ΚΩΣΤΑΣ ΜΑΡΚΟΥ: Περί της συζήτησης για τις ιατρικές ειδικότητες και τις εξετάσεις λήψης της ειδικότητας

 
Η διαδικασία της άμεσης μεταπτυχιακής εκπαίδευσης των γιατρών στην Ελλάδα για πολλά χρόνια,  είχε παραμείνει για 10ετίες στον αυτόματο πιλότο. Αναφέρομαι στη εκπαιδευτική φάση της απόκτησης του τίτλου ειδικότητας/εξειδίκευσης. Η όλη προσέγγιση όσον αφορά την ευθύνη και τις πρωτοβουλίες της Πολιτείας είχε χαοτικά χαρακτηριστικά, απουσία στοιχειώδους προγραμματισμού και πολλές φορές εξυπηρέτηση πελατειακών σχέσεων. Τελευταία φορά που είχε υπάρξει νομοθετική πρωτοβουλία στοιχειώδους ρύθμισης ήταν το μακρινό 1992.

Σε όλους τους επιστημονικούς τομείς η ανάγκη επικαιροποίησης της ενημέρωσης και της γνώσης είναι αδήριτη. Στον τομέα της ιατρικής η αυτονόητη αυτή αλήθεια είναι επιτακτική για προφανείς λόγους. Η διαρκής εκπαίδευση είναι «εκ των ων ουκ άνευ».

Αξιόπιστες μελέτες υπολογίζουν ότι κάθε 5 χρόνια ανανεώνεται το 50% της ιατρικής γνώσης.

Η ηγεσία του Υπουργείου Υγείας επί ΣΥΡΙΖΑ, σε συνεργασία με το ΚΕΣΥ, ανέλαβε την ευθύνη να καλύψει αυτό το έλλειμα. Έτσι μετά από 2 χρόνια ενεργού συνεργασίας με το σύνολο της ιατρικής κοινότητας που εκπροσωπήθηκε θεσμικά (Επιστημονικές Εταιρείες, Πανεπιστήμια, Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος, ΚΕΣΥ) προέκυψαν τον Σεπτέμβριο 2018 (ΦΕΚ 20 Σεπτεμβρίου /Αρ. Φύλλου 4138/Τεύχος Δεύτερο) οι νέες επίκαιρες ρυθμίσεις του εκπαιδευτικού προγράμματος των ιατρικών ειδικοτήτων και εξειδικεύσεων καθώς και η δημιουργία καινούριων όπως η Ιατρική Γενετική, η Επειγοντολογία, Διαβητολογία  κλπ. Βασικές σταθερές, βήμα προς βήμα, του όλου εγχειρήματος ήταν:
 

  1. Η ανάδειξη και προτεραιοποίηση των υποχρεώσεων της Πολιτείας απέναντι στους ειδικευόμενους γιατρούς όσον αφορά την παροχή προς αυτούς της εκπαιδευτικής διαδικασίας που απαιτείται και όχι η χρήση τους ως φτηνό εργατικό δυναμικό που καλύπτει τα κενά
  2. Η προσαρμογή του εκπαιδευτικού προγράμματος στις σύγχρονες επιστημονικές απαιτήσεις και τα διεθνή δεδομένα
  3. Η επαναξιολόγηση όλων των εκπαιδευτικών κέντρων
  4. Η δημιουργία ομάδων (clusters) ομοειδών κλινικών/τμημάτων με διαφορετικό εύρος δυνατοτήτων, ούτως ώστε με την κινητικότητα (rotation) των γιατρών εντός της ομάδας που ανήκουν να εκτίθενται όλοι στην εκπαιδευτική διαδικασία είτε 3βάθμιου επιπέδου, είτε περιφερειακού  νοσοκομείου (πχ Πανεπιστημιακό Πάτρας, Νοσοκομείο «Αγ. Ανδρέας» Πάτρας, Νοσοκομείο Αιγίου)
  5. Η μεταφορά της εξεταστικής διαδικασίας για την απόκτηση του τίτλου ειδικότητας από την Περιφέρεια στον Πανελλήνιο Ιατρικό Σύλλογο
  6. Η διενέργεια Πανελλαδικών εξετάσεων για την απόκτηση της ειδικότητας σε 2 πόλεις, την Αθήνα και την Θεσσαλονίκη 4 φορές το χρόνο (άρθρο 166 του νόμου 4600/2019). Για την αλλαγή αυτή είχε γίνει διαβούλευση με θεσμικούς εκπροσώπους των ειδικευομένων από όλες τις ειδικότητες/εξειδικεύσεις (πλην των παθολόγων γιατί δεν μπόρεσε να εξασφαλισθεί θεσμική τους εκπροσώπηση). Από τις 44 ειδικότητες/εξειδικεύσεις ούτε ένας (1) εκπρόσωπος, προς τιμή τους, δεν εξέφρασε αντίθεση.

Από τα ανωτέρω υλοποιήθηκαν επί  ΣΥΡΙΖΑ τα 1,2, 3 και 5. Από τα υπόλοιπα, το 4 είχε αρχίσει να υλοποιείται σε ειδικότητες με ολιγάριθμα μέλη και το 6 επρόκειτο να υλοποιηθεί από τον Σεπτέμβριο 2019 με την έκδοση ΚΥΑ που θα προέβλεπε αποζημίωση 300 Ευρώ για τους γιατρούς της περιφέρειας που θα μετακινούντο στο κέντρο για να εξετασθούν.
 
Θα σταθώ λίγο περισσότερο στο 6 λόγω της επικαιρότητας. Μέχρι τώρα οι εξετάσεις για την απόκτηση της ειδικότητας διενεργούνται σε 7 εξεταστικά κέντρα ανά την Ελλάδα, όπου υπάρχει Ιατρική Σχολή 6 φορές το χρόνο. Από 10ετίες οι αρμόδιες εξεταστικές επιτροπές στελεχώνονταν από 1 Καθηγητή ως Πρόεδρο και 2 Διευθυντές ΕΣΥ. Οι εξεταστές των  3μελών αυτών επιτροπών είναι άτομα από το ντόπιο επιστημονικό δυναμικό.  Η διαδικασία αυτή με το χρόνο απέκτησε πολλά αρνητικά χαρακτηριστικά. Εξηγούμαι:
 
Α) Υπάρχει το εξής παράδοξο: Ο εξεταστής να εξετάζει γιατρό τον οποίο είχε στην ευθύνη του ως ειδικευόμενο. Ουσιαστικά δηλαδή εξετάζει τον ίδιο τον εαυτό του, γιατί ο μαθητής είναι καθρέφτης του δασκάλου του. Ο υποκειμενισμός που προκύπτει είναι προφανής.

B) Πολλές φορές έχουν παρατηρηθεί αδικίες εις βάρος εξεταζομένων που προκύπτουν από την αρνητική προδιάθεση που έχει ο εκπαιδευτής-εξεταστής απέναντι στον εξεταζόμενο λόγω ποικίλων αιτιών (προσωπική σχέση, συνδικαλιστική δράση κ.α.)

Γ) Η στελέχωση των εξεταστικών επιτροπών,  στο σύνολο τους, είναι αντικείμενο πελατειακής σχέσης με την εκάστοτε ηγεσία του Υπουργείου Υγείας

Δ) Έχουν αναπτυχθεί, σε ικανό βαθμό δυστυχώς, φαινόμενα διαφθοράς και σήψης (ξέρω αρκετές τέτοιες περιπτώσεις)

Ε) Η διευκόλυνση κάποιου εξεταζόμενου να περάσει τις εξετάσεις είναι από τα συχνότερα αιτήματα από πολιτικούς προς τα στελέχη των επιτροπών!

ΣΤ) Το μεσοδιάστημα μεταξύ των 2 εξεταστικών περιόδων ενός γιατρού που απέτυχε(2 μήνες) είναι πολύ λίγο για να πιστέψει κανείς ότι μπορεί να καλύψει ελλείματα που δεν κάλυψε τα 5 χρόνια της εκπαίδευσης του.

Η απόφαση λοιπόν του του Υπουργείου Υγείας επί ΣΥΡΙΖΑ ήταν, με σκοπό να αρθούν τα ως άνω προβλήματα,  η θεσμοθέτηση των πανελλαδικών εξετάσεων. Όμως είναι απαραίτητες οι εξής προυποθέσεις:

Ι)  Η στελέχωση των εξεταστικών επιτροπών να γίνεται από το πανελλαδικό επιστημονικό δυναμικό, και όχι μόνο από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Άλλο οι εξετάσεις να γίνονται στη Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη και άλλο οι εξεταστές να είναι Αθηναίοι και Θεσσαλονικείς

ΙΙ) Προς αποφυγήν επανάληψης των προηγούμενων φαινομένων η θητεία των εξεταστικών επιτροπών να είναι ετήσια

ΙΙΙ) Η εξεταστική διαδικασία να περιλαμβάνει γραπτό, προφορικό και όπου είναι δυνατόν πρακτικό (πχ χειρουργικές ειδικότητες) μέρος για αντικειμενικότερη αξιολόγηση  και τέλος

ΙV) Η όποια αξιολόγηση  της επιτυχούς διαδικασίας (καλώς, λίαν καλώς, άριστα), να εισαχθεί μετά την ολοκλήρωση της κινητικότητας (στο 4 παραπάνω).

Εν κατακλείδι, πραγματικά δεν ξέρω το πλήρες σκεπτικό της τωρινής ηγεσίας του Υπουργείου Υγείας όσον αφορά τα παραπάνω ζητήματα. Η απουσία όμως, 2 χρόνια τώρα, της ολοκλήρωσης της θεμελιώδους προϋπόθεσης  δηλαδή του παραπάνω 4, δίνει σαφώς την εντύπωση αποσπασματικών πρωτοβουλιών, χωρίς σχέδιο.

*Ο Κώστας Β. Μάρκου είναι Καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών, βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Αχαΐας, πρώην Προέδρος του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας
 
ΠΗΓΗ: TVXS