Ολα τα μικρα και μεγάλα ζητήματα που αφορούν τη διαχείριση ανατίθενται για μελέτη και λύση σε τέσσερις ειδικές ομάδες εργασίας
Της Χριστινας Κοψινη
Μέσα στο 2009 -και αν…- παραπέμπεται η (πραγματική) λειτουργική ενοποίηση των ασφαλιστικών Ταμείων. Τυπικώς, δεν έχει αλλάξει τίποτε και σύμφωνα με τις υπουργικές διαβεβαιώσεις οι ενοποιήσεις θα γίνουν κανονικά την 1η Οκτωβρίου, δηλαδή την ημερομηνία που έχει καθοριστεί από το Nόμο 3655/2008. Ισχύει, δηλαδή το «ούτε μια ημέρα πίσω» της κ. Πετραλιά. Στην πράξη, όμως, όλα τα μικρά και μεγάλα ζητήματα που αφορούν τη διαχείριση των νέων Ταμείων στο χώρο των επιστημόνων, των ΜΜΕ και του ιδιωτικού τομέα, παραμένουν ανοιχτά και παραπέμπονται για μελέτη και λύση σε τέσσερις ειδικές ομάδες εργασίας.
Η παραπομπή σε επιτροπές και ομάδες εργασίας δεν οφείλεται στη διαλλακτικότητα της υπουργού ούτε υποκρύπτει επανεξέταση του όλου θέματος που στήθηκε γρήγορα, αποφεύγοντας μεταβατικές περιόδους προσαρμογής και εκπαίδευσης του προσωπικού που θα στελεχώσουν τα νέα ασφαλιστικά μεγαθήρια. Απλώς αποτελεί ένα αναγκαίο κακό το οποίο δεν ομολογείται επισήμως.
Σύμφωνα με τις υπουργικές Αποφάσεις (ΥA) που υπεγράφησαν στις 13 Αυγούστου, οι ομάδες εργασίας που συγκροτούνται στη Γενική Γραμματεία Κοινωνικής Προστασίας θα αναλάβουν «την καταγραφή, επισήμανση, κατάρτιση προτάσεων και επίλυση των πάσης φύσεως θεμάτων λογιστικής και οικονομικής διαχείρισης, που προκύπτουν ή που θα προκύψουν είτε από από την ένταξη των φορέων και κλάδων κοινωνικής ασφάλισης, ως τομέων, στα νέα Ταμεία (ΕΤΑΑ, ΕΤΑΠ – ΜΜΕ, ΤΕΑΠΑΣΑ και ΤΑΥΤΕΚΩ), είτε από την έναρξη της λειτουργίας τους».
Eίναι χαρακτηριστικό ότι οι ΥΑ παρέχουν τη δυνατότητα παράτασης των εργασιών των επιτροπών και μετά τις 31.12.2008, ενώ προβλέπει εντατική δουλειά (συνεδριάσεις εκτός ωρών εργασίας τουλάχιστον 6 φορές μηνιαίως). Οι επιτροπές απαρτίζονται από υπηρεσιακά στελέχη των Ταμείων και το υπουργείο. Η αμοιβή τους ανά συνεδρίαση δεν θα υπερβαίνει τα 50 ευρώ και θα καταβάλλεται από τον ειδικό λογαριασμό ΛΒΚΑ.
Πληροφορίες φέρουν το υπουργείο Απασχόλησης σε ετοιμότητα να καταθέσει ακόμη και αύριο νομοθετική ρύθμιση με την οποία θα παρατείνεται για μετά την 1η Ιανουαρίου 2009 η περίοδος της νέας οικονομικής χρήσης των ενοποιημένων Ταμείων, επομένως και η κατάρτιση νέων προϋπολογισμών, προκειμένου να ξεπεραστεί το πρόβλημα που έχει προκύψει με τα εντάλματα πληρωμής. Αλλωστε, οι Πάρεδροι άρχισαν την γκρίνια. Για να υπογράψουν τα εντάλματα πρέπει να αναφέρονται σε νέους Προϋπολογισμούς. Κάποια Ταμεία κατόρθωσαν να τηρήσουν την απαιτούμενη ημερομηνία που έληγε τον Αύγουστο, αλλά, συνεχίζουν να παρουσιάζουν προβλήματα. Ακόμη και οι μετεγκαταστάσεις που θεωρητικά αποτελούν το πιο εύκολο κομμάτι της «μεταρρύθμισης» παρουσιάζουν προβλήματα, αφού μέχρι αυτήν την ώρα δεν έχουν εξευρεθεί ούτε οι χώροι για τις συνεδριάσεις των νέων διοικητικών συμβουλίων.
Για πρώτη φορά, οι δυσκολίες του εγχειρήματος προκάλεσαν και μια μίνι κρίση στο ΙΚΑ, στο οποίο, όλα έδειχναν ότι οι ενοποιήσεις των τραπεζικών Ταμείων, του ΤΑΞΥ και των άλλων Ειδικών Ταμείων, κυλούσαν ομαλά, λόγω και της μεγάλης εμπειρίας που έχει το Ιδρυμα από προγενέστερες συγχωνεύσεις.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο υποδιοικητής του ΙΚΑ, κ. Αμπατζόγλου, ο οποίος είναι επικεφαλής της επιτροπής που συστάθηκε στο Ιδρυμα για την υποδοχή και τις ενοποιήσεις των νέων Ταμείων, φέρεται να εξεμάνη κατά τη διάρκεια την τελευταίας συνεδρίασης όταν αντελήφθη ότι οι δεσμεύσεις που είχε αναλάβει δεν μπορούσαν να υλοποιηθούν λόγω της πληθώρας των προβλημάτων και των απρόβλεπτων καταστάσεων. Επί του παρόντος, η έκρηξη Αμπατζόγλου δεν φαίνεται να προκαλεί βαθύτερο ρήγμα στη διοίκηση του ΙΚΑ. Ωστόσο, κι εκεί τα προβλήματα θα κριθούν αργότερα και θα εξαρτηθούν από το εάν οι Τράπεζες εκπληρώσουν στο ακέραιο τις υποχρεώσεις τους, καταβάλλοντας τα ποσά που τούς αναλογούν για τις συντάξεις των τραπεζικών που επωμίζεται το Ιδρυμα. Ενα στοίχημα στο οποίο έχει στηρίξει όλες τις ελπίδες του ο διοικητής του ΙΚΑ κ. Γ. Μέργος όταν διαβεβαιώνει ότι δεν θα υπάρξει οικονομικό πρόβλημα εάν καταβληθούν και τα ποσά που προβλέπει ο Κρατικός Προϋπολογισμός.
Σημειώνεται ότι ήδη στον κλάδο σύνταξης του ΙΚΑ εντάχθηκαν οι αντίστοιχοι κλάδοι σύνταξης των ΗΣΑΠ, της Εθνικής Τράπεζας, της Εθνικής Ασφαλιστικής, του ΤΑΠ – ΟΤΕ, του ΟΤΕ, των ΕΛΤΑ, της ΕΤΒΑ, ενώ ειδικός ανεξάρτητος τομέας είναι η ΔΕΗ. Επίσης, στον κλάδο ασθένειας του ΙΚΑ εντάχθηκαν τα μέρη δύο Ταμείων, του ΤΑΠΕΑΠΙ και του ΤΑΞΥ. Ωστόσο, ο διαχωρισμός των κλάδων των Ταμείων και η ένταξή τους σε διαφορετικά σχήματα εγείρει θέμα κατάτμησης των περιουσιακών τους στοιχείων. Αυτό θα είναι και η αιτία των προσφυγών στη Δικαιοσύνη. Ηδη η Ομοσπονδία Εργατών Τεχνιτών Υπαλλήλων Τσιμέντων Ελλάδας προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας ζητώντας να χαρακτηριστεί αντισυνταγματικός ο νόμος Πετραλιά και να ακυρωθεί η υπουργική απόφαση με την οποία ένα τμήμα του προσωπικού του Ταμείου επικουρικής ασφάλισης προσωπικού εταιρειών τσιμέντου μεταβιβάζεται στο επικουρικό του ΙΚΑ, το ΕΤΕΑΜ κι ένα άλλο αποσπάται στο ταμείο ασφάλισης προσωπικού ιδιωτικού τομέα (ΤΑΠΙΤ).
Ο αντίκτυπος για τους ασφαλισμένους
Τι αντίκτυπο θα έχουν όλα αυτά στους ασφαλισμένους; Toν αντικτυπο που έχει πάντα η δημιουργία ανακατανομής της υπάρχουσας γραφειοκρατίας. Δηλαδή μια μικρότερη ή μεγαλύτερη καθυστέρηση στις απονομές των παροχών, των συνταξιοδοτικών αποφάσεων και των επικυρώσεων στις δαπάνες υγείας. Μεγάλα προβλήματα ενδέχεται να έχουν οι ασφαλισμένοι του ΤΣΜΕΔΕ, ενώ ο χρόνος μεταφοράς εγγράφων ή αιτημάτων από την πρώτη φάση που είναι το πρωτόκολλο έως και την άφιξη στην κατάλληλη υπηρεσία έχει αυξηθεί και από αυθημερόν χρειάζεται 5 ή και 6 ημέρες.
Πάντως, τα προβλήματα δεν είναι ανυπέρβλητα. Αργά ή γρήγορα το νέο σύστημα θα αρχίσει να λειτουργεί (για τις ενοποιήσεις στον ΟΑΕΕ απαιτήθηκαν πάνω από 5 χρόνια), έστω και αν αυτό δεν γίνει μέσα στα αυστηρά χρονοδιαγράμματα που ορίζει ο νόμος.
Ομως, μεγάλες καθυστερήσεις που κρύβουν σημαντικότερους επενδυτικούς κινδύνους εκδηλώνονται στον ευαίσθητο τομέα της αξιοποίησης των αποθεματικών των Ταμείων. Το υπουργείο Απασχόλησης και η Γενική Γραμματεία Κοινωνικής Προστασίας, απορροφημένοι από τα διαχειριστικά προβλήματα των ενοποιήσεων, δεν έχουν καθυστερήσει μόνο την έκδοση του νέου Κοινωνικού Προϋπολογισμού για την αποτύπωση της περιουσίας του 2007, αλλά και τη σύσταση της Ειδικής Επιτροπής Ελέγχου Επενδύσεων των φορέων κοινωνικής ασφάλισης. Η επιτροπή που θα ελέγχει τη νομιμότητα των επενδύσεων σε κινητές αξίες και θα κάνει τον περιοδικό έλεγχο των στοιχείων στα οποία στηρίζονται οι επενδυτικές επιλογές των διοικητικών συμβουλίων και των φορέων κοινωνικής ασφάλισης δεν έχει ακόμη συσταθεί, παρότι πέρασαν ήδη 15 μήνες από την ψήφιση του σχετικού νόμου.
Η επιτροπή αυτή θα αντικαταστήσει την Ειδική Επιτροπή Ελέγχου και Εποπτείας που είχε έδρα της την Τράπεζα της Ελλάδος και επικρίθηκε έντονα διότι δεν διαπίστωσε το σκάνδαλο των δομημένων ομολόγων.
Επίσης, μεγάλη καθυστέρηση σημειώνεται και στο πλαισίο κανόνων επενδυτικής συμπεριφοράς που έχει αναλάβει να καθορίσει άλλη, 9μελής επιτροπή αποτελούμενη από εκπροσώπους των υπουργείων Απασχόλησης και Οικονομίας, της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, της Ενωσης Θεσμικών, του ΣΕΒ και της ΓΣΕΕ. Μάλιστα, οι καθυστερήσεις συμπίπτουν με την εν εξελίξει χρηματοπιστωτική κρίση, την απομείωση της αξίας των δομημένων που ακόμη διατηρούν τα ασφαλιστικά Ταμεία και τις πτώσεις στα μετοχικά τους χαρτοφυλάκια.