ΤΗΣ ΠΑΥΛΙΝΑΣ ΕΞΑΔΑΚΤΥΛΟΥ
Επιδεινώνεται η θέση των γυναικών στην αγορά εργασίας, σύμφωνα με το Συνήγορο του Πολίτη για την ίση μεταχείριση, ο οποίος δέχεται μεγάλο αριθμό καταγγελιών που αφορούν σε περιπτώσεις εγκυμοσύνης. Από το 2006 μέχρι σήμερα ο Συνήγορος έχει χειριστεί περισσότερες από τετρακόσιες καταγγελίες που αφορούν στη διάκριση λόγω φύλου και οικογενειακής κατάστασης, τόσο στον ιδιωτικό όσο και στο δημόσιο τομέα. Αρχικά οι περισσότερες καταγγελίες αφορούσαν στο δημόσιο τομέα. Τα τελευταία χρόνια όμως σημειώνεται μεγάλη αύξηση των καταγγελιών για τον ιδιωτικό τομέα. Χαρακτηριστικά, το 2009 οι καταγγελίες για τον ιδιωτικό τομέα έφτασαν στο 17%, ενώ το 2008 το ποσοστό αυτό ήταν 10%. «Μέχρι και το 2008 δεν είχαμε καμία καταγγελία για τον ιδιωτικό τομέα. Η αύξηση αυτή αποδίδεται καταρχήν στο γεγονός ότι από το Μάιο του 2008 γίνεται πολύ συστηματική παρακολούθηση των περιπτώσεων από το Συνήγορο του Πολίτη, ενώ, από την άλλη, η οικονομική συγκυρία που είχε ξεκινήσει από τότε οδήγησε σε αύξηση του αριθμού των καταγγελιών», σημειώνει η κ. Γιαννακούρου.
Κίνδυνος για γενιές γυναικών
Το μεγαλύτερο ποσοστό των καταγγελιών στον ιδιωτικό τομέα αφορά θέματα εγκυμοσύνης και μητρότητας, ενώ στο δημόσιο τομέα οι καταγγελίες αφορούν κυρίως στις διακρίσεις γονικής άδειας. Μάλιστα, από το 17% των καταγγελιών για τον ιδιωτικό τομέα, το 15% αφορά απολύσεις εγκύων και άδειες μητρότητας. «Είναι τεράστιο το πρόβλημα της αντιμετώπισης της εγκυμοσύνης στον ιδιωτικό τομέα. Τα πράγματα για τις γυναίκες είναι σαφώς δυσκολότερα σε σχέση με τους άνδρες. Πάντα ήταν πιο δύσκολα για τις γυναίκες, αλλά τώρα η κατάσταση έχει επιδεινωθεί. Είναι πολύ πιο εύκολο πλέον να απολυθεί μια γυναίκα και πολύ πιο δύσκολο να την προσλάβουν», τονίζει η κ. Γιαννακούρου. Το μεγαλύτερο πρόβλημα εμφανίζεται στη φάση της πρόσληψης μιας γυναίκας, όταν δηλαδή είναι υποψήφια για τη θέση. Πλέον είναι συνηθισμένο φαινόμενο να μην προσλαμβάνουν μια γυναίκα που βρίσκεται σε αναπαραγωγική ηλικία και μόλις έχει παντρευτεί. Ετσι, προτιμώνται άνδρες ή γυναίκες που έχουν γίνει ήδη μητέρες και έχουν ολοκληρώσει αυτόν τον κύκλο. «Ο κίνδυνος είναι αυτήν τη στιγμή ολόκληρες γενιές γυναικών να βγουν οριστικά από την αγορά εργασίας», επισημαίνει η κ. Γιαννακούρου. Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, μια γυναίκα δεν μπορεί να απολυθεί ούτε κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ούτε ένα χρόνο μετά. «Μπορεί να απολυθεί μόνο αν υπάρχει σπουδαίος λόγος και πρέπει να τηρηθεί συγκεκριμένη διαδικασία. Διαφορετικά, η απόλυση είναι άκυρη», εξηγεί. Τα πράγματα είναι ακόμη πιο δύσκολα για τις γυναίκες που ανήκουν σε μειονότητες, όπως είναι, για παράδειγμα, οι γυναίκες Ρομά ή οι μετανάστριες, αφού αυτές υφίστανται πολλαπλή διάκριση.
Η πιο πρόσφατη περίπτωση
Μόλις την περασμένη Πέμπτη, ο Συνήγορος του Πολίτη για την Ιση Μεταχείριση ανακοίνωσε την επαναπρόσληψη μιας γυναίκας σε βρεφονηπιακό σταθμό, η σύμβαση της οποίας δεν ανανεώθηκε λόγω εγκυμοσύνης. Η ιδιαιτερότητα της συγκεκριμένης περίπτωσης ήταν ότι υπήρχαν δύο εργοδότες: η εταιρία που είχε στην ιδιοκτησία της το βρεφονηπιακό σταθμό και η οποία ανήκε στον ευρύτερο δημόσιο τομέα και η εταιρία – εργολάβος στην οποία η πρώτη είχε αναθέσει να κάνει προσλήψεις προσωπικού. Η συγκεκριμένη έγκυος, που από το 2006 συνήπτε κανονικά επαναλαμβανόμενες συμβάσεις εργασίας, φέτος δεν επαναπροσλήφθηκε. «Ως δικαιολογία της είπαν ότι ανήκει σε ομάδα υψηλού κινδύνου λόγω της νέας γρίπης. Οταν ζητήσαμε να μας δώσουν εξηγήσεις, μας είπαν ότι δε γνώριζαν για την εγκυμοσύνη της γυναίκας κι ότι δεν είναι υποχρεωμένοι να επαναπροσλαμβάνουν τους ίδιους ανθρώπους. Δε μας είπαν, όμως, τίποτε ειδικό σε σχέση με τη γυναίκα. Γιατί, δηλαδή, την απέκλεισαν και επέλεξαν κάποιους άλλους, παρότι ζητήσαμε σαφή και συγκεκριμένη αιτιολογία. Τελικά, η εταιρία την επαναπροσέλαβε και το γνωστοποιήσαμε στο κοινό λίγες μέρες πριν», τονίζει η κ. Γιαννακούρου. Τον περασμένο Δεκέμβρη έγιναν γνωστές ακόμη δύο περιπτώσεις εγκύων που οι εργοδότες αρνήθηκαν να τις προσλάβουν. Πιο συγκεκριμένα, ενώ αρχικά είχαν εγκρίνει τις προσλήψεις τους, δεν τις καλούσαν να υπογράψουν, επειδή στο μεταξύ είχαν ενημερωθεί για την εγκυμοσύνη. Ο Συνήγορος για την Ιση Μεταχείριση έχει δεχτεί επίσης τηλεφωνήματα από εγκύους εργαζόμενες, οι οποίες, παρότι δέχονταν ψυχολογική πίεση να παραιτηθούν από την εργασία τους, τελικά δε θέλησαν να υποβάλουν σχετική αναφορά.