ΤΑΚΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Η δημοσιοποίηση προσωπικών δεδομένων υπονομεύει τη δημόσια υγεία

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΒΑΣΙΛΗ ΒΕΝΙΖΕΛΟ

Ένα πολύ επικίνδυνο "μήνυμα" έστειλε στην ελληνική κοινωνία η καθόλα αντιδεοντολογική απόφαση του εισαγγελέα να δοθούν στη δημοσιότητα οι φωτογραφίες και τα προσωπικά στοιχεία ταυτότητας των οροθετικών ιερόδουλων: "Εάν εξετασθείς, διατρέχεις τον κίνδυνο να διαπομπευθείς"! Η λανθασμένη στρατηγική η οποία εφαρμόζεται τις τελευταίες ημέρες από την κυβέρνηση απομακρύνει δυνάμει οροθετικούς και ασθενείς με HIV/AIDS από τις υπηρεσίες Υγείας, τη στιγμή που η ίδια η κυβέρνηση προπαγανδίζει ότι επιχειρεί να επιτύχει το αντίθετο ακριβώς αποτέλεσμα…

Αυτά τονίζει σήμερα στην "Αυγή" της Κυριακής ο καθηγητής της Εθνικής Σχολής Δημοσίας Υγείας (ΕΣΔΥ) Τάκης Παναγιωτόπουλος και προειδοποιεί ότι προληπτική πολιτική και αστυνομικά μέτρα δεν συμβαδίζουν ποτέ.

 

* O υπουργός Υγείας παραδέχεται ήδη ότι τα παράνομα κυκλώματα αποσύρουν τις παρανόμως εκδιδόμενες γυναίκες από τους οίκους ανοχής προκειμένου να μην εντοπισθούν από τα κλιμάκια του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ). Μήπως εδώ ελλοχεύει κάποιος πολύ σοβαρός κίνδυνος για τη δημόσια υγεία, σχετιζόμενος με τις επιπτώσεις από την εφαρμογή της σχετικής υγειονομικής διάταξης;

 

Η πρωτοφανής ενέργεια της δημοσιοποίησης φωτογραφιών και στοιχείων ταυτότητας των εκδιδόμενων γυναικών που βρέθηκαν θετικές για τον ιό του AIDS μπορεί δυστυχώς να έχει πολύ σοβαρές «παρενέργειες». Μια από αυτές είναι το φαινόμενο που ανέφερες: η άρνηση και με κάθε τρόπο αποφυγή των εκδιδόμενων γυναικών να προσέρχονται στις υπηρεσίες υγείας, να εξετάζονται, να λαμβάνουν την απαραίτητη θεραπεία. Μια τέτοια αντίδραση είναι απολύτως λογική – αφού οι αρχές έδωσαν το μήνυμα ότι «εάν εξεταστείς, διατρέχεις τον κίνδυνο να διαπομπευθείς».

Πρόκειται για ακραία καταπάτηση του δικαιώματος κάθε ασθενούς για τήρηση του ιατρικού απορρήτου, προφανώς χάριν προεκλογικών σκοπιμοτήτων. Αυτό έγινε με τον πιο βάναυσο τρόπο και με παραβίαση όλων των κανόνων δεοντολογίας. Αλήθεια, ποιος και σε τι συνθήκες ενημέρωσε τις κοπέλες αυτές για το πρόβλημά τους, για το τι σημαίνει στη σημερινή εποχή των «αντιρετροϊκών» φαρμάκων να είσαι «οροθετικός», ποιο είναι το προσωπικό τους μέλλον, που παρότι δύσκολο έχει πολλές φωτεινές πλευρές.


* Πέρα από την καταπάτηση βασικών δικαιωμάτων των ασθενών, η δημοσιοποίηση των φωτογραφιών και των προσωπικών στοιχείων των οροθετικών ιεροδούλων μπορεί να έχει «θετικά» για την πρόληψη του AIDS σε άλλα άτομα, όπως υποστήριξε το υπουργείο Υγείας;

 

Πραγματικά υποστηρίχθηκε ότι η αποκάλυψη των προσωπικών στοιχείων των εκδιδόμενων γυναικών ήταν απαραίτητη για να λάβουν γνώση οι «πελάτες» που είχαν σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη ώστε να εξεταστούν για τον ιό ή/και να λάβουν έγκαιρα αγωγή. Υποστηρίχθηκε, επίσης, ότι στην περίπτωση αυτή το συλλογικό συμφέρον (που υποτίθεται ότι αφορά την προάσπιση της δημόσιας υγείας) υπερτερεί του ατομικού συμφέροντος (που αφορά την προστασία των προσωπικών δεδομένων της εκδιδόμενης γυναίκας).

Όμως, το ζήτημα είναι τελείως άλλου τύπου: εδώ δεν αντιπαρατίθενται δύο αντιτιθέμενα αγαθά. Γιατί είναι κλασική γνώση για την επιστήμη της δημόσιας υγείας ότι ο στιγματισμός μελών κάποιας κοινωνικής ομάδας, ιδίως εάν αυτή είναι ευάλωτη και περιθωριοποιημένη, έχει πολύ βλαβερές συνέπειες για τη δημόσια υγεία. Ιδιαίτερα σε σχέση με το AIDS. Επειδή, όπως είπαμε, οδηγεί τα μέλη της ομάδας αυτής μακριά από τις υπηρεσίες υγείας, μακριά από την αναζήτηση γιατρού, εξετάσεων, θεραπείας – με ανυπολόγιστες συνέπειες στη διασπορά του ιού.

* Ποια είναι η ενδεδειγμένη διεθνώς στρατηγική για την πρόληψη της διάδοσης του ιού HIV/AIDS μέσω των απροφύλακτων επαφών με παρανόμως εκδιδόμενες γυναίκες;

 

Κατʼ αρχάς η ευκαιριακή σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλακτικό είναι σήμερα απαράδεκτη. Απέναντι στην πρακτική αυτή δεν πρέπει να υπάρχει καμία ανοχή. Δεν είναι δικαίωμα, είναι αντικοινωνική ενέργεια, γιατί εκθέτει σε κίνδυνο όχι μόνο το ίδιο το άτομο, αλλά και πολλά άλλα στον περίγυρό του. Βεβαίως, η απάντηση δεν βρίσκεται στην ποινικοποίηση, όπως προτάθηκε -γελοία πράγματα-, αλλά η συστηματική ενημέρωση.

Εκτός από την ενημέρωση και σωστή προφύλαξη, κλειδί για την αντιμετώπιση της επιδημίας είναι η αύξηση των εργαστηριακών ελέγχων για τον ιό HIV, ιδίως στα άτομα υψηλού κινδύνου. Ο έλεγχος, που μπορεί να γίνει και ανώνυμα στα ειδικά κέντρα, αξίζει πραγματικά για όποιον θεωρεί ότι μπορεί να έχει εκτεθεί σε επικίνδυνη σεξουαλική επαφή. Γιατί σήμερα, με τα φάρμακα που υπάρχουν, η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να κάνει τη διαφορά. Η εξάπλωση των προληπτικών ελέγχων, όμως, υπονομεύεται από τα μέτρα αστυνομικής έμπνευσης. Αποτελεσματική πρόληψη, ιδίως για ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, μπορεί να γίνει μόνο με την οικοδόμηση σχέσεων εμπιστοσύνης.