«Η ανθρωπότητα πρέπει να προηγηθεί του εμπορίου» τονίζουν σε ανοιχτή επιστολή τους σχεδόν 200 προσωπικότητες παγκόσμιας εμβέλειας, κατηγορώντας τις φαρμακοβιομηχανίες για στυγνή «εκμετάλλευση» με αφορμή τα χρηματοδοτηθέντα από το Δημόσιο εμβόλια κατά της πανδημίας.
Ο νομπελίστας Τζόζεφ Στίγκλιτς, η πρώην πρώτη κυρία της Νότιας Αφρικής και της Μοζαμβίκης Γκράτσα Μασέλ και ο πρώην γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Μπαν Κι-μουν είναι μεταξύ των υπογραφόντων της επιστολής που καλεί τις κυβερνήσεις, στον απόηχο της πανδημίας του νέου κορονοϊού, να μην επιτρέψουν «ποτέ ξανά» η «κερδοσκοπία και ο εθνικισμός» να επικρατήσουν των αναγκών της ανθρωπότητας.
Στην επιστολή που έχει συνταχθεί σε ιδιαιτέρως καυστικό ύφος και δημοσιεύθηκε χτες, 11 Μαρτίου, νυν και πρώην πρόεδροι και υπουργοί, βραβευμένοι με Νόμπελ, θρησκευτικοί ηγέτες, επικεφαλής οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και ειδικοί στον τομέα της υγείας τονίζουν ότι εμβόλια και θεραπείες για την Covid-19 είχαν αναπτυχθεί με δημόσια χρηματοδότηση και όμως οι φαρμακοβιομηχανίες εκμεταλλεύτηκαν το γεγονός για να «αποκομίσουν τεράστια κέρδη».
Αντί να διανέμουν εμβόλια, τεστ και θεραπείες με βάση τις ανάγκες, οι εταιρείες πουλούσαν στις «πλουσιότερες χώρες με τις πιο βαθιές τσέπες», αναφέρει, μεταξύ άλλων, η επιστολή.
Αυτή η ανισότητα οδήγησε σε 1,3 εκατομμύρια θανάτους που μπορούσαν να αποφευχθούν παγκοσμίως –ένας κάθε 24 δευτερόλεπτα– μόνο τον πρώτο χρόνο κυκλοφορίας του εμβολίου για τον Covid, σύμφωνα με ανάλυση που βασίζεται σε μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Lancet. «Το ότι αυτές οι ζωές δεν σώθηκαν είναι ουλή στη συνείδηση του κόσμου», συνεχίζει η επιστολή.
Η Έλεν Κλαρκ, πρώην πρωθυπουργός της Νέας Ζηλανδίας και συμπρόεδρος της Ανεξάρτητης Επιτροπής για την Ετοιμότητα και την Αντίδραση στην Πανδημία, που ιδρύθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), δήλωσε ότι παρόλο που η επιστήμη που χρηματοδοτείται από το δημόσιο είχε συμβάλει στην επιτυχία των εμβολίων κατά της Covid-19, αυτά δεν αντιμετωπίζονταν ως παγκόσμια κοινά αγαθά. «Μάλλον, ο εθνικισμός και η κερδοσκοπία γύρω από τα εμβόλια οδήγησαν σε μια καταστροφική ηθική αποτυχία και αποτυχία της δημόσιας υγείας που στερούσε τη δίκαιη πρόσβαση σε όλους», ανέφερε.
Η επιστολή, που συντονίζεται από τη People’s Vaccine Alliance, έρχεται στην τρίτη επέτειο από τη δήλωση του ΠΟΥ ότι η επιδημία του νέου κορονοϊού είχε μετατραπεί σε πανδημία.
Πρώην και νυν ηγέτες 40 χωρών, συμπεριλαμβανομένου του πρώην προέδρου του Μαλάουι Τζόις Μπάντα, του Προέδρου Χοσέ Μανουέλ Ράμος-Χόρτα του Ανατολικού Τιμόρ και του Φερνάντο Χενρίκε Καρντόσο, πρώην προέδρου της Βραζιλίας, είναι μεταξύ των υπογραφόντων, μαζί με τον αρχιεπίσκοπο του Κέιπ Τάουν, Θάμπο Σεσίλ Μακγκόμπα και πρώην επικεφαλής των υπηρεσιών του ΟΗΕ.
Όπως δήλωσε ο Ράμος-Χόρτα, «στην πανδημία της Covid-19, όσοι από εμάς ανήκαμε σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, εξοστρακιστήκαμε στο πίσω μέρος της ουράς για τα εμβόλια και μας αρνήθηκαν την πρόσβαση στα οφέλη των νέων τεχνολογιών. Τρία χρόνια μετά, πρέπει να πούμε “ποτέ ξανά” σε αυτή την αδικία που έχει υπονομεύσει την ασφάλεια των ανθρώπων σε κάθε χώρα».
Οι υπογράφοντες επισημαίνουν ότι σήμερα, πολλές χώρες χαμηλού εισοδήματος δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση σε προσιτές θεραπείες ή τεστ και συμπληρώνουν ότι η κατάσταση αυτή θυμίζει την απάντηση στην επιδημία του HIV και του AIDS, όπου εκατομμύρια πέθαναν, καθώς οι ακριβές θεραπείες δεν ήταν προσιτές σε μεγάλο μέρος του κόσμου.
Η επιστολή προτρέπει τους παγκόσμιους ηγέτες να υποστηρίξουν μια συμφωνία πανδημίας, που βρίσκεται επί του παρόντος υπό διαπραγμάτευση στον ΠΟΥ και να αντιμετωπίζουν τα φάρμακα που χρηματοδοτούνται από το δημόσιο ως «παγκόσμια κοινά αγαθά… που χρησιμοποιούνται για τη μεγιστοποίηση του δημόσιου οφέλους και όχι των ιδιωτικών κερδών».
Στην επιστολή ζητείται ακόμη άρση των φραγμών πνευματικής ιδιοκτησίας που εμποδίζουν την ανταλλαγή επιστημονικής γνώσης και τεχνολογίας, καθώς και οι κυβερνήσεις να στηρίξουν και να επενδύσουν στην έρευνα και την ανάπτυξη. Καλεί επίσης τις κυβερνήσεις να παράσχουν υποστήριξη στον κόμβο mRNA του ΠΟΥ, ο οποίος μοιράζεται την τεχνολογία εμβολίων με παραγωγούς σε 15 χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.
«Με αυτές τις ενέργειες, οι παγκόσμιοι ηγέτες μπορούν να αρχίσουν να διορθώνουν τα δομικά προβλήματα της παγκόσμιας υγείας που εμπόδισαν την ανταπόκριση στην Covid-19, τον HIV και το AIDS, καθώς και άλλες ασθένειες», αναφέρει η επιστολή. «Είναι καιρός να ενσωματώσουμε τη δικαιοσύνη, την ισότητα και τα ανθρώπινα δικαιώματα στην ετοιμότητα και την αντιμετώπιση της πανδημίας. Μόνο τότε μπορούμε να γυρίσουμε πραγματικά τη σελίδα σε αυτό το κεφάλαιο της ιστορίας και να πούμε, “ποτέ ξανά”».