Σχέδιο για άρση μονιμότητας

Επώδυνα μέτρα για τους υπαλλήλους που υπηρετούν στον στενό και ευρύτερο δημόσιο τομέα περιλαμβάνει ο κυβερνητικός σχεδιασμός για την αναδιοργάνωση του Δημοσίου – ίχνη του οποίου παρουσίασε ο ίδιος ο πρωθυπουργός κατά την προεκλογική περίοδο. Σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες του «Εθνους», οι βασικές γραμμές των «μεταρρυθμίσεων» Καραμανλή για την «αναμόρφωση της εικόνας των δημοσίων υπηρεσιών» θέτουν σε πρώτη προτεραιότητα τα ακόλουθα:

• άρση μονιμότητας των νεοπροσλαμβανόμενων από το 2010 
• συγχώνευση και κατάργηση υπηρεσιών
• δημιουργία υπαλλήλων «δύο ταχυτήτων»
• μείωση του κράτους
• διασύνδεση αμοιβών με αποδοτικότητα και
• καθιέρωση επιδόματος «θέσης και ευθύνης».

Η άρση της μονιμότητας θα επιτευχθεί με την προώθηση ειδικής νομοθετικής «ρήτρας», που θα προβλέπει ότι από το 2010 όλοι οι προσλαμβανόμενοι θα διατελούν σε εργασιακό καθεστώς χωρίς συνταγματικές κατοχυρώσεις, όπως συμβαίνει στις ΔΕΚΟ.

Παράλληλα προβλέπεται η συγχώνευση και η κατάργηση υπηρεσιών – μια κίνηση που δυνητικά μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε απόλυση δημοσίων υπαλλήλων, καθώς, όταν καταργούνται οργανικές θέσεις, καταργείται και η επαγγελματική υπόσταση των υπαλλήλων που τις κατέχουν.

Νέα τάξη
Αν δεν υιοθετηθεί σε μεγάλη κλίμακα η εκδοχή των απολύσεων -αυτές θα επέλθουν μόνο εάν «περιοριστούν οι αντιστάσεις της συντεχνίας», όπως σημειώνουν χαρακτηριστικά οι συνεργάτες του πρωθυπουργού- εξετάζεται σοβαρά να δημιουργηθεί μια νέα τάξη δημοσίων υπαλλήλων, στην οποία θα υποβιβάζονται όσοι κρίνονται μη αποτελεσματικοί και ανεπαρκείς. Αυτοί οι δημόσιοι υπάλληλοι «β κατηγορίας» δεν θα λαμβάνουν πρόσθετες αμοιβές, όπως οι υπόλοιποι, αλλά μόνο τον ονομαστικό τους μισθό.

Οι μισθολογικές διαφορές ανάμεσα στους υπαλλήλους της πρώτης και της δεύτερης «ταχύτητας» θα είναι ιδιαίτερα αισθητές. Σε ό,τι αφορά την αποδοτικότητα του προσωπικού, αυτή θα προσμετράται μέσα από συγκεκριμένους δείκτες, όπως ο όγκος των υποθέσεων διαχείρισης και ο χρόνος που μεσολαβεί για τη διεκπεραίωσή τους.

Οι υπηρεσίες και οι δημόσιοι οργανισμοί θα εποπτεύονται από αξιολογητές, ενώ παράλληλα το αρμόδιο υπουργείο Εσωτερικών θα έχει πρόσβαση στην «κίνηση» των υποθέσεων μέσα από ένα κεντρικό σύστημα ηλεκτρονικής πληροφόρησης. Ανάλογο σύστημα παρακολούθησης υπάρχει για τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών (ΚΕΠ).

Οσες υπηρεσίες θα εμφανίζουν χαμηλή αποδοτικότητα θα εγγράφονται σε «μαύρη λίστα», θέτοντας σοβαρή υποψηφιότητα για την κατάργησή τους. Οι υπάλληλοι των υπηρεσιών αυτών, σε περίπτωση μη μετάταξής τους σε άλλον φορέα, θα βρίσκονται αντιμέτωποι ακόμη και με το φάσμα της απόλυσης.

Ο κυβερνητικός σχεδιασμός για την αναδιοργάνωση του Δημοσίου προβλέπει ακόμη την καθιέρωση επιδόματος «θέσης και ευθύνης». Το επίδομα «θέσης» θα αφορά τα επί θητεία διευθυντικά στελέχη του δημόσιου τομέα, ενώ το επίδομα «ευθύνης» θα χορηγείται σε όσους υπηρετούν σε θέσεις που έχουν να κάνουν με «άσκηση καθηκόντων δημόσιας εξουσίας» (π.χ. επιθεωρητές-ελεγκτές Δημόσιας Διοίκησης, υπάλληλοι ελεγκτικών μηχανισμών, εφοριακοί, δικαστικοί κ.λπ.).

Εκ βάθρων αλλαγή
Οι συνομιλητές του πρωθυπουργού που έχουν επιφορτιστεί με την υπόθεση της αναδιοργάνωσης του Δημοσίου δεν κρύβουν ότι «το κράτος έχει… καθίσει και γι αυτό απαιτείται η εκ βάθρων αλλαγή του δόγματος που αφορά την οργάνωσή του».

Σκοπός είναι «ο δημόσιος τομέας να αποκτήσει προληπτικές λειτουργίες και να ανταποκριθεί στη στρατηγική της Λισαβόνας και στους στόχους που έχουν θέσει τα Εθνικά Σχέδια Δράσης».

Δεν είναι λίγοι, πάντως, εκείνοι που θεωρούν ότι οι σκληρές γραμμές του κυβερνητικού σχεδιασμού για την αναμόρφωση του ελληνικού Δημοσίου φέρουν το ύφος του υψηλόβαθμου στελέχους του υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ και αρμοδίου για την κατάρτιση του προϋπολογισμού αποδόσεων του ΟΟΣΑ, Barry Anderson, ο οποίος το προηγούμενο διάστημα βρέθηκε στη χώρα μας.

ΤΙ ΕΙΠΕ ΠΡΟΕΚΛΟΓΙΚΑ Ο ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ
Κώστας Καραμανλής

«Ναι είμαι υπέρ και στον στενότερο δημόσιο τομέα να υπάρχουν και εναλλακτικοί τρόποι απασχόλησης. Να μην είναι κατ ανάγκην όποιος απασχολείται στον δημόσιο τομέα μόνιμος, εφ όρου ζωής, δημόσιος υπάλληλος… Είναι ένα ζήτημα που πρέπει να δούμε. Εμείς το έχουμε προτείνει στη Συνταγματική Αναθεώρηση».

12-9-2007, συνέντευξη στην τηλεόραση του Alpha

Κώστας Καραμανλής
«Εχουμε κάνει την πρόταση να επιτραπεί και στον στενότερο δημόσιο τομέα να έχει μεγαλύτερη ευελιξία στους ανθρώπους που απασχολεί».

14-9-2007, συνέντευξη στην τηλεόραση του ΑΝΤ1

ΜΟΝΙΜΟΤΗΤΑ
Προστατεύεται από το Σύνταγμα

Η συνταγματική προστασία της μονιμότητας στο Δημόσιο αποτελεί όχι μόνο διάταξη του ισχύοντος Συντάγματος αλλά και τμήμα της ελληνικής συνταγματικής μυθολογίας. Καθιερώθηκε από τον Ελευθέριο Βενιζέλο με το άρθρο 102 του Συντάγματος του 1911.

Στο αναθεωρημένο Σύνταγμα η μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων προστατεύεται από το άρθρο 103, παράγραφος 4:

«Οι δημόσιοι υπάλληλοι που κατέχουν οργανικές θέσεις είναι μόνιμοι, εφόσον αυτές οι θέσεις υπάρχουν. Αυτοί εξελίσσονται μισθολογικά σύμφωνα με τους όρους του νόμου και, εκτός από τις περιπτώσεις που αποχωρούν λόγω ορίου ηλικίας ή παύονται με δικαστική απόφαση, δεν μπορούν να μετατεθούν χωρίς γνωμοδότηση, ούτε να υποβιβαστούν ή να παυθούν χωρίς απόφαση υπηρεσιακού συμβουλίου, που αποτελείται τουλάχιστον κατά τα δύο τρίτα από μόνιμους δημοσίους υπαλλήλους».

ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΗΣ
Θέλουν να περικόψουν το σπάταλο κράτος που δημιούργησαν

Στο πλαίσιο της αναδιοργάνωσης του Δημοσίου το Μαξίμου προτίθεται να ρίξει στο τραπέζι τη «μείωση του σπάταλου κράτους». Ασχέτως αν επί των ημερών της ΝΔ ιδρύθηκαν 309 νέες υπηρεσίες στο Δημόσιο, συγκροτήθηκαν 430 νέες αμειβόμενες επιτροπές και ομάδες εργασίας και συστήθηκαν 5.812 νέες θέσεις προσωπικού.

Το σχέδιο της συγχώνευσης, πάντως, το οποίο εντάσσεται στην αναδιοργάνωση του δημόσιου τομέα, προβλέπει την αντικατάσταση και μείωση Γενικών Γραμματειών υπουργείων, τη συγχώνευση Ανεξάρτητων Αρχών και την κατάργηση Νομικών Προσώπων και Ανωνύμων Εταιρειών.

Αναλυτικά, οι συνολικά έξι Γραμματείες του υπουργείου Ανάπτυξης (Εμπορίου, Βιομηχανίας, Ερευνας-Τεχνολογίας, Καταναλωτή, Ενέργειας, Ανταγωνιστικότητας) αναμένεται να αντικατασταθούν από τη Γενική Διεύθυνση Εμπορίου και τη Γενική Διεύθυνση Βιομηχανίας – Ορυκτού Πλούτου και Πετρελαιοειδών.

Αντίστοιχα η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα εξετάζεται σοβαρά να ενοποιηθεί με την Αρχή Διασφάλισης Απορρήτου των Επικοινωνιών, ενώ σε επίπεδο Νομικών Προσώπων ήδη προωθείται σχέδιο «εκκαθάρισης», που περιλαμβάνει πάνω από 400 φορείς του Δημοσίου.

Στο πλαίσιο της προσπάθειας να «απαλλαγούν» τα υπουργεία από τις εκτελεστικές, ομοειδείς και εν πολλοίς επικαλυπτόμενες αρμοδιότητες και να αποκτήσουν «επιτελικό ρόλο», το σχέδιο της κυβέρνησης προβλέπει τον επανακαθορισμό της φυσιογνωμίας τους.

Θα επιδιωχθεί να βγάλουν από πάνω τους τη διεκπεραίωση γραφειοκρατικών διαδικασιών (σφραγίδα του κράτους στο χαρτοβασίλειο) και να τις αντικαταστήσουν με τις εξής αρμοδιότητες:

• κατάρτιση προσχεδίων νόμων υπό την έγκριση της πολιτικής ηγεσίας
• έκδοση ερμηνευτικών εγκυκλίων προς τις αποκεντρωμένες υπηρεσίες
• προστασία και καθοδήγηση του πολίτη στις συναλλαγές του με το Δημόσιο

Το ίδιο κυβερνητικό πλάνο, για την ανεκπλήρωτη έως στιγμής βελτίωση της καθημερινότητας του πολίτη, θέλει να καταστήσει τα υπουργεία έναν δημόσιο συνήγορο:

«Που θα εξετάζει τα προβλήματα δυσλειτουργίας της αποκεντρωμένης κρατικής διοίκησης και θα αναλαμβάνει διαμεσολαβητικό ρόλο υπέρ των πολιτών, προκειμένου να αίρονται εν τη γενέσει τους τα όποια προβλήματα».

Σε καθεστώς γενικής «εκκαθάρισης» εκτιμάται ότι θα μπουν περισσότεροι από 400 φορείς.

Η κίνηση αυτή βασίζεται στο ότι «η μείωση των δαπανών μπορεί να προέλθει μέσα από την αποφυγή καταβολής αμοιβών στους προέδρους και στα μέλη των εποπτευόμενων φορέων».

Για τον σκοπό αυτό προωθείται η κατάργηση Νομικών Προσώπων και Ανωνύμων Εταιρειών του Δημοσίου που εκτιμάται ότι δεν καταγράφουν εντυπωσιακά αποτελέσματα.

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ
Παναγιώτης Καρκατσούλης, καθηγητής Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης