Δεύτερο γύρο αλλαγών στο ασφαλιστικό σύστημα προβλέπει το αναθεωρημένο μνημόνιο, με το ύψος των συντάξεων να είναι σε άμεση συνάρτηση με την οικονομική κατάσταση των Ταμείων. Το εύρος των αλλαγών θα κριθεί από τις αναλογιστικές μελέτες που γίνονται στα ταμεία κύριας και επικουρικής ασφάλισης, ενώ ανατροπές έρχονται στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα.
Στο μέτωπο των συντάξεων δύο είναι τα «καυτά» θέματα:
1 Κύρια ασφάλιση. Τα Ταμεία καλούνται να εκπονήσουν μέχρι το τέλος του έτους αναλογιστικές μελέτες για να διαπιστωθεί η οικονομική τους κατάσταση. Στο μνημόνιο προβλέπεται πως σε περίπτωση που η προβλεπόμενη αύξηση των δημόσιων δαπανών για συντάξεις υπερβεί το όριο των 2,5 ποσοστιαίων μονάδων του ΑΕΠ για την περίοδο 2009-2060, η κυβέρνηση «θα αναθεωρήσει τις βασικές παραμέτρους του συνταξιοδοτικού συστήματος».
Πάντως, πηγές του υπουργείου Εργασίας επισημαίνουν ότι από τα πρώτα συμπεράσματα των μελετών προκύπτει πως τηρούνται οι οικονομικοί στόχοι και δεν θα χρειαστεί να ληφθούν πρόσθετα μέτρα στα ταμεία κύριας ασφάλισης.
2 Επικουρική ασφάλιση. Διορία μέχρι τον Μάρτιο έχουν τα επικουρικά ταμεία για να εκπονήσουν αναλογιστικές μελέτες και να… προσαρμόσουν ανάλογα τις συντάξεις. Η κυβέρνηση καλείται όχι μόνο να παγώσει τις ονομαστικές επικουρικές συντάξεις, αλλά και να μειώσει τα ποσοστά αναπλήρωσης σε όσα Ταμεία έχουν προβλήματα.
Με τις προωθούμενες ρυθμίσεις οι επικουρικές συντάξεις θα μειωθούν σε όσα Ταμεία έχουν οικονομικά προβλήματα. Μάλιστα δεν υπάρχει περιορισμός στο ποσοστό αναπλήρωσης, το οποίο μπορεί να πέσει ακόμα και κάτω από το 20% στους ελλειμματικούς φορείς.
Ενδεικτικό των διαστάσεων που θα πάρουν οι παρεμβάσεις είναι πως σύμφωνα με τον επιστημονικό συνεργάτη του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ Γιώργο Ρωμανιά «απειλούνται» εννιά στα δέκα επικουρικά ταμεία.
Τέλος, πρέπει να σημειωθεί πως στο αναθεωρημένο μνημόνιο προβλέπεται πως σε όσα Ταμεία δεν είναι έτοιμες οι μελέτες μέσα στο επόμενο τρίμηνο, οι αλλαγές θα προχωρήσουν χωρίς αυτά τα στοιχεία. Η αναπροσαρμογή των συντάξεων θα ξεκινήσει σε αυτή την περίπτωση από την 1/1/ 2012.
ΝΕΑ ΛΙΣΤΑ
Τριπλό χτύπημα στα βαρέα
Νέα λίστα θα τεθεί σε ισχύ από την 1η Ιουλίου 2011 στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, με στόχο τη δραστική μείωση των δικαιούχων. Οπως προβλέπεται στο μνημόνιο, η νέα λίστα δεν πρέπει να καλύπτει παραπάνω από το 10% του εργατικού δυναμικού.
Αυτό στην πράξη σημαίνει πως 250.000 εργαζόμενοι θα βρεθούν αντιμέτωποι με ανατροπές τόσο στα μισθολογικά όσο και στα ασφαλιστικά τους δικαιώματα. Συγκεκριμένα, σε όσα επαγγέλματα εξαιρεθούν από τη λίστα το «χτύπημα» θα είναι τριπλό καθώς οι ασφαλισμένοι θα βρεθούν αντιμέτωποι με:
-Την αύξηση των ορίων ηλικίας κατά μία πενταετία. Οι πόρτες εξόδου θα κλείσουν για όσους είναι κάτω των 65 ετών ή εναλλακτικά δεν έχουν συμπληρώσει το 60ό έτος και 40 έτη ασφάλισης.
-Τη μείωση των αποδοχών από 50 έως και 200 ευρώ τον μήνα, καθώς δεν θα καταβάλλεται το ειδικό επίδομα.
-Τη μείωση των συντάξεων σε δεύτερη φάση έως και 11%, ως αποτέλεσμα της περικοπής των μισθών.
Οι ανατροπές στο καθεστώς των βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων θα αφορούν και τους νυν εργαζόμενους, με εξαίρεση όσους είναι… ένα βήμα πριν από τη συνταξιοδότηση. Συγκεκριμένα, στον τελευταίο ασφαλιστικό νόμο προβλέπεται πως όσοι προλάβουν μέχρι το 2015 να ανοίξουν την πόρτα εξόδου δεν πρόκειται να θιγούν από τις επερχόμενες αλλαγές.
Σύμφωνα με πληροφορίες, για την εκπόνηση της νέας λίστας δεν πρόκειται να γίνουν νέες μελέτες αλλά το υπουργείο Εργασίας θα αξιοποιήσει τα πορίσματα που ήδη υπάρχουν (από επιτροπές που είχαν συγκροτηθεί τα προηγούμενα χρόνια).
Οι στόχοι
Δύο στόχους καλείται να πετύχει η κυβέρνηση στο Ασφαλιστικό, με βάση το αναθεωρημένο μνημόνιο:
Τη σταθεροποίηση των τρεχουσών δαπανών μέσω των κατάλληλων προσαρμογών που θα γίνουν από την 1η Ιανουαρίου 2012.
Τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των επικουρικών μέσα από μία αυστηρή σχέση μεταξύ εισφορών και παροχών.
Ειδική αναφορά γίνεται στην Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία δεσμεύεται να μην απονέμει συνταξιοδοτικά προνόμια στο προσωπικό της.
Οι απώλειες
Τριπλό θα είναι το «χτύπημα» για τους εργαζόμενους που θα εξαιρεθούν τη νέα χρονιά από τα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα. Οι συγκεκριμένοι ασφαλισμένοι θα δουν:
Να αυξάνονται κατά μία πενταετία τα όρια ηλικίας για τη συνταξιοδότηση.
Να μειώνονται από 50 έως 200 ευρώ οι μισθοί.
Να μειώνονται σε δεύτερη φάση έως και 11% οι συντάξεις.
Τo χρονοδιάγραμμα
Μέχρι τον Μάρτιο τα επικουρικά ταμεία θα πρέπει να έχουν ολοκληρώσει τις αναλογιστικές μελέτες για την οικονομική τους κατάσταση.
Στη συνέχεια οι συντάξεις θα αναπροσαρμοστούν ανάλογα με την οικονομική κατάσταση του κάθε Ταμείου.
Αυτό πρακτικά συνεπάγεται πως όσα Ταμεία έχουν ελλείμματα, θα πρέπει να προχωρήσουν σε μείωση των καταβαλλόμενων συντάξεων.
Τι φέρνει το 2011
Δημήτρης Μπούρλος. Δικηγόρος-μέλος της επιτροπής εμπειρογνωμόνων για το Ασφαλιστικό: «Το 2011 οι μεγάλες αλλαγές θα αφορούν τις επικουρικές και τα βαρέα. Ο πρόσφατος νόμος προβλέπει προσδιορισμό του ύψους των επικουρικών ανάλογα με τις οικονομικές δυνατότητες των Ταμείων, κάτι που θα οδηγήσει σε περιορισμό των ποσών τουλάχιστον για κάποιες κατηγορίες. Η νέα λίστα των βαρέων αναμφίβολα θα είναι σημαντικά περιορισμένη και πολλές κατηγορίες εργαζομένων θα χάσουν την ειδική συνταξιοδοτική προστασία. Σε κάθε περίπτωση οι όποιες αλλαγές δεν πρέπει να οδηγούν σε απαξίωση του συστήματος».
Κατερίνα Κοκκαλιάρη