Φορούν κόκκινες… μύτες και πολύχρωμα ρούχα. Κρατούν στα χέρια τους σύριγγες με τις οποίες κάνουν μεταγγίσεις… σοκολάτας, γεμίζουν το δωμάτιο με σαπουνόφουσκες και εντυπωσιάζουν με τα ταχυδακτυλουργικά κόλπα τους ή παίζοντας κουκλοθέατρο.
Της Νικολέτας Μπούκα
Στόχος τους είναι να καταφέρουν να κάνουν τα άρρωστα παιδιά που νοσηλεύονται στις παιδιατρικές κλινικές των νοσοκομείων να γελάσουν και να ξεχάσουν έστω και για λίγο το φόβο της αρρώστιας και τη μυρωδιά του θανάτου.
Πρόκειται για τους “γιατρούς-κλόουν”, έναν ξεχωριστό θεσμό, που καθημερινά κερδίζει τη δική του θέση σε πολλά νοσηλευτικά ιδρύματα του κόσμου. Ουσιαστικά είναι μία ενταγμένη υπηρεσία (clown care unit) που προσφέρουν οι παιδιατρικές κλινικές των νοσηλευτικών ιδρυμάτων με ειδικά εκπαιδευμένους γιατρούς-κλόουν, οι οποίοι εργάζονται μόνιμα σε στενή συνεργασία με τους θεράποντες γιατρούς, τους νοσοκόμους και τους γονείς.
Οι γιατροί-κλόουν πρωτοεμφανίστηκαν στις ΗΠΑ πριν από 20 χρόνια. Το 1986 ιδρύθηκε η πρώτη ένωση, η Clown Care Unit (CCU), από τον επαγγελματία κλόουν Michael Christensen και άρχισε να δουλεύει συστηματικά στο Babies and Children Hospital του Columbian Presbyterian Medical Center της Νέας Υόρκης. ¶λλωστε, όπως λένε οι ειδικοί, το γέλιο είναι το καλύτερο φάρμακο, ιδιαίτερα για τα παιδιά. Είναι χαρακτηριστικό ότι, όπου εφαρμόστηκε η γελωτοθεραπεία, παρατηρήθηκε μείωση των φαρμάκων κατά 20% και μείωση της νοσηλείας των παιδιών κατά 50%.
ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Μπορεί στην Ελλάδα να μην υπάρχουν προς το παρόν γιατροί-κλόουν, αν και είχαν γίνει προσπάθειες στο παρελθόν, ωστόσο οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να πάρουν μία πρώτη γεύση για τη δράση τους κατά τη διάρκεια διημερίδας που θα πραγματοποιηθεί στο Ιταλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης στις 6 και 7 Οκτωβρίου. Η διημερίδα, που εντάσσεται στο πλαίσιο του 10ου διεθνούς φεστιβάλ κουκλοθέατρου και παντομίμας Κιλκίς, θα αποτελέσει την ευκαιρία για γνωριμία, επιμόρφωση και ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ ατόμων και φορέων των κλάδων που ευθύνονται για τη νοσηλεία και την ανάρρωση των παιδιών στις παιδιατρικές κλινικές με στόχο τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος πιο ανθρώπινου και κοντινού στις ανάγκες των παιδιών.
Μάλιστα προγραμματίζεται και μία μικρή αναπαράσταση της δράσης των γιατρών-κλόουν στην παιδιατρική κλινική του “ΑΧΕΠΑ” με τη συνεργασία του Παραρτήματος Θεσσαλονίκης της Ελληνικής Εταιρίας Κοινωνικής Παιδιατρικής και Προαγωγής Υγείας.
“Στην ημερίδα θα μεταφέρουν την εμπειρία τους γιατροί-κλόουν από την Ιταλία, όπου ο θεσμός είναι ιδιαίτερα δημοφιλής και από φέτος εντάσσεται στο εθνικό πιλοτικό πρόγραμμα ΅Clownforma.netΆ, όπου συμμετέχουν όλες οι περιφέρειες του κράτους”, δηλώνει στη “ΜτΚ” ο καλλιτεχνικός διευθυντής του 10ου διεθνούς φεστιβάλ κουκλοθέατρου και παντομίμας Κιλκίς Χουάνχο Κοράλες.
Επιπλέον εξηγεί ότι οι γιατροί-κλόουν είναι ψυχολόγοι, νοσηλευτές, παιδίατροι που εκπαιδεύονται, ώστε μέσα από τη δράση τους να μειώσουν το άγχος και το φόβο για την αρρώστια (καρκίνο, AIDS, λευχαιμία), αλλά και να κάνουν πιο ευχάριστη την περίοδο νοσηλείας των άρρωστων παιδιών στο νοσοκομείο.
ΠΟΛΕΜΟΥΝ ΤΟ ΦΟΒΟ
Ο ψυχολόγος Roberto Flangini μετρά δέκα χρόνια δράσης ως γιατρός-κλόουν και είναι πρόεδρος της Ομοσπονδίας Γιατρών Κλόουν (Federazione Clown Dottori) αλλά και ένας από τους βασικούς ομιλητές της ημερίδας που θα πραγματοποιηθεί στη Θεσσαλονίκη. Μιλώντας στη “ΜτΚ” εξηγεί ότι από μικρός ήθελε να κάνει τους άλλους να γελούν και μεγαλώνοντας ασχολήθηκε επιστημονικά με αυτό, όταν σπούδαζε Ψυχολογία στο πανεπιστήμιο. Μάλιστα πριν από δύο χρόνια παρακολούθησε ένα master με θέμα “Ο κλόουν στην υπηρεσία του ανθρώπου” στο πανεπιστήμιο της Μπολόνια.
“Μεταφέροντας τον κλόουν από το τσίρκο στα παιδιατρικά νοσοκομεία διευκολύνουμε εκείνη την ανθρώπινη πλευρά που ενισχύει τόσο τα στάδια της ανάρρωσης όσο και την επαναφορά των παιδιών. Μεταφέροντας το χαμόγελο, το γέλιο και τη θετικότητα στους θαλάμους του νοσοκομείου, βοηθούμε το θεραπευτικό έργο των γιατρών, γιατί στηρίζουμε τα παιδιά σε μία γλώσσα, τη δική τους, που τα απομακρύνει από το βαρύ ψυχολογικό κλίμα που πολλές φορές επικρατεί στα νοσοκομεία”, τονίζει ο κ. Flangini.
Παράλληλα εξηγεί ότι ο γιατρός-κλόουν συνεργάζεται με τους γιατρούς και τους νοσηλευτές, ενώ στόχος του είναι να αγγίξει την ψυχή των άρρωστων παιδιών και να επαναφέρει τη θέληση και την επιθυμία τους για επικοινωνία με τους γύρω τους.
“Τα παιδιά παίζουν, γελάνε και κάποιες φορές κλαίμε μαζί. ¶λλωστε ο φόβος και ο πόνος είναι κοινά συναισθήματα για όλους. Η προσπάθεια του γιατρού-κλόουν επικεντρώνεται στο να δώσει διαφορετική διάσταση στα συναισθήματα, ώστε από το αρνητικό γεγονός να βγάλει ένα θετικό μήνυμα και τα παιδιά να αντιμετωπίσουν με θάρρος την ασθένειά τους”, επισημαίνει ο κ. Flangini.
¶λλωστε, όπως περιγράφει, δεν θα ξεχάσει ένα μικρό κοριτσάκι που είχε υποστεί εγκαύματα και δεν ήθελε να κάνει τη θεραπεία του, αφού φοβόταν το δυνατό πόνο που θα της προκαλούσε η φυσιοθεραπεύτρια, την ώρα που θα έπρεπε να κάνει μασάζ στις πληγές. Οι γιατροί-κλόουν θέλησαν να κάνουν την ίδια θεραπεία, με τρόπο όμως λανθασμένο και αδέξιο. Έτσι τα γέλια που προκάλεσαν οι “αδέξιες” κινήσεις των κλόουν βοήθησαν τη μικρή να ξεπεράσει την αρχική άρνησή της και να κάνει κανονικά τη θεραπεία της.
“Η εκπαίδευση του γιατρού-κλόουν δεν τελειώνει ποτέ. ¶λλωστε η μεγαλύτερη δυσκολία είναι να βοηθήσει το άρρωστο παιδί να αντιμετωπίσει το φόβο της αρρώστιας αλλά και το φόβο του θανάτου. Είναι απαραίτητο να έχει γνώσεις ιατρικής, ψυχολογίας, παιδοψυχολογίας, υγιεινής και νοσοκομειακής κοινωνιολογίας. Τα πιο σημαντικά προσόντα όμως που πρέπει να διαθέτει είναι να ξέρει να ακούει το μικρό ασθενή, να είναι ευαίσθητος και να έχει πολύ χιούμορ”, τονίζει ο κ. Flangini.
Σύμφωνα με τον ίδιο, στην Ιταλία οι γιατροί-κλόουν μπήκαν στα νοσοκομεία το 1991, ενώ πριν από δύο χρόνια θεσπίστηκε νόμος που τους αναγνωρίζει ως επάγγελμα στο χώρο της υγείας.