Μόλυβδος – δηλητήριο για εργαζόμενους

Σοβαρούς κινδύνους για την υγεία τους αντιμετωπίζουν εργαζόμενοι σε ορυχεία μολύβδου και ψευδαργύρου, στη «βαριά» βιομηχανία που χρησιμοποιεί τα παραπάνω μέταλλα (κατασκευών, χρωμάτων, πλαστικών, καλωδίων, συρμάτων, πυρομαχικών, συσσωρευτών, υαλικών, κρυστάλλων) ή στην κατασκευή ιατρικού εξοπλισμού, αν δεν τηρούνται οι αυστηρές προδιαγραφές που θέτει ο νόμος για την εργασία σε παρόμοιους χώρους.

Ενας στους τέσσερις από όσους εξετάστηκαν στο Εργαστήριο Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας του ΑΠΘ βρέθηκε πως έχει αυξημένη έκθεση σε μόλυβδο, ενώ ένας στους δέκα χρήζει άμεσης ιατρικής θεραπείας.

 

Σύμφωνα με τον αναπληρωτή καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ, Ν. Ράικο, από το 2004 έως σήμερα έχουν εξεταστεί στο Εργαστήριο 136 δείγματα αίματος ατόμων που κάποιο διάστημα της επαγγελματικής τους καριέρας είχαν έλθει σε επαφή με ενώσεις μολύβδου.

Στο 72% των δειγμάτων το επίπεδο μολύβδου στο αίμα ήταν αντίστοιχο με αυτό των κατοίκων αστικών περιοχών (μικρότερο του 20 μg/dl). Στο 19,2% η τιμή ήταν μεταξύ 40 και 80 μg/dl, που δείχνει αυξημένη έκθεση στον μόλυβδο, ενώ το 8,8% ήταν πάνω από 80 μg/dl και τους δόθηκαν οδηγίες για επείγουσα έναρξη θεραπείας.

Ο μόλυβδος εισέρχεται στον οργανισμό μέσω του αναπνευστικού ή του πεπτικού συστήματος, καθώς και μέσω του δέρματος, ενώ η αυξημένη και συνεχής έκθεση σε αυτόν μπορεί να έχει σοβαρές επιδράσεις στο κυκλοφορικό, το νευρικό, το ουροποιητικό, το γεννητικό, το σκελετικό και το γαστρεντερικό σύστημα.

Στις σημαντικότερες συγκαταλέγονται η εγκεφαλοπάθεια και το οίδημα του εγκεφάλου, με νέκρωση και εμφάνιση αιματωμάτων, ενώ συχνή είναι και η πνευματική καθυστέρηση ή πτώση του IQ, ιδιαίτερα σε παιδιά που εκτέθηκαν σε μεγάλες ποσότητες μολύβδου.

Σε κινητικό επίπεδο παρατηρείται παράλυση, σύνδρομο πτώσης αγκώνα – καρπού, ενώ σε ακραίες καταστάσεις εμφανίζονται κώμα, σπασμοί, ακόμα και θάνατος. Ο κ. Ράικος, που παρουσίασε τα αποτελέσματα στο περιβαλλοντικό συνέδριο του ΑΠΘ, επισημαίνει την επείγουσα ανάγκη ενημέρωσης των εργαζομένων στη βαριά βιομηχανία για τους κινδύνους που διατρέχουν και την αυστηρή τήρηση της νομοθεσίας που προβλέπει γιατρό εργασίας και τεχνικό ασφαλείας για την τήρησή τους.

Οι εργαζόμενοι πρέπει να φέρουν ειδικά προστατευτικά ρούχα που να εφαρμόζουν καλά στους καρπούς και στον λαιμό, προσωπίδα, γάντια και δίχωρη ατομική ιματιοθήκη. Κατά τον χρόνο έκθεσή τους στον μόλυβδο δεν θα πρέπει να λαμβάνουν τροφή, να καπνίζουν ή να πίνουν, ενώ μετά το τέλος της εργασίας επιβάλλεται η αλλαγή των ρούχων, καθώς και η σχολαστική καθαριότητα του σώματος και ιδιαίτερα των χεριών.

«Καμπανάκι» για τα έμβρυα
Τοξικές ουσίες που εκλύουν κάποια κτίρια και βαρέα μέταλλα που χρησιμοποιούνται στα εργοστάσια είναι δυνατόν να επηρεάσουν τα έμβρυα που κυοφορούν οι γυναίκες που εργάζονται σε αυτά.

Σύμφωνα με την καθηγήτρια Ιστολογίας – Εμβρυολογίας και Ανθρωπολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ, Ελπίδα-Νίκη Εμμανουήλ-Νικολούση, η έκθεση των εγκύων γυναικών σε τέτοιους χώρους μπορεί να προκαλέσει συγγενείς ανωμαλίες στην ανάπτυξη του νευρικού συστήματος των εμβρύων και κυρίως στον εγκέφαλο που αποτελεί το πιο ευπαθές όργανο. Επίσης, μειωμένη πνευματική λειτουργία, βλάβες στους πνεύμονες, στα νεφρά ή στο ήπαρ. Οι ανωμαλίες μπορεί να είναι μικρές και όχι εμφανείς, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις μπορούν να προκαλέσουν και διανοητική καθυστέρηση, ενώ έχει αναφερθεί και αύξηση τερατογενέσεων.

Οι επιστήμονες συνιστούν στις γυναίκες που κυοφορούν να αποφεύγουν να εργάζονται -αν είναι δυνατόν- σε κτίρια που εκλύουν βαρέα μέταλλα ή σε χώρους όπου υπάρχουν βιομηχανικά απόβλητα.

Η σχετική εισήγηση περιλαμβάνεται σε διεθνές workshop του ΑΠΘ για την εκτίμηση του κινδύνου έκθεσης του ανθρωπίνου οργανισμού σε τοξικούς παράγοντες.

ΒΑΣΙΛΗΣ ΙΓΝΑΤΙΑΔΗΣ