Κ ρίσιμο θεωρείται το αμέσως επόμενο διάστημα για τη διασπορά της νέας γρίπης στην Ελλάδα. Ηδη χαροπαλεύουν στην εντατική δύο άτομα, μια κοπέλα από την επαρχία και ένας νέος άνδρας από την Αθήνα. Δύο ακόμη άτομα νοσηλεύονται στην εντατική, ενώ μέχρι τώρα τα σοβαρά κρούσματα που χρειάστηκε να νοσηλευτούν σε ΜΕΘ ήταν 18, τρία από τα οποία κατέληξαν.
Τα εργαστηριακά επιβεβαιωμένα κρούσματα γρίπης στην Ελλάδα έφτασαν την τελευταία εβδομάδα τα 66 και το σύνολο μέχρι σήμερα ανέρχεται στα 2.725, ενώ το προηγούμενο διάστημα παρατηρήθηκαν μαζικά κρούσματα σε σχολεία, με πιο πρόσφατα στα Γιαννιτσά και την Αλεξανδρούπολη και νωρίτερα σε Χαϊδάρι, Μελίσσια, Ζάκυνθο, Θεσσαλονίκη.
Προχθές, σε «πρόβα τζενεράλε» για τα αρμόδια συνεργεία εμβολιάστηκε πρώτος στη χώρα μας ο πρόεδρος του ΚΕΕΛΠΝΟ Γιάννης Πιερουτσάκος και στη συνέχεια 7 ακόμα άτομα.
Από τα μέχρι στιγμής δεδομένα, η διαβεβαίωση της προηγούμενης ηγεσίας του υπουργείου Υγείας ότι «η χώρα μας, επειδή έκανε έγκαιρα τις συμφωνίες, θα είναι και από τις πρώτες που θα έχουν εμβόλια», στην πράξη δεν επιβεβαιώνεται. Διαθέτουμε μόλις 408.000 δόσεις και παραμένει ασαφές πότε ακριβώς θα παραλάβουμε τις υπόλοιπες 3.092.000 που έχουμε παραγγείλει.
Προτεραιότητα. Πρώτα θα εμβολιαστούν το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, τα άτομα υψηλού κινδύνου με σοβαρά χρόνια νοσήματα, οι έγκυες 2ου και 3ου τριμήνου και όσοι έχουν την ευθύνη φύλαξης παιδιών έως και 6 μηνών.
Οι ποσότητες που τώρα διαθέτουμε, αν υπολογιστούν σε δύο δόσεις ανά άτομο, δεν επαρκούν παρά μόνο για 200.000 εμβολιασμούς, ενώ η προηγούμενη κυβέρνηση στον σχεδιασμό της είχε αρχικά προβλέψει 8.000.000 δόσεις για 4.000.000 πολίτες και στη συνέχεια, όπως ο πρώην πρωθυπουργός είχε δηλώσει, προέβλεπε τον εμβολιασμό όλου του πληθυσμού! Κάτι τέτοιο εκτιμάται ότι θα απαιτούσε την παραγγελία εμβολίων που θα ξεπερνούσαν τις 22 εκατ. δόσεις!
Αλλά ούτε και οι λιγοστές ποσότητες των 3.500.000 δόσεων, που έχουν «κλειδώσει» με τελικές συμφωνίες, είναι ακόμη σίγουρες. Η αρχική εκτίμηση ήταν ότι έως το τέλος Νοεμβρίου θα έχουμε παραλάβει συνολικά 1.500.000 και μέσα στον Δεκέμβρη άλλες 2.000.000 δόσεις. Ηδη, όμως, η τεράστια ζήτηση εμβολίων από όλες τις χώρες του κόσμου, καθώς και οι πρώτες ενδείξεις για καθυστερήσεις που ήδη καταγράφονται σε ΗΠΑ, Αυστραλία και άλλες χώρες, φέρνουν στην επιφάνεια αντικειμενικές δυσκολίες στην παραγωγή.
Εγκαιρη διάθεση. Στις ΗΠΑ, μάλιστα, έχει επισημανθεί για ευρωπαϊκή εταιρεία παραγωγής -από την οποία περιμένουμε και εμείς εμβόλια- ότι η παραγωγή του εμβολίου, δεν προχωρεί στους προβλεπόμενους ρυθμούς». Το γεγονός αυτό γεννά ερωτηματικά και για τη χώρα μας, κατά πόσο δηλαδή θα μπορεί να έχει έγκαιρα, έστω τις ποσότητες αυτές, με δεδομένο ότι βρισκόμαστε ήδη στην περίοδο που ευνοείται η έξαρση της νέας γρίπης.
Μάλιστα επειδή προκύπτει η ανάγκη και για το εμβόλιο της εποχικής γρίπης, νεότερες οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) συνιστούν συγχορήγηση υπό προϋποθέσεις μιας μόνο δόσης του επιδημικού εμβολίου, μαζί με το εποχικό.
Την κατάσταση αυτή με τα λιγοστά εμβόλια «σώζει», για την ώρα, η απροθυμία του πληθυσμού. Σύμφωνα με έρευνα του τμήματος Υγιεινής και Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, σε συνεργασία με την εταιρεία «Opinion», το 60% των Ελλήνων δεν επιθυμεί να εμβολιασθεί!
Ο σύντομος χρόνος παραγωγής και κυρίως οι «συνοπτικές διαδικασίες» δοκιμών των εμβολίων, οι πιθανές παρενέργειες, αλλά και το γεγονός ότι είχε, αρχικά, τεθεί ως προϋπόθεση για τον εμβολιασμό η υπογραφή δήλωσης, που έλεγε μεταξύ άλλων «ενημερώθηκα για τις πιθανές παρενέργειες και αναλαμβάνω την ευθύνη» (που στη συνέχεια αποσύρθηκε), εκτιμάται ότι είναι οι αιτίες αυτής της απροθυμίας.
«Φαρμακοεπαγρύπνηση»
Παροχή βοήθειας και ενημέρωση του ΠΟΥ
Οι επιστήμονες του ΚΕΕΛΠΝΟ επισημαίνουν ότι οι μελέτες που συνεχίζονται δεν δείχνουν, μέχρι στιγμής, κάποια σοβαρή παρενέργεια, παρά μόνο «τοπικού» χαρακτήρα, σε ορισμένες μόνο περιπτώσεις, όπως μικρό πόνο ή μικρό πρήξιμο στο σημείο εμβολιασμού. Επισημαίνουν ότι οι τεχνικές που εφαρμόζονται σήμερα και οι ουσίες που αποτελούν τα εμβόλια διαφέρουν πολύ από εκείνες παλαιότερων χρόνων, που έδιναν σοβαρές παρενέργειες. Παρά τις διαβεβαιώσεις των αρμοδίων, ήδη και στη χώρα μας είναι σε ετοιμότητα ένας μηχανισμός από ειδικούς του ΕΟΦ και του ΚΕΕΛΠΝΟ, που μέσα από ένα δίκτυο νοσοκομείων, Κ.Υ. και ιατρείων, θα καταγράφουν κάθε ανεπιθύμητη παρενέργεια σε άτομα που έχουν εμβολιασθεί.
Η «Φαρμακοεπαγρύπνηση», όπως αποκαλείται ο μηχανισμός, θα μπορεί σε περίπτωση που αναφερθεί σοβαρή παρενέργεια στο εμβόλιο όχι μόνο να κινητοποιήσει ειδικούς που θα παράσχουν βοήθεια, αλλά συγχρόνως θα ενημερώσει και το διεθνές δίκτυο του ΠΟΥ. Το ίδιο θα κάνουν αντίστοιχοι φορείς σε όλες τις χώρες, που σημαίνει ότι οπουδήποτε στον κόσμο παρατηρηθεί σοβαρή παρενέργεια, θα έχουμε άμεση πληροφόρηση για λήψη των απαραίτητων μέτρων.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΡΗΤΙΚΟΣ
Παγκόσμια… καθυστέρηση
Βάσει των στοιχείων πρόσφατης έρευνας, ο αριθμός των προσβεβλημένων στο διάστημα Απριλίου-Ιουνίου ίσως ανήλθε έως και στα 5,7 εκατ. Σύμφωνα με εκτιμήσεις των ειδικών, 9.000 έως 20.000 άτομα χρειάστηκαν να νοσηλευτούν, εκ των οποίων το 6% έχασε τη μάχη με τη ζωή.
Στην Ουκρανία έκλεισαν από προχθές όλα τα πρωτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα και ματαιώθηκαν δημόσιες συγκεντρώσεις στη χώρα για τις προσεχείς τρεις εβδομάδες λόγω της πανδημίας της νέας γρίπης Α.
Η Ελβετία προέβη στην προσωρινή απαγόρευση της χρήσης του εμβολίου της GlaxoSmithKline, ονόματι «Pandemrix», στις εγκύους, τους ανήλικους και στους ενήλικες άνω των 60 ετών, επικαλούμενη την ύπαρξη του ενισχυτικού στοιχείου AS03 στη σύσταση του εν λόγω εμβολίου.
Στη Γερμανία ξεκίνησε την περασμένη Δευτέρα ο εμβολιασμός των ιατρών, των νοσηλευτών, αλλά και του ευρύτερου προσωπικού των νοσοκομείων, καθώς και των αστυνομικών. Αύριο παίρνει σειρά ο υπόλοιπος πληθυσμός, με ορισμένα ωστόσο ομόσπονδα κρατίδια να αποστασιοποιούνται από το πρόγραμμα εμβολιασμού.
Στη Βρετανία 11.000.000 άτομα βρίσκονται στη λίστα της πρώτης φάσης του εμβολιασμού, ο οποίος ξεκίνησε προ δεκαημέρου στις ομάδες υψηλού κινδύνου.
Στην Ολλανδία, ο εμβολιασμός θα ξεκινήσει με τις ομάδες υψηλού κινδύνου στις 9 Νοεμβρίου, ενώ σε αρκετές χώρες της Ευρώπης η διαδικασία έχει ξεκινήσει μετά το πρώτο δεκαπενθήμερο του Οκτωβρίου.
Στις ΗΠΑ, πολλές πολιτείες έχουν λάβει μόλις το ένα δέκατο των απαιτούμενων δόσεων εμβολίων. Τον Σεπτέμβριο οι αρμόδιες αρχές είχαν υποσχεθεί ότι έως τα τέλη Οκτωβρίου θα ήταν διαθέσιμες 40.000.000 δόσεις, εκτιμώντας ότι η συχνότητα παραλαβής των εμβολίων θα έφτανε τα 20.000.000 ανά εβδομάδα, με στόχο την παραλαβή έως τον προσεχή Απρίλιο των συνολικά 250.000.000 δόσεων.
Α. ΚΑΤΣΟΥΛΗΣ
Τον χειμώνα
Φόβοι για ταχύτερη εξάπλωση του ιού
Καθώς τα μοιραία κρούσματα προσβολής από τον ιό της νέας γρίπης υπερβαίνουν, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΠΟΥ, τις 5.700, με το 14% εξ αυτών να σημειώθηκαν στη διάρκεια της περασμένης εβδομάδας, το κλίμα αβεβαιότητας και σύγχυσης κυρίως γύρω από την αναγκαιότητα ή μη ενός μαζικού εμβολιασμού, εξακολουθεί να διχάζει την επιστημονική κοινότητα, προκαλώντας παράλληλα προβληματισμό και ανησυχία στην κοινή γνώμη.
Ο ΠΟΥ πάντως αναμένεται μετά την ολοκλήρωση των συζητήσεων με ειδικούς που ξεκίνησαν προ τετραημέρου στη Γενεύη να εκδώσει εντός των προσεχών ημερών νέες οδηγίες για την αντιμετώπιση του ιού Η1Ν1.
Η αμερικανική ήπειρος και δη αυτή του βόρειου ημισφαιρίου εξακολουθεί να βρίσκεται στην κορυφή της λίστας των πληγεισών περιοχών, μετρώντας επισήμως 4.175 θύματα. Ακολουθεί η γεωγραφική ζώνη Ασίας – Ειρηνικού, όπου έχουν καταγραφεί επισήμως 1.070 θανατηφόρα κρούσματα και εν συνεχεία, η Γηραιά ήπειρος, με 211.
Ανησυχητικές είναι οι εξελίξεις στο βρετανικό έδαφος, όπου τα κρούσματα αυξήθηκαν κατά 50% την τελευταία εβδομάδα, με το ποσοστό των ασθενών που χρειάστηκε να νοσηλευτούν ή εξακολουθούν να νοσηλεύονται σε μονάδες εντατικής παρακολούθησης να αγγίζει το 20% επί του συνόλου των προσβεβλημένων από τον ιό. Η αρμόδια υγειονομική υπηρεσία έκανε λόγο για εμφάνιση 78.000 νέων κρουσμάτων τις τελευταίες ημέρες, μια ανησυχητική εξέλιξη, δεδομένου ότι την προηγούμενη εβδομάδα ο αντίστοιχος αριθμός δεν υπερέβαινε τις 53.000. Τα συνολικά θύματα του ιού Η1Ν1 στη Βρετανία ανέρχονται στα 137, εκ των οποίων τα 97 στο αγγλικό έδαφος.
Η Βρετανία αναμένεται, όπως εκτιμούν ειδικοί, να βιώσει τους προσεχείς δύο μήνες μια «πλημμυρίδα» κρουσμάτων, δίχως να αποκλείεται το ενδεχόμενο προσβολής έως και του 12% του συνολικού πληθυσμού, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στα παιδιά ενδέχεται να υπερβεί το 30%! Ανησυχητική επίσης είναι η διαπίστωση ότι ένας στους τρεις εκ των συνολικά 137 θανόντων στη Βρετανία δεν επρόκειτο να εμβολιαστούν κατά της πανδημίας, καθώς δεν ανήκαν στις ομάδες υψηλού κινδύνου. Εως χθες, 751 νοσηλεύονταν σε κλινικές, εκ των οποίων οι 157 σε μονάδα εντατικής παρακολούθησης.
Εν τω μεταξύ, ο Ομπάμα κήρυξε προ μιας εβδομάδος τις ΗΠΑ σε κατάσταση έκτακτης υγειονομικής ανάγκης, σε μια προσπάθεια ενίσχυσης των δυνατοτήτων των κέντρων αντιμετώπισης της νόσου, ανάβοντας το πράσινο φως στα τελευταία να αναλαμβάνουν επείγουσες επιχειρήσεις, αγνοώντας την ομοσπονδιακή νομοθεσία.
Α. ΚΑΤΣΟΥΛΗΣ