Ο καρκίνος είναι η δεύτερη συνηθέστερη αιτία θανάτου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο καρκίνος του μαστού, ο καρκίνος του τραχήλου και ο καρκίνος του παχέος εντέρου και του ορθού αντιπροσωπεύει το 32% των θανάτων από καρκίνο στις γυναίκες και ο καρκίνος του παχέος εντέρου και του ορθού το 11% στους άνδρες.
Δεδομένης της γήρανσης του πληθυσμού, τα ποσοστά αυτά αναμένεται να αυξηθούν, εκτός αν ληφθούν προληπτικά μέτρα για τη μείωση των θανάτων από καρκίνο.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αναλάβει κοινή δέσμευση για την εξασφάλιση κατάλληλου προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του μαστού, του τραχήλου και του παχέος εντέρου και του ορθού, όπως ορίζεται στη σύσταση του Συμβουλίου της 2ας Δεκεμβρίου 2003 σχετικά με τον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου.
Στην πρώτη έκθεση εφαρμογής, η Επιτροπή τονίζει ότι, παρόλο που σημειώθηκε μεγάλη πρόοδος στον τομέα του προσυμπτωματικού ελέγχου, τα κράτη μέλη δεν έχουν εφαρμόσει πλήρως αυτόν τον προσυμπτωματικό έλεγχο. Λιγότερο από το μισό του ελάχιστου συνιστώμενου αριθμού προσυμπτωματικών ελέγχων πραγματοποιούνται στην ΕΕ κάθε χρόνο. Παρέχοντας σαφή περιγραφή της κατάστασης και των σχετικών κενών, η εν λόγω έκθεση συμβάλλει στην ανανέωση της δέσμευσης να εφαρμοστεί ο προσυμπτωματικός έλεγχος για καρκίνο του μαστού, του τραχήλου και του παχέος εντέρου και του ορθού ως ζωτικό και οικονομικά αποδοτικό μέτρο για τη μείωση του άχθους του καρκίνου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η αρμόδια Επίτροπος για θέματα υγείας, κ. Ανδρούλλα Βασιλείου, ανέφερε: «Σ’αυτούς τους καιρούς οικονομικής αβεβαιότητας, πρέπει να αναγνωρίσουμε, περισσότερο από ποτέ, τη σημασία του προγραμματισμού για ένα υγιές μέλλον. Η επένδυση σε προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου θα δώσει καρπούς μακροπρόθεσμα, καθώς η πρόληψη είναι ο πιο αποτελεσματικός και οικονομικά αποδοτικός τρόπος ελαχιστοποίησης του άχθους του καρκίνου στην Ευρώπη.»
Τα πορίσματα της έκθεσης
Παρόλο που σημειώθηκε μεγάλη πρόοδος στον τομέα του προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο εξακολουθούν να απαιτούνται περισσότερα:
– για τον καρκίνο του μαστού, μόνο σε 22 κράτη μέλη λειτουργούν ή τίθενται σε εφαρμογή προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου βάσει πληθυσμού·
– για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, μόνο σε 15 κράτη μέλη λειτουργούν ή τίθενται σε εφαρμογή προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου βάσει πληθυσμού·
– για τον καρκίνο του παχέος εντέρου και του ορθού, μόνο σε 12 κράτη μέλη λειτουργούν ή τίθενται σε εφαρμογή προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου βάσει πληθυσμού.
Ο σημερινός ετήσιος αριθμός εξετάσεων προσυμπτωματικού ελέγχου στην ΕΕ είναι σημαντικός· ωστόσο, ο αριθμός αυτός είναι μικρότερος από το ήμισυ του ελάχιστου ετήσιου αριθμού εξετάσεων που θα έπρεπε να αναμένονται, εάν παρέχονταν οι δοκιμές προσυμπτωματικού ελέγχου που διευκρινίζονται στη σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με τον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου, σε όλους τους πολίτες ευπαθούς ηλικίας της ΕΕ (περίπου 125 εκατομμύρια εξετάσεις ετησίως).
Λιγότερο από το ήμισυ του σημερινού ποσοστού εξετάσεων (41%) πραγματοποιείται σε προγράμματα βάσει πληθυσμού, τα οποία παρέχουν το οργανωτικό πλαίσιο για την εφαρμογή συνολικής διασφάλισης ποιότητας, όπως απαιτείται από τη σύσταση του Συμβουλίου.
Πώς αυξάνουμε τον αριθμό των προσυμπτωματικών ελέγχων στην ΕΕ;
Τα κράτη μέλη πρέπει να εξακολουθήσουν να βελτιώνουν ή να εφαρμόζουν προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου βάσει πληθυσμού, υποστηριζόμενα από συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών και επαγγελματικούς, οργανωτικούς και επιστημονικούς φορείς και εμπειρογνώμονες.
Πρέπει να καταβληθούν πρόσθετες προσπάθειες για τη βελτίωση και τη διατήρηση μέτρων προσυμπτωματικού ελέγχου για την εξασφάλιση της ποιότητας, της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας σε ένα κράτος μέλος καθώς και σε επίπεδο ΕΕ.
Με την παροχή σαφούς εποπτείας της κατάστασης, η εν λόγω έκθεση θα ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να ανανεώσουν τις προσπάθειές τους για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που καθορίζονται στη σύσταση.
Ποιες πρόσθετες πρωτοβουλίες θα αναλάβει η Επιτροπή για την καταπολέμηση του καρκίνου;
Η Επιτροπή σκοπεύει να δημιουργήσει, το 2009, μια ευρωπαϊκή εταιρική σχέση με σκοπό τη δράση εναντίον του καρκίνου, συγκεντρώνοντας τα σχετικά ενδιαφερόμενα μέρη σε ολόκληρη την ΕΕ σε μια συλλογική προσπάθεια για την αντιμετώπιση του καρκίνου. Η εταιρική σχέση θα υποστηρίξει τα κράτη μέλη όσον αφορά τις προσπάθειές τους για την πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση του καρκίνου. Βασικοί τομείς για μελλοντικές δραστηριότητες ως προς τον καρκίνο είναι:
πληροφόρηση για την υγεία, συλλογή και ανάλυση συγκρίσιμων στοιχείων·
πρωτογενής πρόληψη·
προσδιορισμός και προώθηση της ορθής πρακτικής σε υγειονομική περίθαλψη που συνδέεται με τον καρκίνο·
προτεραιότητες για την έρευνα στον τομέα του καρκίνου.