ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΕΙΡΗΝΗ ΧΡΥΣOΛΩΡΑ
Πολλές αναλογίες εμφανίζει η συνταγή που επιβάλλει στην Ελλάδα η Ευρωπαϊκή Ένωση με αυτήν που θα επέβαλε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), αν η κυβέρνηση κατέφευγε στη δική του βοήθεια για να χρηματοδοτήσει τις δανειακές ανάγκες της χώρας.
Το συμπέρασμα προκύπτει αν συγκρίνουμε τα μέτρα που έλαβε και τα πρόσθετα που ετοιμάζεται να λάβει η κυβέρνηση, βάσει των επιταγών της Ε.Ε., με τις συστάσεις τις οποίες είχε απευθύνει στην Ελλάδα το ΔΝΤ τον περασμένο Αύγουστο, αλλά και τους όρους οι οποίοι συνόδευσαν τα δάνειά του σε άλλες χώρες.
Αυξήσεις φόρων, με επίκεντρο τον ΦΠΑ, μειώσεις συντάξεων και μισθών, αναμόρφωση Ασφαλιστικού και μεγάλη επιθυμία να καταργηθεί ο 13ος και ο 14ος μισθός ή σύνταξη βρίσκονται στη βάση των προτάσεων και των δύο πλευρών. Οι ομοιότητες στις θέσεις των δύο οργανισμών δεν γεννούν αισιοδοξία, καθώς η συνταγή του ΔΝΤ, στις χώρες τουλάχιστον της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπου εφαρμόστηκε, διευκόλυνε μεν τη χρηματοδότηση του ελλείμματός τους, αλλά ταυτόχρονα τις βύθισε στην ύφεση. Πολλοί φοβούνται ότι αυτή θα είναι η τύχη και της Ελλάδας, αν ακολουθήσει τη ανάλογη συνταγή άγριας λιτότητας που της ζητείται από την Ε.Ε.
Το δίλημμα Βρυξέλλες ή ΔΝΤ
Σε κάθε περίπτωση, οι συγκρίσεις που έγιναν τις τελευταίες ημέρες έκαναν πολλούς να αναρωτηθούν μήπως θα ήταν καλύτερο να καταφύγουμε στο ΔΝΤ για να πάρουμε τουλάχιστον άμεσα ένα δάνειο και να μην περιοριζόμαστε στις αόριστες υποσχέσεις της Ε.Ε. για βοήθεια, που συντηρούν την κερδοσκοπία εις βάρος της χώρας.
Μάλιστα, ο ίδιος ο υπουργός Οικονομικών κ. Γ. Παπακωνσταντίνου φέρεται να ανέπτυξε έναν τέτοιο προβληματισμό, μιλώντας την Τετάρτη στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή στη Βουλή, ενώ άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο προσφυγής στο ΔΝΤ σε συνέντευξή του την Πέμπτη στο πρακτορείο Ρώυτερ.
Στην πραγματικότητα, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η κυβέρνηση χρησιμοποιεί το ενδεχόμενο προσφυγής στο ΔΝΤ περισσότερο ως διαπραγματευτικό χαρτί, προκειμένου να πιέσει την Ε.Ε. να εξειδικεύσει τον μηχανισμό στήριξης της Ελλάδας που της υποσχέθηκαν οι 27 ηγέτες και να ηρεμήσουν έτσι οι αγορές. Ενδεχόμενη προσφυγή στο ΔΝΤ τώρα θα ισοδυναμούσε με εχθρική κίνηση προς τις Βρυξέλλες, θα ήταν σαν η Ελλάδα να αυτοεξορίζεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, κάτι που λογικά δεν θέλει καμία κυβέρνηση, πόσω μάλλον σε αυτήν τη συγκυρία. Ακόμη και η έμμεση εκτόξευση της «απειλής» για προσφυγή στο ΔΝΤ από στελέχη του κυβερνώντος κόμματος χαρακτηρίζεται αδόκιμη από έμπειρα στελέχη της αγοράς.
«Είμαστε μέλη της Ε.Ε. και στο πλαίσιο αυτό πρέπει να λύσουμε τα προβλήματά μας», λένε. Και προσθέτουν ότι ενώ στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα διαπραγμάτευσης και επηρεασμού, κάτι τέτοιο δεν ισχύει στο ΔΝΤ, όπου προσφεύγει κανείς ως δανειολήπτης σε Τράπεζα. Είναι προφανές ότι η Τράπεζα επιβάλλει τους όρους της ασυζητητί.
Η συνταγή του ΔΝΤ για την Ελλάδα
Μια γεύση του τι θα ζητούσε το ΔΝΤ από την Ελλάδα δίνει η έκθεση του περασμένου Αυγούστου, μετά την επίσκεψη της αντιπροσωπείας του στην Αθήνα. Δεδομένου ότι έκτοτε η κατάσταση επιδεινώθηκε δραματικά, είναι προφανές ότι και τα μέτρα θα ήταν τώρα αυστηρότερα.
Η συνταγή τότε περιελάμβανε:
1. Μέτρα στον τομέα των εσόδων
Είμαστε μέλη της Ε.Ε. και στο πλαίσιο αυτό πρέπει να λύσουμε τα προβλήματά μας, λένε έμπειρα στελέχη της αγοράς
● Περικοπή φοροαπαλλαγών και εκπτώσεων.
● Φορολόγηση των αυτοαπασχολουμένων και της άτυπης οικονομίας με έναν τεκμαρτό φόρο.
● Μείωση των ειδικών φορολογικών καθεστώτων για τη ναυτιλία και τις κατασκευαστικές εταιρείες.
● Περιορισμό των φορολογικών κινήτρων για επενδύσεις.
● Μείωση από 6 σε 2 των συντελεστών ΦΠΑ.
● Μείωση του αριθμού των αγαθών που υπόκεινται στον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ.
● Αύξηση του χαμηλού συντελεστή ΦΠΑ. ● Αντικατάσταση της αντικειμενικής με την εμπορική αξία στη φορολόγηση ακινήτων.
2. Μέτρα στον τομέα των δαπανών ● Μείωση του προσωπικού με τη μερική μόνο αναπλήρωση όσων συνταξιοδοτούνται.
● Περιορισμό των μισθών.
● Μείωση των επενδυτικών δαπανών στα επίπεδα του ΟΟΣΑ.
● Μεταρρύθμιση στον τομέα της υγείας για την περικοπή της σπατάλης.
● Μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος, ώστε να βασίζονται οι συντάξεις στον μέσο όρο αποδοχών στη διάρκεια της εργασίας και όχι στα τελευταία πέντε χρόνια.
● Κατάργηση της 13ης και της 14ης σύνταξης.
● Αυστηροποίηση των όρων για πρόωρη συνταξιοδότηση.
● Καταπολέμηση της εισφοροδιαφυγής.
Η Ελλάδα θα πληρώσει τα μέτρα με πολυετή ύφεση
, ΤΟΥ ANAΤΟLΕ ΚΑLΕΤSΚΥ
Δεν μπορώ να ισχυριστώ ότι προέβλεψα τη θύελλα για την Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ισπανία, όταν τον Ιανουάριο έγραφα ότι η ευρωζώνη θα δοκιμαστεί φτάνοντας κοντά στην καταστροφή. Μπορώ, όμως, να ισχυριστώ ότι είχα κάποια προαίσθηση, όταν χρησιμοποιούσα τις λέξεις «δοκιμασία» και «κοντά στην καταστροφή», επειδή τώρα είναι πιο ξεκάθαρο από ποτέ ότι το ενιαίο νόμισμα θα επιβιώσει από τη δοκιμασία αυτή.
Και αν οι συνθήκες στις χώρες της Μεσογείου εξακολουθή- σουν να επιδεινώνονται, η δοκιμασία του ευρώ θα επιταχύνει τη δημιουργία πλήρως ομόσπονδων Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης. Η Ε.Ε. έχει την οικονομική δυνατότητα και κυρίως την πολιτική βούληση να παράσχει απεριόριστη βοήθεια στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες με προβλήματα. Μάλιστα, δεν θα χρειαστεί καθόλου χρηματοδότηση από τη Γερμανία επειδή, όπως αναφέρει η Συνθήκη της Λισαβώνας, όταν μια χώρα έχει οικονομικά προβλήματα λόγω έκτακτων συνθηκών, η Κομισιόν μπορεί να παράσχει χείρα βοηθείας. Η βοήθεια αυτή θα έλθει από την ίδια την Ε.Ε. και όχι από τη Γερμανία ή άλλη χώρα.
Χωρίς χρήματα
Αλλά ποιος θα πληρώσει τη βοήθεια αυτή; Για να παρασχεθεί βοήθεια από όλες τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, απαιτείται μόνο σχετική απόφαση της πλειοψηφίας. Επειδή, όμως, η Ε.Ε. έχει απεριόριστες ικανότητες δανεισμού, και μόνο η αναφορά ενός τέτοιου σχεδίου θα εξασφάλιζε την επιτυχία του. Αν οι επενδυτές ήξεραν ότι το ελληνικό χρέος είναι εγγυημένο από την Ε.Ε., θα εξακολουθούσαν να παρέχουν χρηματοδότηση στην Αθήνα με διπλάσιο επιτόκιο από ό,τι δανείζουν το Παρίσι ή το Βερολίνο. Στην πραγματικότητα η κρίση θα τελείωνε χωρίς η Ε.Ε. να δώσει χρήματα στην Ελλάδα.
Τα άσχημα νέα
Υπάρχουν, όμως, και άσχημα νέα. Για να εξακολουθήσουν οι Έλληνες ψηφοφόροι να δέχονται το πικρό φάρμακο των οικονομικών μέτρων, η χώρα πρέπει να παραμείνει κάτω από μεγάλη οικονομική πίεση. Αυτό σημαίνει ότι οι επενδυτές πρέπει να εξακολουθήσουν να έχουν αμφιβολίες για τους όρους και τη διάρκεια τυχόν εγγυήσεων και να ζητούν υψηλά επιτόκια για να δανείσουν στους Έλληνες. Επίσης, οι ακραίες αποπληθωριστικές πολιτικές που εφαρμόζονται τώρα στην Ελλάδα μπορεί να έχουν τρομακτικές επιπτώσεις. Η Ελλάδα και άλλες μεσογειακές χώρες μπορούν να μειώσουν τα ελλείμματα μόνο με σημαντικό κόστος, τη μεγάλη πτώση της οικονομικής τους δραστηριότητας. Χωρίς τη δυνατότητα να υποτιμήσουν το νόμισμά τους δεν μπορούν να ελπίζουν ότι θα καταφέρουν να αυξήσουν σημαντικά τις εισαγωγές τους, ούτε μπορούν να βασίζονται σε εισροές κεφαλαίων που βοήθησαν να σταματήσει η κατρακύλα στη βρετανική αγορά ακινήτων. Αντί για τις κεϊνσιανές πολιτικές που βοήθησαν την ανάπτυξη όχι μόνο στη Βρετανία και τις ΗΠΑ αλλά και στη Γερμανία και τη Γαλλία, αυτοί οι αδύναμοι κρίκοι της ευρωζώνης προχωρούν σε μέτρα που το μόνο που «εγγυώνται» είναι παρατεταμένη και βαθιά ύφεση.
Αντίθετα με τις περισσότερες ελληνικές τραγωδίες, αυτή έχει πολλές πιθανές εκδοχές τέλους. Η Ε.Ε. θα μπορούσε να παράσχει τεράστια ποσά με προνομιακούς όρους σε χώρες με ανάγκη. Ή θα μπορούσε η ευρωζώνη μακροπρόθεσμα να διασπαστεί. Κανείς δεν ξέρει ποιο είναι το πιο πιθανό τέλος. Αλλά εμείς στη Βρετανία μπορούμε να θεωρούμε τυχερούς τους εαυτούς μας που παρακολουθούμε αυτό το δράμα από ασφαλή θέση, έξω από την ευρωζώνη.