Οφείλονται στην εγκατάλειψη της μεσογειακής διατροφής, στον σύγχρονο τρόπο ζωής των Ελλήνων, στην παχυσαρκία και το κάπνισμα
Της Γαληνης Φουρα
Η Ελλάδα πληρώνει το τίμημα της αδράνειας δεκαετιών στον τομέα της πρόληψης, με τη ραγδαία αύξηση των καρδιαγγειακών παθήσεων, σύμφωνα με το έγκυρο ιατρικό περιοδικό Circulation (Journal of the American Heart Association) που αποτελεί την «Βίβλο» των καρδιολόγων στον τομέα των επιστημονικών δημοσιεύσεων. Το περιοδικό αφιερώνει ένα τρισέλιδο στην Ελλάδα και τις επιπτώσεις που έχει στην υγεία των Ελλήνων η «εγκατάλειψη» της μεσογειακής διατροφής και ο «σύγχρονος τρόπος ζωής».
Αντίθετα με ό,τι συνέβαινε στο πρόσφατο παρελθόν, σήμερα οι Ελληνες αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο απ’ άλλους πληθυσμούς της νότιας Ευρώπης –Ιταλοί, Γάλλοι και Ισπανοί– να αναπτύξουν καρδιολογικές παθήσεις. Ο ετήσιος αριθμός εμφραγμάτων αυξάνεται, ενώ σε άλλες χώρες της δυτικής Ευρώπης έχει σταθεροποιηθεί ή μειώνεται…
«Οι χρυσές εποχές που η Ελλάδα ήταν δεύτερη μετά την Ιαπωνία στην κατάταξη των χωρών με χαμηλό κίνδυνο ανάπτυξης καρδιακών νοσημάτων έχει παρέλθει προ πολλού. Αυτό είναι ένα γεγονός που ακόμη δεν έχει συνειδητοποιηθεί επαρκώς από τους Ελληνες γιατρούς και την πλειονότητα των 10,7 εκατομμυρίων κατοίκων της χώρας», σημειώνει ο συνεργάτης του περιοδικού Robert Short και τονίζει ότι «οι καρδιακές παθήσεις δεν αντιμετωπίζονται από τον ελληνικό πληθυσμό ως μείζον υγειονομικό πρόβλημα».
Απουσία της πρόληψης
Την άποψη αυτή υποστηρίζει και ο ειδικός επιστημονικός συνεργάτης του ελληνικού Ιδρύματος Καρδιολογίας δρ Γεώργιος Ανδρικόπουλος, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο περιοδικό. «Πολλοί γιατροί και οι περισσότεροι Ελληνες πιστεύουν ότι οι καρδιαγγειακές νόσοι αποτελούν πρόβλημα της Βόρειας Ευρώπης και όχι της Ελλάδας», τονίζει.
«Είναι γεγονός ότι δεν δώσαμε τη δέουσα προσοχή στον τομέα της πρόληψης κατά τη δεκαετία του ’70 και οι υπηρεσίες υγείας έχουν αποτύχει για πολλά χρόνια να δημιουργήσουν οργανωμένα και αποτελεσματικά προγράμματα για τη διακοπή του καπνίσματος και την πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων. Ολες οι κυβερνήσεις, τα τελευταία 20 χρόνια, έχουν επενδύσει πολλά χρήματα για την οργάνωση του Εθνικού Συστήματος Υγείας, αλλά δεν επενδύουν στα προγράμματα πρόληψης, προφανώς επηρεασμένες από την εσφαλμένη εντύπωση του χαμηλού κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων, ενώ οι δύο κυριότερες βιομηχανίες στην Ελλάδα (καπνοβιομηχανία και τουρισμός) βασίζονται στον καπνό και στην ελεύθερη χρήση του».
Στο άρθρο επισημαίνεται ότι, ενώ οι χώρες της Δυτικής Ευρώπης προσπαθούν να μιμηθούν τον μεσογειακό τύπο διατροφής, οι νοτιοευρωπαϊκές χώρες τον εγκαταλείπουν. «Για ένα μεγάλο τμήμα των Ελλήνων, ο εύκολος τρόπος διατροφής είναι η εγκατάλειψη της μεσογειακής δίαιτας, τόσο για κοινωνικούς όσο και για οικονομικούς λόγους. Τα φρούτα έχουν ακριβύνει υπερβολικά τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, ενώ αντίθετα τα fast food είναι πολύ οικονομικά και τα βρίσκεις πολύ εύκολα. Επίσης όλες σχεδόν οι Ελληνίδες εργάζονται, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει ο χρόνος για την παρασκευή του παραδοσιακού γεύματος».
Οι συνέπειες είναι εμφανείς, καθώς σύμφωνα με μελέτες (Helios και άλλες) το 1/3 των Ελλήνων ασθενών που έχουν υποστεί οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, είναι διαβητικοί. Το ποσοστό αυτό είναι από τα μεγαλύτερα στον ανεπτυγμένο κόσμο. Παράλληλα, η Ελλάδα είναι επικεφαλής στην κατάταξη των ευρωπαϊκών χωρών που αντιμετωπίζουν πρόβλημα παχυσαρκίας στους ενήλικες (Ελλάδα, Μάλτα, Τσεχία, Πορτογαλία, Κύπρος, Γερμανία), αλλά και στα παιδιά (Κύπρος, Ιταλία, Ελλάδα).
Η καθιστική ζωή
«Ο καθιστικός τρόπος ζωής είναι σχεδόν αναπόφευκτος για την Αθήνα. Η έντονη κυκλοφοριακή συμφόρηση δεν ευνοεί το περπάτημα, ενώ η ύπαρξη πολλών λοφίσκων και η έλλειψη ποδηλατοδρόμων καθιστά ανέφικτη τη μετακίνηση με ποδήλατο στην πόλη», καταλήγει το άρθρο του Circulation.
Π. Τούτουζας: «Οι πολίτες οφείλουν να στραφούν στην πρόληψη»
«Στροφή στην πρόληψη» επιβάλλουν τα πορίσματα των επιστημονικών ερευνών τα τελευταία 50 χρόνια, σύμφωνα με τον ιδρυτή και διευθυντή του Ελληνικού Ιδρύματος Καρδιολογίας (ΕΛΙΚΑΡ), καθηγητή Παύλο Τούτουζα.
«Ο πολίτης οφείλει να συμμετέχει στην προάσπιση της υγείας του, ο γιατρός δεν αρκεί», δήλωσε στην «Κ», με αφορμή το δημοσίευμα του Circulation, με το οποίο γίνεται εκτενής αναφορά στη συστηματική προσπάθεια που καταβάλλεται, από το 1991 και μετά, από το ΕΛΙΚΑΡ, για την ευαισθητοποίηση του κοινού και την πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων. «Η οικογένεια και το σχολείο οφείλουν να συμβάλουν στην παγίωση ισχυρών αντιλήψεων σχετικά με τους παράγοντες κινδύνου, το κάπνισμα, την παχυσαρκία, την καθιστική ζωή, στα παιδιά και τους νέους μέχρι την ηλικία των 18 ετών»…
Ο καθηγητής προσθέτει ότι σήμερα η μεγάλη μερίδα του πληθυσμού δεν έχει συνειδητοποιήσει την απειλή, διότι δεν έχει την κατάλληλη παιδεία. «Ενδεικτικό της άγνοιας που υπάρχει είναι ότι το 74% των υπέρβαρων ηλικίας από 15 έως 94 ετών, που μετείχαν στα προγράμματα πρόληψης του ΕΛΙΚΑΡ (με Δείκτη Μάζας Σώματος άνω των 27 Kg/m2), δεν θεωρούν ότι έχουν αυξημένο βάρος, επομένως δεν έχουν συναίσθηση του κινδύνου. Ο κίνδυνος ωστόσο είναι πολύ μεγάλος, καθώς στο συγκεκριμένο δείγμα πληθυσμού (30.000 άτομα) 19% είναι παχύσαρκοι, 42% υπέρβαροι και το 58% ακολουθεί καθιστικό τρόπο ζωής».
Σε ό,τι αφορά το κάπνισμα, ο κ. Τούτουζας επισημαίνει τις τεράστιες ευθύνες της Πολιτείας: «Είναι δυνατόν ακόμη και η Ουγκάντα να απαγορεύει το κάπνισμα, στη γειτονική μας Ιταλία να βλέπουμε τόσο σπουδαία αποτελέσματα της αντικαπνιστικής εκστρατείας και στην Ελλάδα να καπνίζουν ακόμη και στα νοσοκομεία; Ή δεν είναι ακραίο, υπουργοί να καπνίζουν δημόσια και να επιτρέπεται στις εταιρείες να μοιράζουν τσιγάρα στο δρόμο και τις πλατείες για διαφημιστικούς λόγους;».