ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΤΣΑ: Η κρίση αύξησε τον αριθμό των νέων τοξικομανών

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΤΣΑ Ψυχίατρος, επιστημονική υπεύθυνη της Μονάδας Απεξάρτησης 18 Ανω

20 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ «Η κρίση αύξησε τον αριθμό των νέων τοξικομανών»

Συνέντευξη: Ζωή Λιάκα

Εχει ταχθεί υπέρ της αποποινικοποίησης των τοξικομανών αλλά είναι και κατά της αποποινικοποίησης των ναρκωτικών. Η δρ Κατερίνα Μάτσα, επιστημονική υπεύθυνη της Μονάδας Απεξάρτησης 18 Ανω, ψυχίατρος, εξηγεί τη για πολλούς αντιφατική της θέση και τονίζει ότι η οικονομική κρίση μείωσε τις ηλικίες των νέων χρηστών

1 Ποιες πιστεύετε ότι θα είναι οι νέες συνθήκες που θα διαμορφωθούν μετά τον νόμο;
Δεν γνωρίζουμε τον χαρακτήρα του νόμου, επομένως δεν μπορούμε να μιλήσουμε για τις συνθήκες που θα διαμορφωθούν τότε.
2 Είστε κατά της ποινικοποίησης αλλά και της αποποινικοποίησης…
Και οι δύο πολιτικές αποτελούν τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Η πρώτη αντίληψη γεμίζει τις φυλακές, ενώ η δεύτερη υπαγορεύεται από τις ανάγκες της ελεύθερης καπιταλιστικής αγοράς που απαιτεί κέρδη από το νόμιμο εμπόριο των ναρκωτικών.
3 Οταν τάσσεται κάποιος κατά της αποποινικοποίησης δεν είναι σαν να αποδέχεται την καταστολή και ό,τι συνεπάγεται ο εγκλεισμός στις φυλακές, ακόμα και για έναν χρήστη χασίς;
Η προσέγγισή μας στο πρόβλημα γίνεται με τη μέθοδο της διαλεκτικής και όχι της τυπικής λογικής. Η άρνηση της μιας θέσης δεν συνεπάγεται αναγκαστικά την αποδοχή της αντίθετης. Βρίσκομαι σταθερά στο πλευρό των εξαρτημένων εδώ και δεκαετίες, υπερασπίζοντας μαζί τους το δικαίωμά τους να μην αντιμετωπίζονται από την Πολιτεία ως εγκληματίες και να μην οδηγούνται στη φυλακή.
4 Η απαγόρευση της χρήσης ουσιών δεν είναι μια μορφή στέρησης των ατομικών ελευθεριών;
Η τοξικομανία δεν ανάγεται απλά και μόνο στη χρήση ψυχοδραστικών ουσιών, όπως πολλοί θέλουν να το παρουσιάζουν. Για ποιες ατομικές ελευθερίες μπορεί να γίνεται λόγος μέσα σε ένα πολιτικό και κοινωνικό πλαίσιο που καταπατά ασύστολα πλέον όλα τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα και κάθε έννοια ελευθερίας;
5Η οικονομική κρίση αύξησε τον αριθμό των χρηστών;
Ναι, όπως φαίνεται από τα μέχρι σήμερα στοιχεία που αφορούν την κίνηση του «18 Ανω» αλλά και από τις διεθνείς σχετικές έρευνες που δημοσιεύονται σε έγκυρα επιστημονικά περιοδικά.
6 Ο μέσος όρος ηλικίας των εξαρτημένων άλλαξε;
Οσο βαθαίνει η κρίση όλο και περισσότερα, όλο και πιο νέα παιδιά, από τα χρόνια της προεφηβείας ακόμα, στρέφονται στα ναρκωτικά…
7 Η κοινωνική διαστρωμάτωση;
Το πρόβλημα των εξαρτήσεων, τόσο από ουσίες όσο και από το Διαδίκτυο ή από τα τυχερά παιχνίδια, αφορά όλα τα κοινωνικά στρώματα.
8 Το κράτος και η κοινωνία θεωρείτε ότι κινούνται σε λάθος κατευθύνσεις στο θέμα των ναρκωτικών ουσιών;
Η στάση του κράτους και των οργάνων του απέναντι στο πρόβλημα είναι εγκληματική. Οι τοξικομανείς μετατρέπονται σε αποδιοπομπαίους τράγους, στιγματίζονται και οδηγούνται στο κοινωνικό περιθώριο και στον αποκλεισμό. Οι λίγες σε σχέση με τις πραγματικές ανάγκες μονάδες απεξάρτησης μπαίνουν στην κλίνη του Προκρούστη της μνημονιακής πολιτικής και στην ουσία υποβαθμίζονται.
9 Οι τοξικομανείς θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως ασθενείς;
Οι τοξικομανείς δεν είναι ασθενείς με την ιατρική έννοια του όρου. Είναι οι πιο αδύνατοι κρίκοι της κοινωνικής αλυσίδας που σπάζει, λόγω της κρίσης, σε πολλά σημεία, καθώς ο κοινωνικός ιστός αποσυντίθεται.
10 Οι ουσίες εξάρτησης είναι μόνο τα ναρκωτικά;
Ουσίες εξάρτησης είναι και το νόμιμο και κοινωνικά αποδεκτό αλκοόλ και τα ψυχοφάρμακα, που τόσο αφειδώς συνταγογραφούνται σήμερα από τους ψυχιάτρους, αλλά και οι κόλες, τα γκαζάκια και κάθε ουσία με την οποία μπορεί κανείς να «γεμίσει» το κεφάλι του.
11 Πόσοι άνθρωποι έχουν «περάσει» από τα χέρια σας;
Αρκετές χιλιάδες.
12 Πόσοι έχουν ενταχθεί ξανά στην κοινωνία;
Οι περισσότεροι απ” αυτούς είναι πια καλά, αξιόλογα και δημιουργικά μέλη του κοινωνικού συνόλου.
13 Εχει αλλάξει η στάση των πολιτών απέναντι στους απεξαρτημένους;
Παραμένει, εκτός λίγων φωτεινών εξαιρέσεων, το φράγμα του κοινωνικού ρατσισμού.
14 Πώς η επαφή σας με τους χρήστες διαμόρφωσε τις απόψεις σας για τα ναρκωτικά;
Η επαφή μου επί τρεισήμιση δεκαετίες εξακολουθεί να είναι ένα σχολείο διαρκούς μάθησης μέσα από το οποίο διαμορφώνονται οι απόψεις μου, όχι μόνο για τα ναρκωτικά αλλά και – κυρίως – για τη δύναμη του ανθρώπου…
15 Ποια είναι τα προβλήματα που υπάρχουν στη θεραπευτική κοινότητα;
Είμαστε υποχρεωμένοι να δίνουμε διαρκώς τη μάχη για τη δημόσια δωρεάν και υψηλού επιπέδου απεξάρτηση για όλους όσοι την έχουν ανάγκη και το ζητούν οι ίδιοι.
16 Πού έχει γίνει πρόοδος;
Σήμερα λειτουργούν πολλών τύπων προγράμματα, εσωτερικής διαμονής και εξωτερικής παρακολούθησης, τμήματα ειδικά για εξαρτημένες γυναίκες και μητέρες με τα παιδιά τους, για διατροφικές διαταραχές, για την εξάρτηση από το Διαδίκτυο.
17 Τι δεν θα θέλατε να αλλάξει;
Η φιλοσοφία του 18 Ανω, που θεμελιώνεται στη συλλογικότητα, στη διαλεκτική, καθώς και στον εξαιρετικά σημαντικό ρόλο της ψυχοθεραπείας και της τέχνης στην απεξάρτηση.
18 Ποια ήταν η αφορμή που σας έκανε να ασχοληθείτε με τα ναρκωτικά;
Το κύμα της τοξικομανίας, μετά την πτώση της χούντας και το τέλος της μεταπολίτευσης, που έφερε στην επιφάνεια τα κοινωνικά αδιέξοδα, τις διαψευσμένες ελπίδες και τις ματαιώσεις της νεολαίας.
19 Εχετε μετανιώσει για κάτι;
Ολα αυτά τα χρόνια δόθηκαν πολλές μάχες σε πολλά μέτωπα και σίγουρα έχουν γίνει και λάθη. Οι βασικές όμως αρχές δεν έχουν παραβιαστεί…
20 Ποιος θα ήταν ο τίτλος της 30χρονης και πλέον πορείας σας στο 18 Ανω;
Μια ζωή αγώνας…