Νομπελίστες και διάσημοι βιολόγοι στην Αθήνα

H καρδιά της Μοριακής Βιολογίας, της μεγαλύτερης επανάστασης μετά την πληροφορική, που παράλληλα διχάζει και εγείρει σοβαρά ερωτήματα γύρω από τις εφαρμογές της (κλωνοποίηση, βλαστοκύτταρα, γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα, γονιδιακές θεραπείες ασθενειών κ.ά.) χτυπάει αυτές τις μέρες στην Αθήνα. Περισσότεροι από 3.500 Βιολόγοι και Βιοχημικοί από όλο τον κόσμο, ανάμεσά τους, οι Νομπελίστες Τιμ Χαντ (2001) και Σίντνεϊ Αλτμαν (1989) και Γκούντερ Μπλόμπελ, θα λάβουν μέρος στις εργασίες του 33ου Συνεδρίου της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας των Ενώσεων Βιοχημείας (FEBS) και του 11ου Συνεδρίου της Διεθνούς Ενωσης Βιοχημείας και Μοριακής Βιολογίας (IUBMB).

Στις 200 περίπου ομιλίες τους και τις 2.500 ανακοινώσεις, οι επιστήμονες θα συζητήσουν εκτενώς θέματα όπως τα βλαστοκύτταρα, η νέα φαρμακοθεραπεία, εφαρμογές της Βιοχημείας στο περιβάλλον αλλά και τη γεωργία, η νανοτεχνολογία, η κατανόηση των λοιμωδών νοσημάτων κ.ά.

Γήρανση κυττάρων

Μεταξύ άλλων στο συνέδριο της FEBS στην Αθήνα, Αυστριακοί ερευνητές θα ανακοινώσουν ότι ανακάλυψαν τρία μόρια που αποκαλύπτουν πολλά για τη γήρανση των κυττάρων. Η ανακάλυψή τους ανοίγει τον δρόμο για την ανάπτυξη μεθόδων αναστολής των επιπτώσεων του γήρατος αλλά και την ερμηνεία του αυτισμού. Βραζιλιάνοι ερευνητές θα ανακοινώσουν ότι εντόπισαν τα μόρια που επιτρέπουν στο παράσιτο της ελονοσίας να «αντιληφθεί» τα δεδομένα του περιβάλλοντός του και να τα αξιοποιήσει για να μολύνει τους ξενιστές του. Αμερικανοί επιστήμονες θα παρουσιάσουν τις μελέτες τους σε μοριακά απολιθώματα, εξηγώντας πώς έγιναν οι πρώτες αντιδράσεις ώστε να δημιουργηθούν μόρια με δυνατότητα αυτοαναπαραγωγής.

«Θα ανταλλάξουμε απόψεις, θα ξεκινήσουμε συνεργασίες και βεβαίως είναι πολύ σημαντικό να συναντιέσαι με τους ανθρώπους του χώρου σου», λέει στην «Κ» ο δρ Αντώνης Κορόμηλας. «Ερχονται σπουδαίοι επιστήμονες και είναι σαν το πανευρωπαϊκό πρωτάθλημα, ξέρετε. Είναι μια γιορτή για την επιστήμη μας».

«Θα ανακοινωθούν νέες προσεγγίσεις σε ζητήματα, όπως για παράδειγμα ο έλεγχος της γενετικής πληροφορίας στις νεοπλασίες, ο κύκλος ζωής των κυττάρων, πληροφορίες για τα πολυδύναμα κύτταρα κ.ά. Αυτά βρίσκουν εφαρμογές σε ζητήματα όπως η κατανόηση του καρκίνου, των καρδιαγγειακών νοσημάτων, νευρολογικών ασθενειών κ.λπ.», συμπληρώνει ο δρ Μανώλης Φραγκούλης.

«Αποτελεί μοναδική ευκαιρία για νέους επιστήμονες και φοιτητές να γνωρίσουν τις σπουδαιότερες επιστημονικές ομάδες σήμερα, να ανοίξουν πόρτες για συνεργασίες για κατάθεση κοινών ερευνητικών προγραμμάτων με ελληνικές ομάδες, και βεβαίως αποτελεί μια επιβράβευση για την κοινότητα της Βιοχημείας στη χώρα μας, η οποία πάει καλά», λέει στην «Κ» ο κ. Φραγκούλης, καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος της Οργανωτικής επιτροπής του συνεδρίου. «Οι βιοεπιστήμες στην Ελλάδα πάνε πάρα πολύ καλά, το ίδιο και η εκπαίδευση».

Η Βιοχημεία και η Βιοτεχνολογία εγείρουν σοβαρά ερωτήματα όμως για μια σειρά από εφαρμογές τους (κλωνοποίηση), και διαφωνίες (βλαστοκύτταρα). «Φυσικά υπάρχουν πολλές απόψεις και αντιπαραθέσεις σε αυτά τα συνέδρια. Περιμένουμε και εδώ να γίνει αυτό», λέει ο κ. Δημήτρης Κλέτσας, διευθυντής Ερευνών του ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος και υπεύθυνος του συμποσίου «Επιστήμη και Κοινωνία».

«Η Βιοχημεία είναι η επιστημονική βάση για όλες αυτές τις εξελίξεις. Το συνέδριο είναι επιστημονικό και δεν δίνει πολλά περιθώρια για φιλοσοφικές διαφωνίες. Αλλωστε όλοι συμφωνούμε στα αποτελέσματα των πειραμάτων, τα οποία είναι αντικειμενικά» λέει στην «Κ» ο Κωνσταντίνος Δραίνας, καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και πρόεδρος της επιστημονικής επιτροπής.

Μεταλλαγμένα

«Θα συζητήσουμε και κάποια ζητήματα που έχουν να κάνουν με τις προεκτάσεις της δουλειάς μας», δηλώνει ο Μανώλης Φραγκούλης. «Στο ζήτημα της γεωργικής βιοτεχνολογίας για παράδειγμα υπάρχουν ζητήματα που συζητιούνται στην Ευρώπη παρόλο που στις ΗΠΑ έχουν λυθεί», λέει ο ίδιος τασσόμενος υπέρ των μεταλλαγμένων προϊόντων. Αλλά βέβαια πολλοί Ευρωπαίοι Βιολόγοι θα διαφωνούσαν μαζί του.

Τα θέματα που θα θιγούν στο συνέδριο

Βλαστοκύτταρα

Τα βλαστικά κύτταρα και η αξιοποίησή τους σε νέες κυτταρικές θεραπείες έχουν προκαλέσει έντονες αντιδράσεις -για ηθικούς λόγους- σε πολλές χώρες. Θα ανακοινωθούν νέες τεχνικές για τον κυτταρικό προγραμματισμό και την πιθανή δημιουργία νέων υγιών ιστών για μεταμοσχεύσεις.

Φαρμακογενετική

Μερικές από τις πιο σημαντικές ανακοινώσεις του συνεδρίου θα αφορούν τη γενετική ταυτότητα ενός ασθενούς που τον καθιστούν συμβατό ή μη με ένα φάρμακο, κάτι που θα ωθήσει την ανάπτυξη μεθόδων προσωπικής θεραπείας στο μέλλον.

Κατανόηση φυσιολογικών διεργασιών

Οι Μοριακοί Βιολόγοι θεωρούν όλο και περισσότερο τα γηρατειά ως μια διαδικασία συσσώρευσης λαθών σε κυτταρικό επίπεδο που θα μπορούσε να αντιμετωπισθεί, ή τουλάχιστον να αντιμετωπισθούν οι βλάβες που επιφέρουν στην υγεία μας. Στο συνέδριο πολλές ανακοινώσεις σχετίζονται με την κατανόηση της αλλοίωσης των πρωτεϊνών ενώ θα προταθούν και μέθοδοι αποτροπής αυτής της διαδικασίας.

Βιοχημεία και περιβάλλον

Μια σειρά ομιλιών αναφέρονται σε οργανισμούς που προσαρμόζονται σε ακραίο περιβάλλον, όπως πολύ υψηλές θερμοκρασίες, από όπου μπορούν οι επιστήμονες να πάρουν ένζυμα χρήσιμα στην απορρύπανση.

Γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα και γεωργία

Θα ανακοινωθεί η δημιουργία φυτών που μπορούν να παράγουν ανθρώπινη ινσουλίνη.

Λοιμώδη νοσήματα

Ο δρ Φώτης Καφάτος θα κάνει σημαντικές ανακοινώσεις για την κατανόηση και τις νέες μεθόδους αντιμετώπισής της.