν μόνο στα μεγάλα νησιά. Τα παραπάνω προκύπτουν από στοιχεία της Εταιρείας Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ψυχικής Υγείας (ΕΠΑΨΥ), που συλλέγονται από τους ανθρώπους που απευθύνονται στις Κινητές Μονάδες Ψυχικής Υγείας, οι οποίες δραστηριοποιούνται στις Κυκλάδες. Τα στοιχεία που συλλέγουν οι κινητές μονάδες είναι και τα μόνα επικαιροποιημένα δεδομένα που σκιαγραφούν την κατάσταση της ψυχικής υγείας στα νησιά. Περισσότεροι από 3.700 άνθρωποι -ενήλικες και παιδιά, μόνιμοι κάτοικοι των Κυκλάδων- έχουν ζητήσει τη βοήθεια των ειδικών που στελεχώνουν τις δύο κινητές μονάδες τα τελευταία πέντε χρόνια.
Στην πλειονότητά τους δεν είχαν την ευκαιρία να δουν κάποιον ειδικό στην ψυχική υγεία. Ωστόσο, το ένα τρίτο των ενηλίκων παραπέμφθηκε στους γιατρούς των κινητών μονάδων, επειδή είχε κάποια ψυχιατρικά συμπτώματα, ενώ ένας στους 10 είχε νοσηλευθεί με ψυχιατρικό πρόβλημα στο παρελθόν. «Οι συνθήκες ζωής των κατοίκων των νησιών οπωσδήποτε επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο εκδηλώνονται οι ψυχικές διαταραχές κάθε είδους. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι απότομες εναλλαγές από καλοκαίρι στο χειμώνα πυροδοτούν την εντονότερη εκδήλωση τέτοιων προβλημάτων» αναφέρει ο ψυχολόγος και πρόεδρος της ΕΠΑΨΥ κ. Παναγιώτης Χονδρός.
«Αισθάνομαι μόνος… Ολα δείχνουν ίδια (ίδια πρόσωπα, ίδιες παραστάσεις). Δεν έχω επιλογές για διασκέδαση, κοινωνική συναναστροφή. Αυτό επηρεάζει τη διάθεση μου» ανέφερε χαρακτηριστικά ένας από τους κατοίκους των Κυκλάδων, περιγράφοντας τη ζωή στο νησί στη διάρκεια του χειμώνα. Ακόμη πιο δύσκολα είναι τα πράγματα για τους ανθρώπους που δεν κατάγονται από τις Κυκλάδες, αλλά η δουλειά τους τους αναγκάζει να μετακομίσουν εκεί: «Δυσκολεύομαι να κάνω σχέσεις με τους ντόπιους… Συχνά με αντιμετωπίζουν με καχυποψία». Σημαντικές είναι, σύμφωνα με τους ειδικούς, και οι επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των παιδιών: «Οι γονείς, αν απασχολούνται στον τομέα του τουρισμού, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού περνούν σημαντικά λιγότερο χρόνο με τα παιδιά τους. Από την άλλη, συχνά οι γονείς αισθάνονται επίσης ανασφάλεια και φόβο για τους ξένους που πλημμυρίζουν το νησί και μπορεί να γίνονται υπερπροστατευτικοί απέναντι στα παιδιά τους». Μαθησιακές δυσκολίες, προβλήματα ψυχολογικής ανάπτυξης ή συμπεριφοράς και διάφορες συναισθηματικές διαταραχές είναι μερικά από τα προβλήματα που διέγνωσαν οι επιστήμονες στα παιδιά τα οποία απευθύνθηκαν στις κινητές μονάδες.