ΟΟΣΑ: Υφεση το 2009 για όλο τον αναπτυγμένο κόσμο

Με την… επίσημη είσοδο της Γερμανίας σε ύφεση, σύμφωνα με τα χθεσινά στοιχεία, και με τη χειρότερη αναπτυξιακή επίδοση της Κίνας στη βιομηχανική της παραγωγή τα τελευταία επτά χρόνια οι δύο κύριοι εξαγωγείς του πλανήτη εισέρχονται σε κρίση.

Σύμφωνα με τα χθεσινά στοιχεία του Ομοσπονδιακού Γραφείου Στατιστικών, η Γερμανία έχει μπει πλέον σε ύφεση, ακόμη και με «τεχνικούς» όρους: μετά τη μείωση του ΑΕΠ της κατά 0,4% το β΄ τρίμηνο, τώρα διαπιστώνεται ότι και το τρίμηνο Ιουλίου- Σεπτεμβρίου η παραγωγή μειώθηκε και μάλιστα ακόμη περισσότερο, κατά 0,5%. Η Κίνα, που είχε αναγγείλει μόλις το Σαββατοκύριακο ένα πλάνο στήριξης της εγχώριας ζήτησης ύψους περίπου 460 δισ. ευρώ, ανακοίνωσε χθες ότι τον Οκτώβριο η βιομηχανική της παραγωγή αυξήθηκε κατά 8,2%, που είναι το χαμηλότερο επίπεδο από τον Οκτώβριο του 2001.

Ωστόσο πιο ανησυχητικό και από αυτές τις καταγραφές είναι η προβολή τους στο μέλλον. Η γερμανική κυβέρνηση, για παράδειγμα, όπως και οι αναλυτές δεν περιμένουν άμεση βελτίωση της κατάστασης, τουλάχιστον στο παρόν τρίμηνο. «Οι δείκτες υπονοούν ότι η ανάπτυξη θα παραμείνει οπωσδήποτε αρνητική και το τέταρτο τρίμηνο» δήλωσε ο ειδικός γραμματέας του υπουργείου για τον προϋπολογισμό, Βάλτερ Οτρεμπα. Γιατί, όπως εξήγησε, τα στοιχεία που δημοσιοποιήθηκαν, για το γ΄ τρίμηνο, δεν συμπεριλαμβάνουν τις τελευταίες εξελίξεις της χρηματοπιστωτικής κρίσης τον Οκτώβρη.

Προς την ίδια κατεύθυνση ήρθαν να προστεθούν οι προβλέψεις του ΟΟΣΑ, του οποίου η εξαμηνιαία έκθεση για την περιοχή του αναμένεται να δημοσιευτεί στις 25 Νοεμβρίου. Στη χθεσινή προκαταρκτική ανακοίνωση των βασικών του προβλέψεων, ο οργανισμός των πλουσίων χωρών προβάλλει μια «παρατεταμένη» και «ισχυρή επιβράδυνση» για όλη την περιοχή του (ετησίως:-0,9% οι ΗΠΑ, -0,5% η ευρωζώνη,-0,1% η Ιαπωνία). Στην πραγματικότητα όλες οι περιοχές του αναπτυγμένου κόσμου βαδίζουν προς, ή ήδη βρίσκονται, σε ύφεση, δηλαδή σε πραγματική συρρίκνωση της παραγωγής τους, και ο οργανισμός δεν προβλέπει να αρχίσουν να βγαίνουν από αυτήν παρά μόνο από τα μέσα του 2009, και με πολύ αργούς ρυθμούς. Το οποίο σημαίνει πως, αν η πρόγνωση αυτή επαληθευτεί, τότε η ανάκαμψη κινδυνεύει να αργήσει πολύ.

Πρέπει ωστόσο να επισημανθεί πως, ακριβώς σε στιγμές κρίσης όπως οι σημερινές, οι «προγνώσεις» δεν είναι παρά «σενάρια» με βάση «κεντρικές υποθέσεις», που μπορούν να ανατραπούν πολύ εύκολα, προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση. Το κεντρικό σενάριο του ΟΟΣΑ, για παράδειγμα, προϋποθέτει μια σειρά από σταθερές για τα επιτόκια, τις τιμές της ενέργειας, τις ισοτιμίες, ακόμα και τις πολιτικές, όπως τις δημοσιονομικές, ή άλλες αποφάσεις της πολιτικής ηγεσίας, που ακριβώς είναι ζητούμενα στην κρίση. Οι προγνώσεις, έτσι, εμπεριέχουν πολύ «σημαντικές αβεβαιότητες» , όχι μόνο αρνητικές (όπως μια ενδεχόμενη επιδείνωση της χρηματοπιστωτικής κρίσης). Θα «μπορούσε επίσης να υπάρξει μια πιο ευνοϊκή εξέλιξη», αν για παράδειγμα, υπήρχε «υιοθέτηση πιο σημαντικών προγραμμάτων τόνωσης», όπως άλλωστε μοιάζει να το ζητάει ο ίδιος ο οργανισμός.

Η κυριότερη επισήμανση, από άποψη πολιτικής, είναι ότι, ακριβώς εξαιτίας «των εξαιρετικών χρηματοπιστωτικών εντάσεων» σήμερα, «ο μηχανισμός νομισματικής μετάδοσης είναι αναμφίβολα λιγότερο αποτελεσματικός». Με πιο απλά λόγια, η νομισματική πολιτική δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει την κρίση. Και για αυτό, «στην ασυνήθιστη σημερινή κατάσταση,η δημοσιονομική πολιτική έχει επίσης τη θέση της», υποστηρίζει για μια φορά ένας οργανισμός που μας έχει συνηθίσει στο αντίστροφο. «Πρέπει να αφήσουμε τους αυτόματους σταθεροποιητές να λειτουργήσουν πλήρως» και, «στο πλαίσιο αυτό,θα χρειαστούν και πρόσθετα μέτρα μακροοικονομικής τόνωσης», λέει ο επικεφαλής του τμήματος ερευνών του οργανισμού, Γιόργκεν Ελμεσκοφ. Το κύριο πρόβλημα της σημερινής συγκυρίας φαίνεται να είναι ότι η χρηματοπιστωτική κρίση έχει ήδη ξεφύγει από το δικό της πλαίσιο, στο οποίο πάνω-κάτω έμεινε για πάνω από ένα χρόνο. Σήμερα, η επέκτασή της στην παραγωγή έχει αρχίσει να είναι αυτοτροφοδοτούμενη. Ο ΟΟΣΑ προβλέπει, έτσι, μια πολύ σημαντική αύξηση της ανεργίας, σε όλη την περιοχή του, κατά μιάμιση μονάδα στα δύο χρόνια. Αλλες μετρήσεις μπορεί να είναι ακόμα πιο δυσοίωνες. Για παράδειγμα, ο ισπανικός σύλλογος επιχειρήσεων προσωρινής απασχόλησης (ΑGΕΤΤ) υπολογίζει ότι η ανεργία στην Ισπανία θα ξεπεράσει τα τρία εκατομμύρια ως τα τέλη της χρονιάς και το 13%, ενώ ο σύνδεσμος τραπεζιτών της χώρας μιλάει για 17%! Μόνο στην εβδομάδα που τελείωσε στις 8 Νοεμβρίου προστέθηκαν 32.000 άνεργοι στην Αμερική, σύμφωνα με τα χθεσινά στοιχεία.

Στην πραγματικότητα, όλες οι μεγάλες επιχειρήσεις στον κόσμο ανακοινώνουν προγράμματα συρρίκνωσης της παραγωγής και των θέσεων εργασίας, έστω προσωρινά, πολλές φορές απλώς αναμένοντας ότι η ζήτησή τους θα μειωθεί στο μέλλον. Μόνο χθες, η Βritish Τelecoms ανακοίνωσε απολύσεις 10.000 εργαζομένων ως τον Μάρτιο, από το σύνολο των 160.000 που απασχολεί. Αν εξαιρεθεί ο κλονιζόμενος χρηματοπιστωτικός τομέας και ορισμένες ειδικές επιχειρήσεις (όπως η αμερικάνικη αυτοκι νητοβιομηχανία), οι περισσότερες εταιρείες που προγραμματίζουν απολύσεις δεν γνωρίζουν ζημιές, ίσως ούτε καν μείωση της κερδοφορίας τους. Τα προγράμματα συρρίκνωσης του προσωπικού τους βασίζονται κυρίως στην πρόβλεψη ότι η ζήτηση θα μειωθεί. Και καθώς η κίνηση αυτή γενικεύεται τείνει και να επαληθευτεί στην πράξη!