Του Γιάννη Μπασκόζου
πρώην γενικού γραμματέα του υπουργείου Υγείας,
εκπροσώπου της Ελλάδας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και υποψήφιου δημοτικού συμβούλου με την παράταξη Γαλάτσι από Κοινού και υποψήφια δήμαρχο την Αγγέλικα Σαπουνά.
Η Υγεία, με βάση τον ιστορικό ορισμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) από τη Σύνοδο της Άλμα Άτα είναι η ύπαρξη σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι μόνο η απουσία νόσου και αναπηρίας. Αυτή η διευρυμένη και ιστορική ερμηνεία οδηγεί ντε φάκτο και στην αναβάθμιση του τι είναι δημόσια υγεία.
Σε αντίθεση, αλλά και σε αγαστή συνεργασία με τις υπηρεσίες περίθαλψης – νοσοκομεία, γιατροί, νοσηλευτές και τα λοιπά – υπάρχει και η δημόσια υγεία που ορίζεται ως «η εφαρμοζόμενη από το κράτος πολιτική πρόληψης η οποία έχει σκοπό την προφύλαξη του πληθυσμού από οποιαδήποτε νοσηρή κατάσταση, την καλυτέρευση των συνθηκών υγιεινής, και τη βελτίωση των σωματικών και πνευματικών ικανοτήτων».
Με την προαναφερθείσα διακήρυξη της Άλμα Άτα και τον χάρτη της Οτάβα επιχειρείται η διεύρυνση του όρου δημόσια υγεία ώστε να περιλαμβάνει και το κοινωνικό, οικονομικό περιβάλλον. Η νέα λογική της δημόσιας υγείας δίνει έμφαση στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και την προαγωγή της υγείας με κυρίους κατευθυντήριους άξονες τη διαμόρφωση δημοσίων πολιτικών, τη δημιουργία θετικού οικολογικού περιβάλλοντος, την κοινοτική δράση, την ανάπτυξη προσωπικών δεξιοτήτων και την διατομεατίκη και διεπιστημονική προσέγγιση.
Αρμοδιότητες της τοπικής αυτοδιοίκησης
Η πρωτοβάθμια τοπική αυτοδιοίκηση ως η εγγύτερα στον πολίτη δομή εξουσίας είναι προνομιακός χώρος για την υλοποίηση πολιτικών δημόσιας υγείας. Θεσμικά έχουν καθοριστεί αρμοδιότητες της πρωτοβάθμιας τοπικής αυτοδιοίκησης σε σχέση με τη δημόσια υγεία οι οποίες έχουν μια εντυπωσιακή ευρύτητα διότι οι οργανισμοί αυτοί μπορούν και οφείλουν να παρεμβαίνουν στους κοινωνικοοικονομικούς προσδιοριστές της υγείας. Ίσως να εντυπωσιαστούμε αλλά αξίζει τον κόπο να αναφέρουμε μερικούς από αυτούς τους προσδιοριστές:
- Το εισόδημα, η κοινωνική διαστρωμάτωση και η κοινωνική θέση των ατόμων.
- Το άγχος (στρες) και η δυνατότητα αντιμετώπισης καταστάσεων οι οποίες προκαλούν άγχος.
- Τα πρώτα χρόνια της ζωής.
- Η κοινωνική συμμετοχή ή αντίθετα ο κοινωνικός αποκλεισμός.
- Η εργασία και οι συνθήκες εργασίας.
- Η ανεργία.
- Η κοινωνική υποστήριξη, τα κοινωνικά δίκτυα.
- Ο εθισμός σε όλες του τις εκφάνσεις με κυριότερες τα ναρκωτικά τον καπνό και τα οινοπνευματώδη.
- Η διατροφή.
- Οι μετακινήσεις των πληθυσμών σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο.
Από τα παραπάνω γίνεται φανερό πόσο μεγάλη σχέση έχει η κατάσταση της δημόσιας υγείας με τις πολιτικές υγείας που εφαρμόζει κάθε κράτος.
Η παροχή υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας αναφέρεται τόσο στην πρωτογενή (αντιμετώπιση παραγόντων ασθένειας) όσο και στη δευτερογενή (έγκαιρη διάγνωση της ασθένειας με προσυμπτωματικό έλεγχο) πρόληψη και περιλαμβάνει:
- Αγωγή υγείας
- Ενημέρωση του πληθυσμού ως προς τη συμπεριφορά του σε σχέση με τη διατροφή, το κάπνισμα, τα οινοπνευματώδη
- Διενέργεια εμβολιασμών τόσο του παιδικού όσο και του ενήλικου πληθυσμού
- Προσυμπτωματικό έλεγχο
- Παροχή υπηρεσιών οδοντιατρικής περίθαλψης
- Έλεγχο της κατάστασης των τροφίμων, του νερού, των εγκαταστάσεων υγιεινής
- Έλεγχο της δημόσιας και περιβαλλοντικής υγιεινής
- Προσχολική και σχολική υγιεινή
- Παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών σε θέματα οικογενειακού προγραμματισμού και πρόληψης σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων
- Παρακολούθηση και εκπαίδευση των εγκύων
- Πρόληψη και αντιμετώπιση χρόνιων και ενδημικών νοσημάτων
- Υγιεινή στους χώρους εργασίας
- Διεξαγωγή επιδημιολογικών ερευνών
Πολιτική του δήμου σε σχέση με την πολιτική δημόσιας υγείας
Η τεκμηριωμένη και επιστημονική απάντηση, πάντα με γνώμονα το συμφέρον των συμπολιτών μας, χρειάζεται τη δράση των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης στο τομέα του περιβάλλοντος με δράσεις όπως:
- Εκπόνηση τοπικών προγραμμάτων για την προστασία και την αναβάθμιση του φυσικού, αρχιτεκτονικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών και εθνικών πολιτικών.
- Η προστασία και διαχείριση των υδάτινων πόρων, η προστασία του εδάφους και των υπόγειων υδάτων και η καταπολέμηση της ρύπανσης.
- Η καθαριότητα όλων των κοινοχρήστων χώρων
- Η αποκομιδή και διαχείριση των αποβλήτων καθώς και η κατασκευή, συντήρηση και διαχείριση συστημάτων αποχέτευσής και βιολογικού καθαρισμού και η λήψη προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων για την προστασία των κοινόχρηστων χώρων και ιδιαίτερα των χώρων διάθεσης απορριμμάτων.
- Η λήψη μέτρων για την αποκατάσταση και ανάπλαση των περιοχών της περιφέρειας τους κυρίως σε περιοχές όπου αναπτύσσεται ή είχε αναπτυχθεί εκμετάλλευση ορυκτού πλούτου.
- Η μέριμνα και η λήψη μέτρων για την προστασία της δημόσιας υγείας όπως ο υγειονομικός έλεγχος των δημοσίων και κοινοτικών δεξαμενών νερού.
- Ο υγειονομικός έλεγχος των επιχειρήσεων και καταστημάτων που λειτουργούν
- Ο έλεγχος της ηχορύπανσης, της κοινής ησυχίας και της εκπομπής ρίπων, θορύβων και άλλων επιβαρύνσεων του περιβάλλοντος από τροχοφόρα.
- Η περισυλλογή και εν γένει η μέριμνα για τα αδέσποτα ζώα και η δημιουργία καταφυγίων σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.
Η δραστηριότητα του δήμου μας, θα πρέπει, λοιπόν, να επεκτείνεται σε όλους τους παραπάνω τομείς, χωρίς εξαρτήσεις και διαπλοκές από τοπικά μικρά και μεγάλα συμφέροντα, καθώς ο δήμος οφείλει να μην είναι απλά θεατής των πολιτικών δημόσιας υγείας που εφαρμόζει το κράτος μέσω του υπουργείου.
Ο δήμος μπορεί και οφείλει να διεκδικεί την προστασία της δημόσιας υγείας για όλους ανεξαίρετα τους κατοίκους της επικράτειας του. Η ύπαρξη, αναβάθμιση και επαρκής στελέχωση του Κέντρου Υγείας οφείλουν να είναι από τα πρώτα διεκδικητικά θέματα της νέας δημοτικής αρχής. Βεβαίως η ύπαρξη πολλών απ’ όσα έχουν ήδη αναφερθεί ως δράσεις πρωτοβάθμιας υγείας δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς την ίδρυση, ύπαρξη, επαρκή στελέχωση και λειτουργία των Τοπικών Μονάδων Υγείας των οποίων η στελέχωση δεν είναι αμιγώς ιατροκεντρική αλλά με όλους τους λειτουργούς που προβλέπονται (επικέπτες/τριες υγείας, νοσιλευτές/τριες, διοικητικό προσωπικό), είναι η μόνη δομή που μπορεί να διασφαλίσει ουσιαστικές υπηρεσίες πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας στους συμπολίτες μας.
Η διεκδίκηση τριών τουλάχιστον Τοπικών Μονάδων Υγείας στην επικράτεια του δήμου μας οφείλει να γίνει προτεραιότητα της νέας δημοτικής αρχής και φυσικά θα είναι η προτεραιότητα της παράταξης Γαλάτσι από Κοινού.
Προσβλέποντας, λοιπόν, σε μια διαφορετική μέρα για τον δήμο μας με σύγχρονη αντιμετώπιση των αναγκών του πληθυσμού, άσκηση όλων των αρμοδιοτήτων του αλλά και διεκδίκηση από την κεντρική εξουσία μπορούμε προσερχόμενοι στις εκλογές της Κυριακής να δυναμώσουμε τη φωνή αυτών που με επιστημονική επάρκεια, προοδευτική αντίληψη για την κοινωνία και αφοσίωση για την ποιότητα ζωής των συμπολιτών μας, θα διεκδικήσουν μαζί μας αυτό που δικαιούμαστε, μια καλύτερη ζωή για όλες και όλους μας.