Η είδηση ότι το νοσοκομείο Ερρίκος Ντυνάν βρίσκεται στην εντατική δεν έπεσε σαν κεραυνός εν αιθρία για όσους παρακολουθούν τις εξελίξεις στον χώρο της υγείας. Οι περισσότερες μονάδες, ιδιωτικές και δημόσιες, έχουν ήδη πολύ χαμηλό… αιματοκρίτη, για να πούμε πιο ευγενικά (και επιστημονικά) το ότι βρίσκονται σε οριακή κατάσταση, ενώ πολλές αντιμετωπίζουν και το κλείσιμο.
Για το μέλλον του Ντυνάν το καμπανάκι χτυπάει μετά τη «γνωστοποίηση» για αποχώρηση της μαιευτικής κλινικής «Γαία», που ανήκει στον όμιλο του Ιατρικού Αθηνών, και η διοίκηση του Ανδρέα Μαρτίνη δίνει μάχη με τους δανειστές, την τρόικα και τον χρόνο για να μείνει ανοικτό το νοσοκομείο που έχει βάλει τη δική του σφραγίδα στην ιατρική περίθαλψη.
Το κλείσιμο της «Γαίας» ανήγγειλε κατ’ ουσίαν την περασμένη εβδομάδα ο ίδιος ο αρμόδιος υπουργός Υγείας Ανδρέας Λοβέρδος σημειώνοντας με δραματικό τρόπο για το Ντυνάν ότι, αν δεν βοηθηθεί από το Δημόσιο, «το νοσοκομείο θα κλείσει». Και εδώ το υπουργείο Υγείας θα πρέπει να δώσει τις δικές του εξετάσεις, ώστε να διασφαλίσει τη λειτουργία της μονάδας…
Συγκρούσεις
Οι εξελίξεις για το Ντυνάν, ύστερα από πολύμηνες συγκρούσεις και διαξιφισμούς, μπήκαν στην τελική ευθεία μετά την εισήγηση της ολομέλειας του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους για τη λειτουργία της κλινικής «Γαία» στο νοσοκομείο της λεωφόρου Μεσογείων. Η εισήγηση έγινε (αναγκαστικά) δεκτή από τον υπουργό, προκαλώντας αλυσιδωτές εξελίξεις. Τρεις ημέρες αργότερα το Ιατρικό επανήλθε, δηλώνοντας ότι θα κινηθεί κατά του Δημοσίου, αφού (όπως κρίνει) η λειτουργία της «Γαίας» είναι νομότυπη:
«Λειτουργούμε κανονικώς και νομίμως και ουδεμία πράξη της διοικήσεως μας επεδόθη ανακλητική του δικαιώματος της συμπράξεώς μας για τη λειτουργία της προειρημένης κλινικής του προαναφερθέντος νοσοκομείου. Διατηρούμε στο ακέραιο όλα τα δικαιώματά μας και θα στραφούμε διά παντός νομίμου μέσου, τόσο κατά του Ελληνικού Δημοσίου όσο και κατά οιουδήποτε άλλου τρίτου, που με παράνομες πράξεις θα θίξει τη λειτουργία μας και θα πετάξει ανελέητα στον δρόμο, χάριν παχυλών ιδιωτικών συμφερόντων τρίτων, ήτοι των συνασπισμένων σε καρτέλ ανταγωνιστών μας, μερικές εκατοντάδες εργαζομένων» σημείωνε η ανακοίνωση του Ιατρικού, που εστράφη και κατά της διοίκησης του νοσοκομείου Ντυνάν λέγοντας:
«Σε περίπτωση επισήμων δυσμενών εξελίξεων εκ παρανόμων πράξεων της διοικήσεως, που θίγουν τα νόμιμα συμφέροντα της εταιρείας μας, θα σας ενημερώσουμε αμελλητί με την κατά νόμο οφειλομένη πληροφόρηση».
Η «Γαία», όμως, είναι άκρως σημαντική για την επιβίωση του Ντυνάν, αφού για τη λειτουργία της το νοσοκομείο εισέπραττε το ποσό του 1,5 εκατ. ευρώ. Στη δραματική συνεδρίαση της Βουλής ο Λοβέρδος είπε ότι το Δημόσιο δεν διαθέτει χρήματα ώστε να βοηθήσει το νοσοκομείο και επομένως δεν μπορεί να εξαγοραστεί και να τεθεί υπό την ομπρέλα του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Έτσι, για να εξασφαλιστεί η συνέχιση της λειτουργίας και να μη βρεθούν στον δρόμο περίπου 1.000 εργαζόμενοι, πρέπει να βρεθεί νομοθετική λύση.
Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι την περασμένη εβδομάδα η τρόικα έθεσε βέτο στην υπαγωγή του Ντυνάν υπό την ομπρέλα του ΕΣΥ, επιτρέποντας μόνο στα νοσοκομεία του ΙΚΑ να ενταχθούν σε αυτό το σύστημα.
Και όλα αυτά ενώ το Δημόσιο νίπτει τας χείρας του και ως προς τις δικές του οφειλές προς το Ερρίκος Ντυνάν, οι οποίες είναι η βασική αιτία της οικονομικής δυσπραγίας του νοσοκομείου. Έτσι, ενώ ο αρμόδιος υπουργός έδωσε εντολή να εξοφληθεί το ποσό των 1,4 εκατ. ευρώ, για το οποίο υπάρχει συμφωνία, για τα υπόλοιπα 24 εκατ. ευρώ θα αποφασίσουν τα… δικαστήρια.
Το πολυ-σχέδιο του Μαρτίνη
Τι μπορεί να γίνει;
Με δεδομένη την απόφαση της τρόικας να μη γίνει δεκτή η ένταξη του νοσοκομείου στο ΕΣΥ, η διοίκηση Μαρτίνη βάζει στο τραπέζι ένα διπλό σχέδιο πολλαπλών σημείων, με στόχο να πετύχει η μία ή και οι δύο πτυχές του:
♦ Πρώτον. Να πιεστούν τα ασφαλιστικά ταμεία να καταβάλουν ένα μέρος των οφειλών τους προς το νοσοκομείο, ώστε να διευκολυνθεί η ρευστότητα.
♦ Δεύτερον. Με δεδομένη την υψηλή αξία του ακινήτου του νοσοκομείου, να μεταφερθεί η δανειακή σύμβαση του Ντυνάν σε άλλη τράπεζα, ώστε να διευκολυνθούν οι χρηματικές ροές, που τώρα δείχνουν να έχουν κολλήσει και στην προσωπική (αλλά με επιχειρηματικό παρασκήνιο) κόντρα του Μαρτίνη με τον Βγενόπουλο.
Η μάχη θα είναι μεγάλη, καθώς από τη μία οι ιδιώτες πιέζουν για να ρίξουν το Ντυνάν στο καναβάτσο και από την άλλη μία δυσμενής εξέλιξη για το νοσοκομείο θα χρεωθεί και στον Ανδρέα Λοβέρδο, που έδινε διαβεβαιώσεις ότι θα βρεθεί λύση. Και τώρα βρίσκεται αντιμέτωπος με το κλείσιμο μιας από τις μεγαλύτερες μονάδες της χώρας σε μία περίοδο ιδιαίτερα ευαίσθητη πολιτικά…
Η μεγάλη κόντρα
Η διαμάχη για το Ντυνάν ξέσπασε με επίκεντρο τη λειτουργία της «Γαίας», την οποία οι άλλοι ιδιώτες είδαν ως «αιτία πολέμου». Το Ντυνάν ήταν ήδη στο στόχαστρο των υπολοίπων ιδιωτών, που λένε ότι είναι ένα νοσοκομείο που απολάμβανε τα προνόμια του «ευρύτερου δημοσίου» (επιχορηγείτο από το Δημόσιο στο πλαίσιο της συμμετοχής του Ερυθρού Σταυρού), αλλά λειτουργούσε ως ιδιωτικό. Έτσι, όταν ολοκληρώθηκε η σύμπραξη με το Ιατρικό για τη λειτουργία μιας άλλης ιδιωτικής μονάδας, μέσα στο Ντυνάν, ο πόλεμος γενικεύθηκε.
Το πρόβλημα για το Ντυνάν και τη διοίκηση του Ανδρέα Μαρτίνη ήταν ότι, ενώ το νοσοκομείο ήταν πρότυπο ιατρικής φροντίδας, δεν συνέβαινε το ίδιο με τα οικονομικά του, που ήταν αρνητικά σχεδόν από την αρχή. Σύντομα ξεκίνησε πρόγραμμα δανεισμού. Η κατάσταση οξύνθηκε το 2010, όταν η λειτουργία της «Γαίας» προκάλεσε σύγκρουση με τον μεγάλο δανειστή του νοσοκομείου, τη Marfin του Ανδρέα Βγενόπουλου, που ήταν ταυτόχρονα και ιδιοκτήτης του Υγεία.
Μαρτίνης και Βγενόπουλος έδωσαν πολλές μάχες την περασμένη χρονιά, μέχρις ότου τον Φεβρουάριο του 2011 η κακή οικονομική κατάσταση του Ντυνάν και η διακοπή του δανείου που έπαιρνε έως τότε από τη Marfin έφερε το πρόβλημα στην Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής, παρόντος και του Βγενόπουλου. Εκεί ο Λοβέρδος έδωσε τη διαβεβαίωση ότι το υπουργείο Υγείας θα εξαντλήσει τις δυνατότητες ώστε να βρεθεί λύση για το νοσοκομείο.
Ο Βγενόπουλος κλήθηκε στη συνεδρίαση δεδομένου ότι – σε προηγούμενη φάση – ο πρόεδρος του νοσοκομείου Α. Μαρτίνης είχε εκθέσει ως σοβαρότερο πρόβλημα του Ντυνάν τη διακοπή της δανειακής σύμβασης από τη Marfin. Είχε εννοήσει δε πως ο Βγενόπουλος «έκλεισε τη στρόφιγγα» της χρηματοδότησης γιατί το Ερρίκος Ντυνάν συνεργάστηκε με όμιλο ανταγωνιστικό προς τα συμφέροντα της MIG.
Ο Βγενόπουλος είχε πει τότε ότι η σύμβαση διεκόπη διότι το νοσοκομείο δεν εκπλήρωνε τις υποχρεώσεις του και δεν απέδωσε κανένα στοιχείο που ζήτησε η τράπεζα προκειμένου να καταδειχθεί ότι είναι σε θέση να εξυπηρετήσει το δάνειό του. Σε αυτά περιέλαβε την απουσία ελέγχου των οικονομικών του από Ορκωτούς Ελεγκτές, σύμφωνα με τα διεθνή λογιστικά πρότυπα. Σημειώνεται ότι οι οφειλές του Ντυνάν προς την τράπεζα αυτή ανέρχονται περίπου σε 82 εκατ. ευρώ.
Άγονο και το μάνατζμεντ
Πριν από μερικούς μήνες, σε μία άλλη προσπάθεια να τονώσει τα οικονομικά του Ντυνάν, ο Μαρτίνης προκήρυξε διαγωνισμό για την εκχώρηση του μάνατζμεντ. Σε αυτόν έλαβαν αρχικά μέρος όλοι οι άλλοι ιδιώτες. Το θέμα δεν προχώρησε (άραγε να μη συνέφερε τους καρχαρίες;) και τον περασμένο Μάρτιο ο διαγωνισμός κηρύχθηκε άγονος από το Δ.Σ. του ομώνυμου κοινωφελούς ιδρύματος. Έτσι τα πράγματα πήραν ακόμη πιο ανεξέλεγκτη τροπή φτάνοντας στην κορύφωσης της περασμένης εβδομάδας.
Η εξέλιξη αυτή μεταφέρει το πρόβλημα και στον όμιλο του Ιατρικού, ο οποίος είχε κάνει σημαντικές επενδύσεις, τόσο σε εξοπλισμό όσο και σε ανθρώπινο δυναμικό, για τη λειτουργία της «Γαίας». Ο μεν εξοπλισμός θα παραμείνει στα αζήτητα, ενώ και το Ιατρικό μένει χωρίς μαιευτική κλινική, καθώς για τη σχετική αδειοδότηση στις εγκαταστάσεις του θα χρειαστούν πολλοί μήνες. Και το διάστημα αυτό οι πελάτες της «Γαίας» θα πρέπει να αναζητήσουν… άλλο μαιευτήριο!
Oι πρωταγωνιστές και τα οικονομικά τους
Σύμφωνα με έκθεση της Alpha Fina nce και με βάση τις λογιστικές καταστάσεις των εισηγμένων, κατά το τρίτο τρίμηνο του 2010 το μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς το είχε το Υγεία με 34% και ακολουθούσαν η Euromedica με 25%, το Ιατρικό Αθηνών με 24,6% και το Ιασώ με 16%. Ο ελληνικός οίκος αναφέρει πως το Ιατρικό έχει πλέον χάσει τη θέση του ηγέτη στην αγορά σε όρους κύκλου εργασιών, τόσο από το Υγεία όσο και από την Euromedica, έστω κι αν η τελευταία αντιμετωπίζει πλέον προβλήματα επιβίωσης. Τι γίνεται στα οικονομικά των τεσσάρων μεγάλων ιδιωτών της υγείας:
ΙΑΣΩ
Ο όμιλος δέχεται πίεση στα περιθώρια κέρδους εξαιτίας της μείωσης περιστατικών γεννήσεων και στη ρευστότητά του λόγω της λειτουργίας νέων κλινικών (Ιασώ Θεσσαλίας και τμημάτων). Από πέρυσι το Ιασώ καλείται να στηρίξει χρηματοοικονομικά τη γενική και μαιευτική κλινική που λειτούργησε πρόσφατα στη Λάρισα και ταυτόχρονα τις επεκτάσεις της Παιδιατρικής Κλινικής. Το Ιασώ Θεσσαλίας, που ξεκίνησε, πιλοτικά, τη λειτουργία του στα τέλη Μαρτίου του 2010 και κατά τους πρώτους μήνες βρισκόταν σε καθεστώς μερικής λειτουργίας, εμφάνισε σημαντικές ζημιές. Για το σύνολο του 2010 επιβάρυνε το Ιασώ με ζημιές σε επίπεδο προ φόρων τόκων και αποσβέσεων περίπου 5 εκατ. ευρώ, διαμορφώνοντας σκέψεις για αύξηση κεφαλαίου. Τα αποτελέσματα τριμήνου καταγράφουν τη συρρίκνωση τόσο της εταιρείας όσο και του ομίλου: τζίρος 18,16 και 32,92 εκατ. ευρώ, με κέρδη προ φόρων 2,93 και 1,58 εκατ. ευρώ. Τα κέρδη μετά από φόρους διαμορφώθηκαν στα 2,28 για το Ιασώ και μόλις 1,16 εκατ. ευρώ για τον όμιλο, χωρίς να καταγραφούν τα στοιχεία που ωραιοποιούν τους ισολογισμούς.
Δεν είναι τυχαίο ότι, για να κρατήσει πελατεία, το Ιασώ μείωσε τον τιμοκατάλογο της μητρικής εταιρείας μέχρι και 45% στις οικονομικές θέσεις. Μειώσεις μικρότερης κλίμακας εφαρμόστηκαν σε ολόκληρο τον όμιλο, για να μη φύγουν οι πελάτες, με παράλληλη μείωση των δαπανών λειτουργίας.
ΙΑΤΡΙΚΟ ΑΘΗΝΩΝ
Μείωση σε τζίρο, κέρδη προ φόρων και καθαρά κέρδη εμφάνισε και το πρώτο τρίμηνο του 2011 και ο όμιλος Ιατρικού Αθηνών, ο οποίος υποστήριξε τη λειτουργία της μαιευτικής κλινικής Γαία του Ερρίκος Ντυνάν, συνεχίζοντας την πτωτική πορεία του 2010. Ο τζίρος του τριμήνου μειώθηκε σχεδόν κατά 25% (από 71 εκατ. σε 51) ενώ τα μικρά κέρδη μειώθηκαν σχεδόν κατά 50%. Τα κέρδη μετά από φόρους έπεσαν από 2,6 εκατ. στα 700.000 ευρώ. Είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστικό ότι πέρυσι τον Ιούνιο το Ιατρικό Αθηνών είχε ήδη απαιτήσεις 10,4 εκατ. ευρώ από τη Γαία, η οποία προβλεπόταν τότε (σύμφωνα με τη διοίκηση του ομίλου) να φτάσει στο προσδοκώμενο επίπεδο επένδυσης στο τέλος του 2010. Τελικά, η απόφαση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους έδωσε μια συνολικά αρνητική τροπή στο όλο εγχείρημα, με απρόβλεπτες οικονομικές συνέπειες, που ακόμη δεν έχουν καταγραφεί στις λογιστικές καταστάσεις.
Την ίδια ώρα, η μείωση των λειτουργικών κερδών του ομίλου αποδίδεται επίσης και στην πορεία της συνδεδεμένης MEDSANA BUCHAREST – Διαγνωστικά Κέντρα στη Ρουμανία, καθώς η χώρα έχει επηρεαστεί αρνητικά από την οικονομική κρίση. Σημειώνεται ότι ο όμιλος διεκδικεί απαιτήσεις και από την ασφαλιστική Ασπίς Πρόνοια, οι οποίες κρίνονται πλέον μη εισπράξιμες. Ταυτόχρονα, για το Ιατρικό ξεκίνησε από πέρυσι η αποπληρωμή δόσεων ομολογιακού δανείου αρχικού ύψους 149,3 εκατ. ευρώ.
Όμιλος ΥΓΕΙΑ
Και ο ηγέτης του κλάδου, ο όμιλος Υγεία, βλέπει βασικούς αριθμούς του να συρρικνώνονται. Για το πρώτο τρίμηνο ο ενοποιημένος τζίρος μειώθηκε κατά 17% στα 64,8 εκατ. ευρώ, έναντι 77,9 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Ο κύκλος εργασιών του Υγεία, όμως, αυξήθηκε κατά 2% και ανήλθε σε 37,8 εκατ. ευρώ έναντι 37,2 εκατ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο του 2010. Τα αποτελέσματα προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων (EBITDA) του νοσοκομείου ανήλθαν σε κέρδη 5,8 εκατ. ευρώ, έναντι κερδών 6,1 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περσινή περίοδο, ενώ του ομίλου ήταν αρνητικά λόγω της επένδυσης της μονάδας στα Τίρανα. Σε εταιρικό επίπεδο, το Υγεία παρουσίασε κέρδη μετά από φόρους 1 εκατ. ευρώ, έναντι κερδών 2,5 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περσινή περίοδο.
Ο όμιλος Υγεία (Υγεία, Μητέρα, Λητώ), ο οποίος ελέγχεται από τη MIG του Ανδρέα Βγενόπουλου, επιχειρεί το τελευταίο διάστημα να λειτουργήσει στη λογική της καθετοποιημένης μονάδας. Με τα πρόσφατα εγκαίνια της κλινικής στα Τίρανα, δεν κρύβει τον βαλκανικό του προσανατολισμό και την προβολή μιας φθηνής εναλλακτικής στα ελληνικά νοσοκομεία (οι επεμβάσεις στην Αλβανία στοιχίζουν το μισό απ’ ό,τι στην Ελλάδα). Παράλληλα, το Υγεία προχώρησε σε αναδιάρθρωση της δράσης του στην Τουρκία και τελικά σε αποεπένδυση, αφού η συνεργασία με την οικογένεια Οζτούρκ δεν πήγε καλά.
Σε εσωτερικό επίπεδο το Υγεία εγκαινίασε πρόσφατα μία VIP πτέρυγα στην Παιδιατρικής Κλινική του Μητέρα, με στόχο πελάτες υψηλής οικονομικής επιφάνειας. Όλα αυτά κρίθηκαν απαραίτητα καθώς τα περιθώρια κερδοφορίας στο ίδιο το Υγεία και κυρίως στις μαιευτικές κλινικές του (Μητέρα και Λητώ) πιέστηκαν σημαντικά το τελευταίο διάστημα.
Ο όμιλος αυτός έχει παρουσία με 10 νοσοκομεία συνολικής δυναμικότητας 1.888 κλινών, απασχολώντας περίπου 4.500 εργαζομένους και περισσότερους από 4.000 συνεργάτες ιατρούς.
EUROMEDICA
Αν το Ντυνάν βρίσκεται στην εντατική, για τον όμιλο διαγνωστικών ιατρείων και νοσοκομείων Euromedica ίσως να μη φτάνει ούτε ο απινιδωτής. Πριν από μερικές εβδομάδες ο χώρος της ιδιωτικής υγείας συγκλονίσθηκε από την πληροφόρηση ότι η εισηγμένη βρίσκεται και πάλι στα χέρια των τραπεζών, λίγο μετά τη συμφωνία αναδιάρθρωσης δανείων ύψους 185 εκατ. ευρώ. Μάλιστα η κατάσταση δυσχεραίνεται καθώς δάνεια 176,17 εκατ. ευρώ μεταβλήθηκαν από μακροπρόθεσμα σε πληρωτέα εντός 12μήνου, και αυτήν τη φορά οι τράπεζες έχουν στα χέρια τους ικανές διασφαλίσεις.
Μεγαλύτερους ακόμη φόβους προκαλεί το ότι η διοίκησή της σχεδιάζει να ζητήσει από τους προμηθευτές της να πληρωθούν έπειτα από 12 μήνες, ενώ στα σκαριά φαίνεται να είναι πώληση παγίων του ομίλου και αύξηση κεφαλαίου. Εδώ βέβαια υπάρχει και το ερώτημα για τις τράπεζες, για τον τρόπο με τον οποίο διενεργούνται οι αναχρηματοδοτήσεις. Η αλήθεια, όμως, δεν παύει να είναι ότι ένας από τους μεγαλύτερους επιχειρηματικούς ομίλους της χώρας, με συνολικά δάνεια 372 εκατ. ευρώ και υποχρεώσεις προς προμηθευτές που, σύμφωνα με εκτιμήσεις, ανέρχονται σε 75-80 εκατ. ευρώ, παρουσιάζει σοβαρό πρόβλημα για την ομαλή συνέχιση της λειτουργίας του.