Στη χώρα μας η πανδημία, η οποία για να μην ξεχνιόμαστε είναι ακόμη παρούσα, πέρα από τα έντονα σημάδια της στο υγειονομικό πεδίο αφήνει δυσβάσταχτο αποτύπωμα και στον οικονομικό τομέα και ιδίως στον τουρισμό. Μετά από το πολύ δύσκολο περσινό καλοκαίρι ένα σημαντικό μέρος της οικονομίας της χώρας ανυπομονεί για τους καλοκαιρινούς μήνες προκειμένου να αρχίσει κάπως να μαζεύεται ο «λογαριασμός» της πανδημίας. Και είναι αλήθεια ότι σε αρκετές περιοχές της χώρας ο βαθμός διασύνδεσης των τοπικής οικονομίας με τον τουρισμό καθορίζει τους όρους ευημερίας όχι μόνο των άμεσα εμπλεκόμενων επαγγελματιών και εργαζομένων, αλλά και ευρύτερα της τοπικής κοινωνίας(π.χ. το 97% της οικονομίας της Ρόδου διασυνδέεται άμεσα ή έμμεσα με τον τουρισμό).
Προφανώς λοιπόν το αναμενόμενο «άνοιγμα» του τουρισμού είναι αναγκαίο. Ακόμη πιο αναγκαία όμως για να μην αποδειχθεί αυτό το άνοιγμα πύρρειο είναι η υγειονομική θωράκιση των νησιωτικών και ευρύτερα τουριστικών περιοχών. Και αυτή η θωράκιση επιτυγχάνεται πρωτίστως με μηχανισμούς επιδημιολογικής επιτήρησης μέσω καθολικού testing και με ενίσχυση των δομών του Εθνικού Συστήματος Υγείας.
Οι ίδιοι οι άνθρωποι της αγοράς επισημαίνουν ωστόσο ότι, οι τουριστικοί προορισμοί, θα είναι αδύνατο να καλύψουν το πλήθος των τεστ που θα απαιτηθεί. Αν συνυπολογιστεί η απαίτηση για τεστ σε μια σειρά από δραστηριότητες, όπως οι μικρές κρουαζιέρες, γίνεται σαφές ότι η επάρκεια διαγνωστικών τεστ σε όλους τους τουριστικούς προορισμούς και ιδιαίτερα τους νησιωτικούς παραμένει ζητούμενο.
Οι νησιωτικοί μας προορισμοί δεν διαθέτουν τις απαραίτητες δομές, τα εργαστήρια και το ανθρώπινο δυναμικό ώστε να υποστηρίξουν καθημερινά τεστ δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων, την ίδια ώρα που η Κυβέρνηση εξακολουθεί εμμονικά να μην προχωρά στη συνταγογράφηση των τεστ για μόνιμους κάτοικους, ούτε βέβαια στην παροχή της δυνατότητας δωρεάν διαγνωστικού ελέγχου για τους τουρίστες, όπως έπραξαν άλλες ευρωπαϊκές χώρες (π.χ. Γαλλία).
Παράλληλα η ενίσχυση του ΕΣΥ στις τουριστικές περιοχές αξιολογείται μέχρι σήμερα τουλάχιστον ως ανεπαρκής. Η ελληνική Κυβέρνηση σπατάλησε έναν ολόκληρο χρόνο χωρίς να αποτιμήσει την ανταπόκριση και την επάρκεια του συστήματος υγείας κατά το καλοκαίρι του 2020 και δίχως να προετοιμάσει τις δομές υγείας στους νησιωτικούς προορισμούς για το κρίσιμο καλοκαίρι του 2021. Επένδυσε κυρίως στον ήλιο, στην άνοδο της θερμοκρασίας και στην ατομική ευθύνη.
Δεν πήρε πρωτοβουλίες για τη θεσμοθέτηση κινήτρων στελέχωσης των δομών υγείας σε νησιωτικές και απομακρυσμένες περιοχές. Δεν συζήτησε το τεκμηριωμένο και κυρίως κοστολογημένο πλαίσιο κινήτρων για ιατρικό προσωπικό που εδώ και περίπου 1 χρόνο (Ιούνιος 2020) έχει δώσει στη δημοσιότητα η Αξιωματική Αντιπολίτευση και το οποίο περιλαμβάνει:
• Θέσπιση αφορολόγητου επιδόματος άγονου για τους ειδικευμένους ιατρούς ΕΣΥ ύψους σχεδόν 1.000€ ανά μήνα (διπλάσιο του σημερινού ύψους επιδόματος άγονων αγροτικών ιατρείων).
• Διοικητικά κίνητρα: νέοι Οργανισμοί νοσοκομείων με πρόσθετες θέσεις σε μια σειρά από κρίσιμες ειδικότητες και ταχύτερη βαθμολογική εξέλιξη σε περίπτωση 10ετούς παραμονής.
• Επιστημονικά κίνητρα: υποχρεωτική μετεκπαίδευση ανά διετία και κάλυψη κόστους τυχόν κόστους διδάκτρων εξ αποστάσεως μεταπτυχιακών ή διδακτορικών σπουδών.
• Εξομοίωση με αξιωματικούς Ενόπλων Δυνάμεων (σίτιση σε λέσχες, πρόσβαση σε πρατήρια) και μια σειρά από στοχευμένα στεγαστικά και φορολογικά κίνητρα.
Και για να μην ξεχνιόμαστε η Κυβέρνηση Μητσοτάκη συνεχίζει με έναν κάπως lifestyle και μάλλον αργών αντανακλαστικών τρόπο να διαχειρίζεται καταστάσεις και προβλήματα που δεν λύνονται επειδή το έδειξαν στις ειδήσεις ή το έγραψαν τα sites. 2 χρόνια διακυβέρνησης με δημοσιονομική ελευθερία και 14 μήνες πανδημίας είναι πάρα πολλοί για να εξαγγέλλονται τέλη Μαΐου 2021 σχετικές νομοθετικές πρωτοβουλίες, είτε προέρχονται από την Αριστοτέλους, είτε από το Μαξίμου.
Μη ξεχνάμε ότι όσο γρήγορα ξηλώνεται κάτι, τόσο αργά και επίπονα χτίζεται. Στην περίπτωσή μας όσο γρήγορα και μαζικά χάσαμε ιατρικό δυναμικό την περίοδο 2010-2015, τόσο δύσκολα αρχίσαμε να ανακόπτουμε το braindrain (επιστημονική μετανάστευση)την περίοδο 2015-2019. Ας το εκλάβουν τα αρμόδια κυβερνητικά στελέχη ως φιλική συμβουλή και υπενθύμιση.
*Ο Σταμάτης Βαρδαρός είναι Πολιτικός Επιστήμονας, Msc Κοινωνικής Πολιτικής πρώην Αν. Γενικός Γραμματέας Υπουργείου Υγείας.