Της Νικολέτας Μπούκα
bouka@makthes.gr
“Ήμουν μόλις 27 ετών όταν με έκλεισαν σε δημόσιο ψυχιατρείο στη Γερμανία. Δεν είχε εκδοθεί καν δικαστική απόφαση. Με κρατούσαν έγκλειστο και ταυτόχρονα με βομβάρδιζαν με υπερβολικές ποσότητες φαρμάκων. Απέκτησα τάσεις αυτοκτονίας, έγινα δυσκίνητος και απαθής. Δεν πλενόμουν, ούτε ξυριζόμουν. Μέχρι που έφτασαν στο σημείο να με πετάξουν έξω, διότι δεν… βλεπόμουν”.
Με τα λόγια αυτά ο 60χρονος σήμερα Peter Lehmann, πτυχιούχος Κοινωνικής Παιδαγωγικής του Παιδαγωγικού Πανεπιστημίου του Βερολίνου, περιγράφει τα δύσκολα χρόνια που έζησε όταν διαγνώστηκε ότι πάσχει από παρανοϊκή σχιζοφρένεια και ηβηφρενία. Όπως ομολογεί, βίωσε μία σειρά από παραβιάσεις της σωματικής του ακεραιότητας, της ανθρώπινης αξιοπρέπειάς του, αλλά και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του. Δεν το έβαλε όμως κάτω. Και πάλεψε σκληρά για να κερδίσει πίσω τη ζωή του.
“Όταν με έδιωξαν από το δημόσιο ψυχιατρείο, μου είπαν να πάω στον ψυχίατρο της κοινότητας όπου ζούσα και με προειδοποίησαν να μην ξεχάσω να παίρνω τα χάπια μου γιατί θα υποτροπίαζα. Μια μέρα όμως αμέλησα να τα πάρω και συνειδητοποίησα ότι μου έλεγαν ψέματα. Όχι μόνο δεν υποτροπίασα αλλά ήμουν καλύτερα”, συνεχίζει ο κ. Lehmann.
Με τον τρόπο αυτό κατάφερε να συνεχίσει τις σπουδές του. Ταυτόχρονα εντάχθηκε στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο (πρώην) Χρηστών και Επιζώντων της Ψυχιατρικής [European Network of (ex-)Users and Survivors of Psychiatry (ENUSP)], προσφέροντας γνώση και εμπειρία. Μάλιστα, μέσω του Δικτύου γνώρισε τη σύζυγό του και απέκτησε μια ευτυχισμένη οικογένεια.
Για τον αγώνα που έδωσε, για την προσφορά του σε άλλους ψυχιατρικά ασθενείς, αλλά και για το ανθρωπιστικό και επιστημονικό του έργο, ο κ. Lehmann αναγορεύτηκε χθες επίτιμος διδάκτορας του Τμήματος Ψυχολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ. Είναι η πρώτη φορά παγκοσμίως που απονέμεται αυτός ο τίτλος σε έναν πρώην έγκλειστο ψυχιατρείου, γεγονός που σηματοδοτεί ότι είναι επιτέλους καιρός να δοθεί ο λόγος στους ανθρώπους που βιώνουν τέτοιες καταστάσεις.
Κολλημένοι στο παρελθόν
Ο αναπληρωτής καθηγητής Κλινικής Ψυχολογίας στο ΑΠΘ Κώστας Μπαϊρακτάρης επισημαίνει ότι ο μονόλογος των ειδικών έχει οδηγήσει τους ψυχιατρικά ασθενείς σε δυσμενή θέση και σε παραβίαση των δικαιωμάτων τους, και προσθέτει ότι είναι καιρός να δώσουμε τον λόγο στους ανθρώπους αυτούς, ώστε να γίνει διάλογος που θα συμβάλλει στην ένταξή τους στην κοινωνία.
Για πρακτικές βίας σε ψυχιατρικές κλινικές έκανε λόγο η εκπρόσωπος των εργαζομένων στο δ.σ. της Πανελλήνιας Επιτροπής Κοινωνικών Συνεταιρισμών Περιορισμένης Ευθύνης Αναστασία Τοβή. “Δυστυχώς, ακόμη και σήμερα σε ψυχιατρικά νοσοκομεία εφαρμόζονται οι πρακτικές του παρελθόντος. Δένουν, καθηλώνουν ή κάνουν ακόμη και ηλεκτροσόκ στους ψυχιατρικά ασθενείς. Κάποιοι από αυτούς το έχουν βιώσει, αλλά φοβούνται να μιλήσουν και να το αποκαλύψουν”, επισημαίνει η κ. Τοβή.
Για κακομεταχείριση ψυχιατρικά ασθενών κάνει λόγο και το ιδρυτικό μέλος της Πανελλήνιας Επιτροπής (πρώην) Χρηστών και Επιζώντων της Ψυχιατρικής Γιώργος Γιαννουλόπουλος.
- Ευρωπαϊκό Συνέδριο. Το Τμήμα Ψυχολογίας διοργανώνει έως και μεθαύριο το Ευρωπαϊκό Συνέδριο κατά των Διακρίσεων και του Στιγματισμού, με στόχο την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των (πρώην) χρηστών και επιζώντων της ψυχιατρικής, καθώς και την αναζήτηση εναλλακτικών μορφών υποστήριξης και βοήθειας.