Της Βάνας Ψυχογιού
Οι εργαζόμενοι είναι απλήρωτοι τέσσερις μήνες, γεγονός που τους οδήγησε σε επίσχεση εργασίας, με αποτέλεσμα εδώ και έναν μήνα η Σχολή να μη λειτουργεί και τα παιδιά να χάνουν τα μαθήματά τους και όλες τις πολύτιμες παρεχόμενες υπηρεσίες. Πέραν του ελλείμματος το Ίδρυμα κινδυνεύει να χάσει όλη την περιουσία του, την οποία πλέον διαχειρίζεται ο δήμος, αν δεν μετατραπεί από Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ) σε Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ).
«Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε εντελώς στον αέρα. Ο δήμος έχει την περιουσία του Ιδρύματος και στόχο να το μετατρέψει σε ίδρυμα για φιλοξενία τυφλών ατόμων τρίτης ηλικίας. Από τη στιγμή που είναι κάτοχος της περιουσίας, μπορεί να πάρει και το κτίριο όπου στεγάζεται η Σχολή. Τι θα απογίνουν όλα αυτά τα άτομα που στεγάζονται εδώ;», διερωτάται ο εκπρόσωπος των εργαζομένων στο δ.σ. της Σχολής και καθηγητής Δημήτρης Ζουρνατζής.
Στο οικοτροφείο μένουν περίπου 40 άτομα, ενώ για τα πέντε από αυτά, τέσσερα ανήλικα και ένας ενήλικος κωφάλαλος, η Σχολή έχει αναλάβει πλήρως τη φροντίδα τους έπειτα από δικαστική απόφαση, καθώς είτε δεν έχουν οικογένεια είτε η οικογένειά τους κρίθηκε ακατάλληλη για την ανατροφή τους. Επιπλέον 20 παιδιά φοιτούν στο νηπιαγωγείο-δημοτικό, που στεγάζονται στη Σχολή, 20 δέχονται φροντιστηριακή υποστήριξη για μαθήματα γυμνασίου-λυκείου, ενώ οι υπόλοιποι είναι φοιτητές αλλά και ηλικιωμένοι, οι οποίοι μένουν μόνιμα εκεί. Η Σχολή προσπαθεί να βοηθήσει και κάποια άτομα με πολλαπλές αναπηρίες, αλλά αντιμετωπίζει δυσκολίες λόγω έλλειψης εξειδικευμένου προσωπικού και κατάλληλων υποδομών, παρότι στη Θεσσαλονίκη υπάρχουν 1.600 τυφλοί όλων των ηλικιών εγγεγραμμένοι στα μητρώα της πρόνοιας -ο αριθμός τους σε ολόκληρη την Ελλάδα αγγίζει τους 20.000. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι μπορούν να απευθυνθούν μόνο στο Κέντρο Εκπαιδεύσεως και Αποκαταστάσεως Τυφλών (ΚΕΑΤ) στην Καλλιθέα Αθήνας και στη Σχολή «Ήλιος» στη Θεσσαλονίκη.
«Η κατάσταση έχει γίνει πια δραματική», τονίζει ο κ. Ζουρνατζής. «Με τη μικρή κρατική επιχορήγηση που παίρνουμε από το υπουργείο Υγείας, η οποία τα τελευταία πέντε χρόνια έχει μειωθεί κατά το ήμισυ, καλούμαστε να καλύψουμε τα πάντα, δηλαδή τα λειτουργικά έξοδα της Σχολής, τους προμηθευτές τροφίμων, τυχόν επισκευές που χρειάζεται το κτίριο, οπότε ό,τι μένει είναι για τους μισθούς των εργαζομένων και το ΙΚΑ. Φανταστείτε ότι στον 21ο αιώνα δεν μπορούμε να καλύψουμε τα έξοδα σίτισης της Σχολής και αναγκαζόμαστε να δεχτούμε φιλανθρωπία από catering. Εκτός αυτού λειτουργούμε με συρρικνωμένο προσωπικό, καθώς έχουμε μόνον δύο εκπαιδευτικούς κινητικότητας, ενώ δεν διαθέτουμε γιατρό και ψυχολόγο. Παράλληλα πρέπει να διαμορφωθούν οι χώροι και να γίνει επέκταση στο υπάρχον κτίριο, για να μπορούμε να εξυπηρετούμε περισσότερους ανθρώπους με αναπηρίες, κάποιους από τους οποίους αναγκαζόμαστε να απορρίψουμε. Είμαστε αποφασισμένοι να συνεχίσουμε την επίσχεση, μέχρι να βρεθεί λύση».
ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΣΤΗ ΣΧΟΛΗ
Τα παιδιά μεταξύ άλλων μαθαίνουν να διαβάζουν και να γράφουν με το σύστημα Braille, υπολογιστές, αγγλικά, προσαρμόζονται στις βασικές λειτουργίες της καθημερινότητας, έχουν φροντιστηριακή υποστήριξη για τα μαθήματά τους και οι φοιτητές βοήθεια στην ηχογράφηση και την τυπογράφηση των μαθημάτων τους. Ακόμη λειτουργεί πιστοποιημένη σχολή πληροφορικής και τηλεφωνητών.
Την αγανάκτηση και την απογοήτευσή τους εκφράζουν νέοι άνθρωποι οι οποίοι από μικροί απευθύνθηκαν στη Σχολή και με τη συμβολή της πλέον έχουν βρει το δρόμο τους, ζουν αυτόνομα, σπουδάζουν ή εργάζονται.
«Από 16 ετών με φιλοξενούσε το Ίδρυμα, όταν λόγω προβλήματος στην όραση με έφεραν οι γονείς μου εδώ από την Καλαμπάκα, δεδομένου ότι δεν μπορούσα να απευθυνθώ αλλού», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Γιάννης Παπανικολάου, 37 ετών και τηλεφωνητής στη Σχολή. «Ήταν πολύ δύσκολο», σημειώνει, «σε αυτήν την τρυφερή ηλικία να φύγω από την ασφάλεια των γονιών μου και να εμπιστευτώ ξένους ανθρώπους. Ωστόσο είμαι πολύ χαρούμενος, γιατί η Σχολή με βοήθησε σε όλους τους τομείς. Πλέον αισθάνομαι πολύ καλύτερα από άλλους ανθρώπους με αντίστοιχο πρόβλημα, οι οποίοι, επειδή δεν είχαν εξειδικευμένη βοήθεια, βρίσκονται κλεισμένοι στο σπίτι τους, αποκλεισμένοι και περιθωριοποιημένοι».
Υπογραμμίζει ακόμη ότι «η προβληματική κατάσταση στο Ίδρυμα επικρατεί εδώ και 25 χρόνια, χωρίς να έχει βρεθεί λύση. Πρέπει να μας δώσουν επιτέλους σημασία. Εγώ χάρη στη Σχολή μπήκα σε πρόγραμμα αυτόνομης κατοικίας και κατάφερα να μένω μόνος μου, χωρίς να έχω κανέναν ανάγκη. Όμως λόγω έλλειψης κονδυλίων αυτό το πρόγραμμα σταμάτησε. Γιατί μας στερούν το αυτονόητο δικαίωμα σε μία αξιοπρεπή ζωή;».
Ο 27χρονος Γιώργος Διαμαντής από το νηπιαγωγείο φοιτά στη Σχολή. Πλέον εργάζεται στο ίδρυμα ως καθηγητής πληροφορικής. «Μόνο εδώ γίνεται πιστοποιημένη εκπαίδευση τυφλών στην πληροφορική», αναφέρει. Σύμφωνα με τον Γιώργο στόχος τους είναι να γίνει δημόσιο το Ίδρυμα, ώστε να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητά του.
Ο 23χρονος Γιώργος Καρβελάς τελείωσε στη Σχολή το ΙΕΚ τηλεφωνητών, αλλά δεν σταμάτησε εκεί. Είναι δευτεροετής φοιτητής ΜΜΕ στο ΑΠΘ και μάλιστα ενθουσιασμένος με το αντικείμενο. Βέβαια, όπως λέει, «υπάρχουν δυσκολίες, καθώς κάποιοι καθηγητές αρνούνται να ηχογραφηθούν οι διαλέξεις τους, με αποτέλεσμα να δυσκολευόμαστε στις εξεταστικές». Όμως είναι αποφασισμένος να πραγματοποιήσει το όνειρό του.
ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΦΟΡΕΩΝ
Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ), η Εθνική Ομοσπονδία Τυφλών (ΕΟΤ) και ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Τυφλών, με το αντίστοιχο παράρτημα στην Περιφερειακή Ένωση Κεντρικής Μακεδονίας, έχουν αναλάβει πρωτοβουλία απευθυνόμενοι στα συναρμόδια υπουργεία, για να βρεθεί λύση στο πρόβλημα της Σχολής. Μάλιστα τις προσεχείς ημέρες οι εργαζόμενοι της Σχολής θα συναντηθούν με την υφυπουργό Υγείας Φώφη Γεννηματά.
Πώς φτάσαμε ως εδώ
Η Σχολή Τυφλών «Ο Ήλιος» ιδρύθηκε το 1947 ως φιλανθρωπικό σωματείο με σκοπό την εκπαίδευση και την κοινωνική ένταξη των τυφλών παιδιών της Βόρειας Ελλάδας. Το 1961 το υπουργείο Οικονομικών παραχώρησε στη Σχολή δωρεάν οικόπεδο για στέγαση. Το 1972 με σχετικό νόμο (ΝΔ 1111/1972) το σωματείο υποχρεώθηκε να ιδρύσει ίδρυμα και να διαθέσει (όχι να μεταβιβάσει) σε αυτό την περιουσία που διαχειριζόταν. Το Ίδρυμα άρχισε να λειτουργεί το 1973 υπό την εποπτεία του υπουργείου Κοινωνικών Υπηρεσιών, χρηματοδοτούμενο από τον προϋπολογισμό της οικείας νομαρχίας. Ωστόσο το 1989 το φιλανθρωπικό σωματείο λίγο πριν από τη διάλυσή του μεταβίβασε την περιουσία του στο δήμο Θεσσαλονίκης, με την προϋπόθεση να συστήσει δημοτικό ίδρυμα για την προστασία των τυφλών τρίτης ηλικίας. Το Ίδρυμα αντέδρασε με δικαστικές προσφυγές, υποστηρίζοντας ότι η μεταβίβαση αντέβαινε στο νόμο του 1972 για τη λειτουργία των ιδρυμάτων και οι σκοποί του απείχαν των αρχικών σκοπών του Ιδρύματος. Η υπόθεση έφτασε στον ¶ρειο Πάγο, η απόφαση του οποίου δικαίωσε το δήμο Θεσσαλονίκης.
Το Σεπτέμβριο του 2007 ο δήμος Θεσσαλονίκης αποδέχτηκε τη δωρεά του φιλανθρωπικού σωματείου και ενέκρινε καταστατικό για την ίδρυση δημοτικού ιδρύματος. Ωστόσο η κατάσταση δεν έχει διευθετηθεί και δεν έχει βρεθεί λύση.