Γιατροί χωρίς… γιατρειά

Αποτελούν την επαγγελματική κοινότητα με τις περισσότερες αυτοκτονίες στον κόσμο!

Κρατούν συχνά τις τύχες των ασθενών στα χέρια τους. Εργο ζωής τους είναι η αντιμετώπιση κάθε ψυχικής ή σωματικής διαταραχής και η διάσωση όσο το δυνατόν περισσότερων ανθρώπινων ζωών. Ωστόσο, οι εκπρόσωποι της ιατρικής κοινότητας δεν είναι υπεράνθρωποι.

Τουναντίον μάλιστα, καθώς η φύση της «δουλειάς» καθιστά τον οργανισμό τους περισσότερο ευάλωτο από κάθε άλλον επαγγελματία σε παθήσεις που αφορούν τη σωματική και ιδιαίτερα την ψυχική υγεία και ισορροπία, με απρόβλεπτες συνέπειες τόσο για τους ίδιους (πολλοί βλέπουν ως μοναδική «διέξοδο» την αυτοκτονία) όσο και για τους ασθενείς τους.

Στη συντριπτική πλειονότητα των ευρωπαϊκών χωρών, και δη στη Γερμανία, η αυτοχειρία στους ιατρικούς κόλπους αποτελεί τη συχνότερη, ασυνήθιστη αιτία θανάτου, καθώς ο αριθμός των γιατρών που τερματίζουν αυτοβούλως τη ζωή τους είναι διπλάσιος σε σχέση με αυτόν του προσωπικού άλλων επαγγελματικών ομάδων.

Χαρακτηριστικό είναι ότι στις τάξεις των γυναικών συναδέλφων τους το ποσοστό αυτοκτονιών είναι τετραπλάσιο σε σύγκριση με αυτό που αντιστοιχεί στον συνολικό γυναικείο πληθυσμό της χώρας.

Κάθε χρόνο περίπου 100 έως 200 Γερμανοί γιατροί αφαιρούν τη ζωή τους, χωρίς ωστόσο να συμπεριλαμβάνεται στη στατιστική ο αριθμός των αποκρυμμένων αυτοκτονιών.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ψυχολόγου Χάραλντ Γιούρκατ από το Πανεπιστήμιο του Γκίεσεν, ο πραγματικός αριθμός των αυτόχειρων γιατρών είναι σχεδόν τετραπλάσιος…

Παρόμοιο είναι το κλίμα ανησυχίας που επικρατεί στις ιατρικές κοινότητες των υπόλοιπων ευρωπαϊκών κρατών και εν γένει του δυτικού κόσμου, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ. Βάσει των στοιχείων μιας πρόσφατης νορβηγικής έρευνας, 1 στους 10 ερωτηθέντες γιατρούς παραδέχτηκε ότι «φλερτάρει» με την ιδέα της αυτοκτονίας.

Εξαρτημένοι από ουσίες

Ενας στους τρεις γιατρούς στις γερμανικές κλινικές πάσχει από το σύνδρομο «Βurn-out», ήτοι σε ελεύθερη μετάφραση «εξάντληση», «κάψιμο», αναφέρει το γερμανικό περιοδικό «Spiegel», επικαλούμενο στοιχεία ενός Ινστιτούτου Ιατρικής Εργασίας που εδρεύει στο Αμβούργο, ενώ σε δημοσκόπηση που διεξήγαγε το Πανεπιστήμιο του Γκίεσεν το ήμισυ των ερωτηθέντων παραδέχτηκε ότι από το μυαλό του πέρασε έστω και μία φορά η σκέψη της αυτοκτονίας. Δύο εκ των τριών θεωρούν πιθανόν, κάποια στιγμή στο μέλλον, να το πράξουν…

Οι εκπρόσωποι ωστόσο του ιατρικού κλάδου υποφέρουν, σε σχέση με άλλες επαγγελματικές ομάδες, σε διπλάσιο βαθμό από διαταραχές ή παθήσεις που προκαλούν είτε σωματική είτε ψυχική εξάρτηση.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις ειδικών, το 10% έως 15% όλων των γιατρών θα αποκτήσει τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του εξάρτηση από κάποια ουσία, με συχνότερες το αλκοόλ, τα ηρεμιστικά χάπια και τα παυσίπονα, ενώ εμφανίζουν 3 φορές μεγαλύτερο ποσοστό απώλειας της ζωής, σε σύγκριση με το προσωπικό άλλων επαγγελμάτων, εξαιτίας ασθενειών που σχετίζονται με τη χρόνια κατανάλωση αλκοόλ, όπως η κίρρωση του ήπατος.

Οι ειδικότητες που… σκοτώνουν

Οι ειδικοί εκτιμούν ότι η επιλογή της ιατρικής ειδικότητας μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τις πιθανότητες αυτοχειρίας ενός γιατρού. Ψυχίατροι και αναισθησιολόγοι αυτοκτονούν, σύμφωνα με

έρευνα, συχνότερα από συναδέλφους τους άλλων ειδικοτήτων, ενώ στην κατηγορία υψηλού κινδύνου ανήκουν τόσο οι χειρουργοί όσο και οι οφθαλμίατροι. Εν αντιθέσει, οι παιδίατροι, των οποίων

οι αποδοχές είναι δυσανάλογες του δυσχερούς έργου που επιτελούν, χάνουν σπανίως τη ζωτική τους ενέργεια και τη «δίψα» για ζωή. Πριν από την πρόωρη έξοδο αρκετών από το επάγγελμα, η οποία είθισται να συντελείται μετά το πέρας του 50ού έτους της ηλικίας τους, μεσολαβεί ένα μεγάλο χρονικό διάστημα κατά το οποίο υποφέρουν, εκδηλώνοντας μια σειρά διαταραχών της υγείας τους.

Ερευνες έχουν δείξει ότι κατά το πρώτο κιόλας έτος ανάληψης των ιατρικών καθηκόντων τους το 23% έως το 31% των επίκουρων γιατρών εμφάνισε διαταραχές που παραπέμπουν σε κατάθλιψη. Χαρακτηριστικό είναι ότι το αντίστοιχο ποσοστό των συνομηλίκων τους στον μέσο πληθυσμό ανέρχεται μόλις στο 15%.

Χείρα βοηθείας σε γιατρούς από… γιατρό

Ο 54χρονος ψυχίατρος και ψυχοθεραπευτής Μπέρνχαρτ Μόιλεν ήταν από τους πρώτους που διαπίστωσε ότι ορισμένοι συνάδελφοί του χρειάζονταν επειγόντως βοήθεια. Πριν από 9 χρόνια δημιούργησε την πρώτη δικτυακή πλατφόρμα γνώσης, με ενημέρωση για διάφορα ιατρικά θέματα και παροχή πρακτικών συμβουλών προς τους συναδέλφους του.

Το Ινστιτούτο για την Υγεία των Ιατρών, όπως αναφέρεται στην αντίστοιχη ιστοσελίδα, παρέχει επιπλέον τη δυνατότητα να επισκεφθεί κανείς προσωπικά τον ίδιο τον Μόιλεν στο ιατρείο του στην κωμόπολη Βίλινγκεν Σβέλινγκεν.

Τα αίτια του φαινομένου, όπως εκτιμά ο ίδιος, εντοπίζονται εν πρώτοις στις σχεδόν απάνθρωπες συνθήκες εργασίας. Στα νοσοκομεία έχουν να αντιμετωπίσουν το διόλου ευέλικτο σύστημα ιεραρχίας, τη συνεχή και ασφυκτική πίεση του χρόνου, τη σωματική εξάντληση εξαιτίας των πολλών ωρών εργασίας, αλλά και το άγχος της διάγνωσης, της θεραπείας, της επέμβασης σε έναν ασθενή και τον φόβο ενός μοιραίου ενδεχομένου. «Η εκμετάλλευση στις κλινικές είναι τεράστια.

Οι γιατροί υποχρεούνται σήμερα να εξετάζουν διπλάσιο αριθμό ασθενών απ ό,τι πριν από μία εικοσαετία, λαμβάνοντας το ίδιο ύψος αποδοχών», επισημαίνει ο Μόιλεν. Αλήθεια, πόσο επικίνδυνο είναι τελικά για τους ασθενείς το υπερφορτωμένο ωράριο των γιατρών και ποιος θα δεχόταν να εμπιστευτεί τη ζωή του σε έναν αλκοολικό ή εν δυνάμει αυτόχειρα και μάλιστα χειρουργό;

Η… διάγνωση

100 – 200 :Γερμανοί γιατροί αυτοκτονούν κάθε χρόνο.

1 στους 10: γιατρούς στην Ευρώπη «φλερτάρει» με την ιδέα της αυτοκτονίας.

10% – 15%: των γιατρών θα αποκτήσουν τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους εξάρτηση από κάποια ουσία.

23% – 31%: των επίκουρων γιατρών εμφάνισαν κατάθλιψη στο πρώτο έτος ανάληψης των καθηκόντων τους.

ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΑΤΣΟΥΛΗΣ

akatsoulis@pegasus.gr