Ο στοχος της Κομισιόν είναι η μείωσή της κατά 25% στην πενταετία, αλλά έως τώρα στη χώρα μας δεν έγινε τίποτα
Του Λεωνιδα Στεργιου / Lstergiou@kathimerini.gr
Στα 16,7 δισ. ευρώ τον χρόνο ανέρχεται το κόστος της γραφειοκρατίας στην Ελλάδα. Το κόστος αυτό «ροκανίζει» την ήδη αδύναμη ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας και στερεί από τον ρυθμό ανάπτυξης περίπου 1,6 ποσοστιαίες μονάδες. Μόνο οι κρατικές επιχορηγήσεις προς δήμους και νομαρχίες για τη λειτουργία των ΚΕΠ (Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών), που στην πραγματικότητα διαχειρίζονται και συντηρούν τη γραφειοκρατία, ανέρχονται σε 58 εκατ. ευρώ.
Το κόστος της γραφειοκρατίας επιβαρύνει τον πληθωρισμό, την κερδοφορία των επιχειρήσεων και την απασχόληση. Τα συμπεράσματα αυτά προκύπτουν από ειδική μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που εκπονήθηκε στο πλαίσιο εφαρμογής προγράμματος μείωσης της γραφειοκρατίας στα κράτη-μέλη κατά 25% την προσεχή πενταετία. Οι σχετικές μετρήσεις έχουν ξεκινήσει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και από ορισμένα κράτη, όπως Βρετανία, Γερμανία, Ολλανδία και Δανία από το 2004 και ήδη εφαρμόζουν προγράμματα μείωσης της γραφειοκρατίας.
Η Ελλάδα εντάχθηκε στο πρόγραμμα από το 2007 και αναμένεται να ολοκληρώσει τις σχετικές διαδικασίες το 2012, όταν θα δούμε και τα αποτελέσματα. Μέχρι σήμερα έχουν γίνει προσπάθειες, όπως απλοποίηση των αδειοδοτήσεων, αναθεώρηση του πτωχευτικού κώδικα και του νόμου περί ανωνύμων εταιρειών (2.190), χωρίς να υπάρξει στην πράξη καμία βελτίωση. Αντίθετα, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας, η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας, ειδικά στους τομείς που έγιναν μεταρρυθμίσεις σημείωσε πτώση το 2007 σε σχέση με το 2006.
Βέβαια, η καταπολέμηση της γραφειοκρατίας απαιτεί χρόνο, κάτι που επισημαίνει και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Επίσης, τονίζει τη δυσκολία που υπάρχει στον προσδιορισμό της λεγόμενης «περιττής» γραφειοκρατίας, τη μέτρηση από τα κράτη-μέλη και την υιοθεσία δράσεων για τη μείωσή της. Ετσι, δεν περιμένει να έχουν ολοκληρωθεί οι σχετικές μετρήσεις και να έχουν καταρτισθεί τα προγράμματα δράσης για τα περισσότερα κράτη-μέλη πριν από το 2009.
Πάντως, ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών κ. Γιώργος Αλογοσκούφης έχει δηλώσει ότι η Ελλάδα θα μειώσει το κόστος της γραφειοκρατίας κατά 4 δισ. ευρώ μέχρι το 2012. Ωστόσο, μέχρι σήμερα δεν έχουν ξεκινήσει συστηματικές προσπάθειες προς την κατεύθυνση αυτή, όπως σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Για παράδειγμα, ήδη στη Γερμανία έχει υπολογιστεί το κόστος της «περιττής» γραφειοκρατίας στη φορολογία, ενώ η Δανία έχει προσδιορίσει το κόστος σε όλους τους τομείς παραγωγής, βάσεις ενός προγράμματος προσομοίωσης. Στη Βρετανία έχουν οριστεί τρία με πέντε στελέχη ανά υπουργείο τα οποία δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να παρατηρούν και να εντοπίζουν «περιττές» διαδικασίες. Το ίδιο έχει γίνει στην Ολλανδία και τη Δανία.
Στην Ελλάδα οι υπολογισμοί μέχρι σήμερα στηρίζονται στο πόρισμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το οποίο υπολογίζει το κόστος της συνολικής γραφειοκρατίας (καλής και κακής) στο 6,8% του ΑΕΠ. Πρόκειται για το υψηλότερο κόστος μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε., μαζί με την Ουγγαρία. Από την ίδια μελέτη προκύπτει ότι η μείωση της γραφειοκρατίας κατά 25% οδηγεί σε αύξηση του ΑΕΠ κατά 1,4% ή κατά 150 δισ. ευρώ στην Ευρώπη. Για την Ελλάδα υπολογίζεται ότι η αντίστοιχη επίπτωση μέχρι το 2012 θα είναι η αύξηση του ΑΕΠ κατά 1,6% ή κατά 4 δισ. ευρώ.
Το υπουργείο Οικονομίας κάλεσε στα τέλη Μαρτίου τους εμπλεκόμενους κοινωνικούς και παραγωγικούς φορείς να καταθέσουν τις προτάσεις τους. Σύμφωνα με τις οδηγίες που έχει δώσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η μείωση της γραφειοκρατίας θα πρέπει να επιτευχθεί μέσω χρήσης τεχνολογίας (π.χ. μηχανογράφηση), απλοποίησης των διαδικασιών και μείωσης της συχνότητας που καταρτίζονται οι διάφορες εκθέσεις ή αναφορές τμημάτων, υπηρεσιών, υπουργείων, επιχειρήσεων κ.λπ. Η μείωση, ωστόσο, δεν θα πρέπει να φτάσει στο σημείο που να υπάρξει υποβάθμιση της πληροφόρησης και της διαφάνειας στις αγορές, τις νομισματικές και δημοσιονομικές αρχές. Οι βελτιώσεις θα πρέπει να γίνουν στους εξής τομείς:
1. Λογιστικές καταστάσεις, εταιρική νομοθεσία.
2. Φαρμακευτική νομοθεσία.
3. Εργατικό δίκαιο, εργασιακό περιβάλλον.
4. Φορολογικό δίκαιο, ΦΠΑ.
5. Στατιστική.
6. Αγροτική παραγωγή και αγροτικές επιχορηγήσεις.
7. Ασφάλεια τροφίμων.
8. Μεταφορές.
9. Αλιεία.
10. Χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες.
11. Περιβάλλον.
12. Ταμεία Συνοχής.
13. Κρατικές προμήθειες.
Ενα βήμα έως το 2009
Το χρονοδιάγραμμα της κυβέρνησης για τη μείωση της γραφειοκρατίας στον δημόσιο τομέα προβλέπει ως πρώτο βήμα για την αποτύπωση της κατάστασης και τη μέτρηση της «περιττής» γραφειοκρατίας στα υπουργεία, τους φορείς και στην τοπική αυτοδιοίκηση. Το πρώτο αυτό βήμα αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2009.
Σε πρώτη φάση το υπουργείο Οικονομίας θα συνεργαστεί με το υπουργείο Εσωτερικών, προκειμένου να συζητηθεί ο τρόπος καταγραφής και μέτρησης. Παράλληλα, θα πραγματοποιηθούν διμερείς συναντήσεις με τα υπόλοιπα υπουργεία. Στη συνέχεια, θα οριστούν ομάδες εργασίες, οι οποίες θα καταγράφουν τις διαδικασίες και θα σημειώνουν τις «περιττές». Η έμφαση θα δοθεί στη μείωση των περιττών αναφορών και άλλων πολύπλοκων διαδικασιών που έχουν σχέση με τη φορολογία, την αδειοδότηση επιχειρήσεων κ.λπ. Μετά την καταγραφή και τη μέτρηση, θα καταρτισθεί λίστα με τις πηγές της περιττής γραφειοκρατίας ανά υπουργείο και θα προσδιοριστεί ο τρόπος μείωσής τους. Η μείωση αυτή απαιτεί σειρά ενεργειών για τις οποίες θα χρειασθεί διάλογος με κοινωνικούς και παραγωγικούς φορείς, ενώ για αρκετές θα χρειασθούν νομοθετικές ρυθμίσεις. Η δεύτερη αυτή φάση θα ολοκληρωθεί μέχρι το 2012 και θα έχει ως στόχο τη συνολική μείωση των διοικητικών βαρών κατά 25%. Τις επιπτώσεις στην ανάπτυξη και σε άλλους τομείς της οικονομίας θα τις δούμε με την ολοκλήρωση της δεύτερης φάσης, δηλαδή μετά το 2012.
Η κατάσταση στο εξωτερικό
Γερμανια. Εχει ήδη υπολογιστεί το κόστος της «περιττής» γραφειοκρατίας στη φορολογία, που αποτελεί ένα πολύ σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της πάταξής της
Δανια. Εχει προσδιορίσει το κόστος σε όλους τους τομείς παραγωγής, βάσει ενός προγράμματος προσομοίωσης που εφαρμόστηκε και στέφθηκε με επιτυχία.
Βρετανια. Εχουν οριστεί τρία με πέντε στελέχη ανά υπουργείο τα οποία δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να παρατηρούν και να εντοπίζουν «περιττές» διαδικασίες.
Ολλανδια και Δανια έχουν ακολουθήσει το παράδειγμα της Μεγάλης Βρετανίας, παρατηρώντας προσεκτικά τις «περιττές γραφειοκρατικές διαδικασίες».