Μέχρι πριν από μερικούς μήνες, το μεγάλο πρόβλημα στον τομέα της υγείας στη χώρα μας ήταν η έλλειψη προσωπικού. Σήμερα, το πρόβλημα παραμένει, μόνο που δεν είναι το μείζον. «Οταν ψάχνεις, από κλινική σε κλινική και από τμήμα σε τμήμα, γάζες και βαμβάκι, για να μπορέσεις να κάνεις την πιο απλή ιατρική πράξη, τότε ακόμη και το πρόβλημα της έλλειψης νοσηλευτών έρχεται δεύτερο»…
Η φράση ανήκει σε νοσοκόμα που εργάζεται σε μεγάλη νοσηλευτική μονάδα της Θεσσαλονίκης και είναι ενδεικτική των συνθηκών που επικρατούν στο χώρο της υγείας. Με αφορμή το προειδοποιητικό «μπλόκο» που επέβαλαν στα νοσοκομεία τα μέλη του Πανελλήνιου Συλλόγου Προμηθευτών Ιατρικών Ειδών (ΠΑΣΥΠΙΕ), οι οποίοι τα τροφοδοτούν με αναλώσιμο και μη υγειονομικό υλικό (σύριγγες, γάζες, γάντια κ.ά.), επανέρχεται στην επικαιρότητα το πρωτόγνωρο πρόβλημα της έλλειψης… πρώτων υλών στις νοσηλευτικές μονάδες, λόγω και του σχετικά «νέου» συστήματος προμηθειών.
Η έλλειψη χρηματοδότησης από τον κρατικό προϋπολογισμό για να καλυφθούν οι ανάγκες, τα τεράστια χρέη προς τους προμηθευτές, η κακοδιοίκηση, τα «χρωστούμενα» των ασφαλιστικών ταμείων προς τα νοσοκομεία που δε φαίνεται να… εξοφλούνται, έχουν στην κυριολεξία «γονατίσει» το Εθνικό Σύστημα Υγείας, που υπό τις παρούσες συνθήκες μόνο… σύστημα δεν είναι.
Χωρίς… σύριγγες
Την κατάσταση που επικρατεί περιγράφει ο εκπρόσωπος των γιατρών στο δ.σ. του νοσοκομείου «Αγιος Παύλος» και μέλος της Ενωσης Νοσοκομειακών Γιατρών Θεσσαλονίκης, Στρατής Πλωμαρίτης: «Στην υγεία, τα αυτονόητα έχουν γίνει ζητούμενα. Στο νοσοκομείο μας εδώ και εννέα μήνες δε λειτουργεί το μηχάνημα για εξέταση οστεοπόρωσης, καθώς δεν έχει… λάμπα. Πρόκειται για το ένα από τα δύο μηχανήματα οστεοπόρωσης που υπάρχουν σε νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης (το άλλο είναι στο «Παπαγεωργίου») και αυτό δε λειτουργεί! Πριν από ένα μήνα και για περίπου 20 μέρες, στο νοσοκομείο δε γινόταν προγραμματισμένες ορθοπεδικές επεμβάσεις, γιατί δεν υπήρχαν τα απαραίτητα υλικά. Δηλαδή, για επεμβάσεις όπως αρθροπλαστική γόνατος, μηριαίου κ.λπ. που είχαν προγραμματιστεί, τηλεφωνούσαμε στους ασθενείς και λέγαμε ότι το χειρουργείο αναβάλλεται!
Πριν από λίγες μέρες, μας ειδοποίησαν από τα μαγειρεία ότι δεν είχαν υγρό για να πλύνουν τους δίσκους φαγητού στα πλυντήρια. Τους είπαν να το κάνουν στο χέρι. Φυσικά, ως πρόεδρος της Επιτροπής Ενδονοσοκομειακών Λοιμώξεων, δεν το επέτρεψα. Δεν ξέρω πώς, αλλά βρήκαν τελικά υγρό. Επίσης, αυτήν την εβδομάδα, στο νοσοκομείο δεν είχαμε σύριγγες ειδικές για εξετάσεις αερίων αίματος. Δυστυχώς, όμως, οι υπεύθυνοι δεν καταλαβαίνουν ότι το νοσοκομείο δεν είναι μπουτίκ. Με την υγεία των ανθρώπων έχουμε να κάνουμε».
Στροφή στα ιδιωτικά
Το πρόβλημα είναι πανελλαδικό και «πλήττει» όλα τα νοσοκομεία, όπως προέκυψε και από τις συζητήσεις των εργαζομένων σε αυτά, κατά τη διάρκεια του συνεδρίου των νοσηλευτών που πραγματοποιήθηκε αυτήν την εβδομάδα στην Αθήνα. «Η κατάσταση είναι για γέλια και για κλάματα. Ειπώθηκε, μάλιστα, ότι στο πρόσφατο παρελθόν σε μεγάλο νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης οι ίδιοι οι εργαζόμενοι αγόρασαν γάντια! Με αυτές τις συνθήκες, αν επιβάλουν εμπάργκο και οι προμηθευτές, τότε τα νοσοκομεία θα βάλουν λουκέτο», έλεγαν χαρακτηριστικά.
«Οι συνθήκες ούτως ή άλλως ήταν εξαιρετικά δύσκολες λόγω του συστήματος των προμηθειών, τώρα με το εμπάργκο των προμηθευτών θα γίνουν ακόμη δυσκολότερες», λέει ο εκπρόσωπος των εργαζομένων στο νοσοκομείο «Αγιος Παύλος» της Θεσσαλονίκης, Δημήτρης Βαλαρούτσος. «Αν συνεχίσουμε έτσι, το δημόσιο σύστημα υγείας θα γίνει… ιδιωτικό. Ολοι οι συνάδελφοι από όλα τα νοσοκομεία αναφέρουν προβλήματα που έχουν να κάνουν πλέον με την καθημερινή πρακτική», προσθέτει.
Λειτουργούν με… δανεικά
«Το ένα νοσοκομείο δανείζει στο άλλο. Κάποιο, για παράδειγμα, δεν έχει σύριγγες. Δανείζεται από ένα άλλο. Η κατάσταση όμως δε γίνεται να συνεχιστεί έτσι. Κάποια νοσοκομεία δεν έχουν γάζες ή και βαμβάκι. Δανείζονται για να κάνουν τη δουλειά τους», εξηγεί ο εκπρόσωπος των εργαζομένων στο νοσοκομείο «Παπανικολάου», Γιάννης Κυριακίδης.
Ο νόμος 3580/07 που προωθήθηκε από τον υπουργό Υγείας, Δημήτρη Αβραμόπουλο, προβλέπει τον έλεγχο όλων των διαγωνισμών από την περίφημη πλέον Επιτροπή Προμηθειών Υγείας (ΕΠΥ). Μέχρι την ψήφιση του νόμου, οι διαγωνισμοί (9.000 το χρόνο, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας, 24.000 κατά τους νοσοκομειακούς γιατρούς) διενεργούνταν από 289 φορείς του ΕΣΥ, για την προμήθεια 500.000 ειδών ιατροτεχνολογικών προϊόντων και 11.000 ειδών φαρμάκων. Στόχος ήταν να μπει επιτέλους ένα τέλος στα εξωφρενικά ποσά που δίνονταν για τις προμήθειες. Ωστόσο, σε αυτήν την περίπτωση μάλλον το «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα» δεν ισχύει. Γιατί; Γιατί από την καθημερινότητα στα νοσοκομεία όλης της χώρας, έγινε σύντομα αντιληπτό ότι το σύστημα ήταν εξαιρετικά δυσλειτουργικό.
Πολλοί, μάλιστα, ακόμη και από το συνδικαλιστικό χώρο της Νέας Δημοκρατίας, εκτιμούν ότι μπορεί ο υπουργός να είχε «καλή πρόθεση», το σύστημα όμως θα έπρεπε να λειτουργεί αποκεντρωμένα. «Θα μπορούσε», έλεγαν στον «ΑτΚ», «οι προμήθειες να εγκρίνονται από τις περίφημες διοικητικές υγειονομικές περιφέρειες (ΔΥΠΕ). Αλλωστε, αν οι ΔΥΠΕάρχες δεν κάνουν ούτε αυτό, τότε ποιος ο λόγος ύπαρξής τους;».
Με… κινέζικα γάντια
«Οι προμηθευτές δεν πληρώνονται και προφανώς για το λόγο αυτόν απειλούν με εμπάργκο. Εμείς όμως δεν έχουμε γάζες, λευκοπλάστ, βαμβάκι, χαρτοβάμβακες. Η οποιαδήποτε προμήθεια πρέπει να φτάσει στο υπουργείο στην Αθήνα, να συνεδριάσει η Επιτροπή Προμηθειών, να εγκρίνει το αίτημα, μετά να γίνει η παραγγελία και μετά να γίνει η αγορά. Καταλαβαίνετε ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο για μια ολιγομελή επιτροπή να ανταποκριθεί στον όγκο που καταφτάνει καθημερινά από όλα τα νοσοκομεία της χώρας», εξηγεί ο εκπρόσωπος των εργαζομένων στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ, Ρίζος Ριζόπουλος.
Οπως εξηγεί ο ίδιος, με στόχο την εξομάλυνση της κατάστασης, το υπουργείο έδωσε τη δυνατότητα στους διοικητές των νοσοκομείων, με τη διαδικασία του «εξαιρετικά επείγοντος» να προβαίνουν στην αγορά υλικών που λείπουν και μετά να εγκρίνεται η αγορά αυτή από την αρμόδια επιτροπή στην Αθήνα. Ωστόσο, ούτε αυτό το σύστημα φαίνεται να δουλεύει.
«Για να γίνουν αυτές οι αγορές, θα πρέπει οι διοικητές να έχουν χρήματα. Πού θα τα βρουν οι διοικητές;», τονίζει ο κ. Κυριακίδης, ενώ και ο κ. Ριζόπουλος επισημαίνει ότι αυτό το σύστημα δεν μπορεί να λειτουργήσει. Μάλιστα, όπως καταγγέλλουν οι εργαζόμενοι, η ανάγκη αγοράς υλικών με την καλύτερη δυνατή τιμή οδηγεί τις περισσότερες φορές σε κακής ποιότητας προϊόντα. Ετσι, κάποιοι κάνουν λόγο για… κινέζικα γάντια, τα οποία προτιμούν κάποιοι διοικητές για να μπορέσουν να καλύψουν το έλλειμμα. «Μόνο που αυτά τα γάντια είναι… τρύπια. Ανοίγεις τρία ζευγάρια, για να βρεις ένα καλό. Πολλές φορές μία συσκευασία έχει δύο δεξιά γάντια ή δύο αριστερά. Δεν είναι για γέλια. Μιλάμε για υλικά που χρησιμοποιούνται στα νοσοκομεία, σε ιατρικές πράξεις», περιγράφουν.
Κάποιοι μιλούν ακόμη και για «κινέζικα ράμματα», τα οποία αρνούνται να χρησιμοποιήσουν οι γιατροί, γιατί «γίνονται χίλια κομμάτια και κόβουν τον ασθενή».
Οι διοικητές
«Τα νοσοκομεία δεν πρόκειται ποτέ να δουν… άσπρη μέρα», τονίζει στον «ΑτΚ» διοικητής νοσηλευτικού ιδρύματος της Θεσσαλονίκης, που επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία του. «Ολα λειτουργούν ως κρίκοι σε μια αλυσίδα. Τα νοσοκομεία έχουν χρέη προς τους προμηθευτές τους. Πολλά χρέη. Ωστόσο, και στα ίδια τα νοσοκομεία χρωστούν πολλά τα ασφαλιστικά ταμεία. Αυτήν τη στιγμή, ο πιο «καλοπληρωτής» είναι το ΙΚΑ, το οποίο σημειωτέον έχει να πληρώσει εδώ και οκτώ μήνες. Το χειρότερο είναι το Ταμείο των Δημόσιων Υπαλλήλων, που έχει να πληρώσει εδώ και χρόνια! Από την άλλη, τα νοσοκομεία πληρώνονται τις ιατρικές πράξεις που κάνουν στους ασθενείς – ασφαλισμένους με τιμές του… 1991. Δηλαδή, αν ένα νοσοκομείο πληρώνεται από το ασφαλιστικό ταμείο του ασθενούς 1,5 ευρώ για ένα σφράγισμα, όταν μόνο το υλικό για το σφράγισμα έχει φτάσει στα 50 ευρώ, τότε το νοσοκομείο είναι μείον», εξηγεί.