Της Λινας Γιανναρου
Σε αυτό το τηλεφώνημα θα ήταν πολύ δύσκολο να διακρίνεις ποια φωνή θα ήταν πιο απελπισμένη. Στη μία άκρη της γραμμής, ένας άνεργος οικοδόμος που πουλάει το νεφρό του για να ζήσει. Στην άλλη, κάποιος νεφροπαθής, πιθανότατα επί χρόνια στη λίστα αναμονής για μόσχευμα…
Προς 150.000 ευρώ
Η τραγική υπόθεση ήρθε στο φως της δημοσιότητας, όταν σε κάποια γωνιά του Διαδικτύου εντοπίστηκε η σχετική αγγελία. Ο 56χρονος Αγγελος Κ. από την Κοζάνη, κατά δήλωσή του πολύτεκνος, ανάπηρος και άνεργος εδώ και 9 μήνες, προσέφερε προς μεταμόσχευση το νεφρό του έναντι του ποσού των 150.000 ευρώ. Δεν είναι ο μόνος. Το τελευταίο διάστημα όλο και περισσότερες ανατριχιαστικές τέτοιες αγγελίες «ανεβαίνουν» στο Ιντερνετ από Ελληνες πολίτες που δεν βρίσκουν άλλον τρόπο να αντεπεξέλθουν στα έξοδά τους.
Αγνωστο παραμένει πόσοι ανταποκρίνονται στις απεγνωσμένες αυτές εκκλήσεις. Οι ενδιαφερόμενοι πάντως είναι πολλοί και πιθανότατα βρίσκονται στη λίστα αναμονής του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων για μόσχευμα (μέσος όρος αναμονής τα 5,5 χρόνια), ενώ εν τω μεταξύ υποβάλλονται μέρα παρά μέρα στη διαδικασία της αιμοκάθαρσης. Υπολογίζεται ότι σήμερα περισσότεροι από 10.000 Ελληνες νεφροπαθείς κάνουν αιμοκάθαρση ή περιτοναϊκή κάθαρση κατ’ οίκον. Από αυτούς, μόνο ένα 20% μπορεί να υποβληθεί σε μεταμόσχευση, ενώ ακόμα λιγότεροι αποφασίζουν να εγγραφούν στις λίστες του ΕΟΜ. Τόση είναι η απογοήτευση και η απαισιοδοξία…
Στη ρίζα του προβλήματος, πέραν από τη διστακτικότητα των Ελλήνων να γίνουν δωρητές οργάνων (έχει ατονήσει και η σχετική εκστρατεία), βρίσκεται ένα παρωχημένο νομικό πλαίσιο για τις μεταμοσχεύσεις. Ο νόμος επί της ουσίας αποτρέπει τις μεταμοσχεύσεις από ζώντες δότες, επιτρέποντας τη δωρεά οργάνων μόνο από συγγενείς πρώτου βαθμού (μητέρα, πατέρα, αδέρφια και σύζυγο). Το πνεύμα του νόμου «χτυπά» τις περίεργες «συναλλαγές», αλλά ταυτόχρονα απαγορεύει σε κάποιον να βοηθήσει σε μία δύσκολη στιγμή τον ξάδερφό του ή κάποιο άλλο αγαπημένο του πρόσωπο. Με λίγα λόγια, οι Ελληνες νεφροπαθείς, εάν δεν είναι «τυχεροί» και έχουν συμβατό δότη πρώτου βαθμού, θα πρέπει να περιμένουν στη σειρά για πτωματικό δότη.
Ολα αυτά οδηγούν εκατοντάδες Ελληνες να αναζητούν άλλες διεξόδους. Οι λιγότερο προνομιούχοι ταξιδεύουν στην Ινδία, όπου ανθεί το παρεμπόριο ανθρωπίνων οργάνων. Πληρώνοντας ένα σχετικά χαμηλό ποσό, υποβάλλονται σε μεταμόσχευση νεφρού σε κλινικές-παραπήγματα, θέτοντας σε μεγάλο κίνδυνο την υγεία τους. Κάποιοι επιστρέφουν σε χειρότερη κατάσταση από αυτή που έφυγαν. Αλλοι ταξιδεύουν σε χώρες όπως οι Φιλιππίνες, όπου η δωρεά οργάνων από φιλικά πρόσωπα επιτρέπεται και όπου οι επεμβάσεις πραγματοποιούνται σε μεγάλα, καθαρά νοσοκομεία. Το κόστος κυμαίνεται γύρω στις 80.000 ευρώ.
Σε κάθε περίπτωση, στην άλλη πλευρά του νήματος βρίσκονται οι δότες, άνθρωποι που «ανοίγονται» είτε αυτοβούλως έναντι ενός ποσού, συχνά πολύ χαμηλού, είτε υπό την απειλή όπλου. Ανθρώπινες τραγωδίες made in Μανίλα, Νέο Δελχί, Κοζάνη…